Skessuhorn - 12.10.2005, Blaðsíða 10

10
MIÐVIKUDAGUR 12. OKTÓBER 2005
^B£93Unu>.
Rís umskipumrhöfa vegna
sigUnga um norðurhöf í Hvalfirði?
Frá Grundartangahöfn. Ljósm: MM
Hvalfjörður er einn þeirra kosta
sem nefedir eru sem umskipunar-
höin, vegna siglinga á norðurslóð-
um, í álitd starfshóps sem utanríkis-
ráðherra skipaði um möguleika á
siglingum á norðurslóðum. Hópur-
inn gaf út skýrslu sem ber heitið
„Fyrir stafiii haf - Tækifæri tengd
siglinga á norðurslóðum“. I skýrsl-
unni er fjallað um horfur á auknum
skipaflutningum á norðurslóðum,
m.a. meðfram Islandsströndum, og
áhrif þeirra á íslenskt atvinnulíf og
umhverfi.
í inngangi skýrslunnar er gerð
grein fyrir mikilvægi siglinga á norð-
urslóðum fyrir íslensku þjóðina. Sér-
stakir kaflar eru helgaðir Norður-ís-
hafsleiðinni milli Kyrrahafs og
Norður-Atlantshafs, veðri, hafi's og
loftslagsbreytingum á Norður-ís-
hafi, sjóflutningum milli Norður-
Atlantshafs og Norður-Kyrrahafs,
miðlægum umskipunarhöfnum, um-
hverfisáhrifum sjóflutninga og um-
hverfisáhrifum umskipunarhafhar á
Islandi. I niðurlagi eru síðan dregn-
ar saman helstu niðurstöður. I
skýrslunni eru ekld settar fram bein-
ar tillögur um viðbrögð stjórnvalda
við efni skýrslunnar, en lýst von um
í ágúst sl. komu út rannsókna-
skýrslur um atvinnuleysi ungs fólks
á Islandi, í Austurríki, Portúgal,
Hollandi, Búlgaríu, Slóveníu, Sví-
þjóð, Möltu og Tyrklandi. Vífill
Karlsson, dósent við Viðskiptahá-
skólann Bifröst og ráðgjafi hjá SSV
tók þátt í skýrslugerðinni sem var
unnin fyrir framkvæmdastjórn
ESB. Sérstaklega var sóst eftir þátt-
töku fræðimanna sem vinna við
ráðgjöf, rannsóknir og kennslu á
háskólastigi. Markmið rannsókn-
arinnar var að greina aðstæður ungs
fólks á vinnumarkaði og lýsa úrræð-
um sem stjómvöld og aðrir aðilar
hafa beitt til að draga úr atvinnu-
leysi þessa hóps.
Meðal niðurstaðna má nefna að
atvinnuleysi í Evrópu hefur verið
mest meðal ungs fólks. Þá er at-
vinnuleysi algengara meðal ungra
karlmanna en ungra kvenna. A Is-
landi er atvinnuleysi ungs fólks
mest meðal þeirra sem minnsta
mermtun hafa. Þessi niðurstaða er
í öllum meginatriðum sambærileg
við niðurstöður hinna átta Evrópu-
ríkjanna sem tóku þátt í rannsókn-
inni. Það skiptir þess vegna miklu
máli að ungt fólk gangi menntaveg-
inn og em mörg lönd Evrópu með
sérstakar aðgerðir til að hvetja ungt
fólk til frekara náms.
Atvinnuleysi ungs fólks hér á
landi er minna áberandi í dag en oft
áður vegna mikillar þenslu í hag-
kerfinu. Hins vegar má gera ráð
fyrir að sú þensla sem ríkir nú á
vinnumarkaði heyri til undantekn-
inga og að atvinnuleysi meðal ófag-
lærðs tmgs fólks muni aukast í nán-
ustu ffamtíð.
Dr. Lilja Mósesdóttir hefur út-
skýrt hærra atvinnuleysi ungra
karla í samanburði við atvinnuleysi
ungra kvenna. Hún telur það vera
vegna þess að ungar konur séu
fljótari að skrá sig missi þær vinn-
una á meðan tmgir karlmenn reyni
að skýrslan geti mtt braut fyrir víð-
tækri umræðu.
I skýrslunni segir meðal annars:
„Landfræðilega liggur Island vel við
úthafsleiðum á Norður-Atlantshafi.
Góð náttúruleg skilyrði em fyrir
stórskipahafnir í djúpum fjörðum á
Austurlandi, í Eyjafirði og í Hval-
firði og era sum hafharstæðin með
þeim betri sem völ er á við norðan-
vert Adantshaf. Mikið dýpi er í þess-
um fjörðum, sem nægir fyrir stærstu
skip, svo að ekki þarf að fara út í dýr-
ar dýpkunarframkvæmdir. Uthafs-
alda og löng sog era innan ásættan-
legra marka inni í fjörðunum, svo að
ekki þarf að byggja hafnargarða.
Firðimir era breiðir og gott snún-
ingsrými fyrir stór skip. Landrými er
fyrir nokkur hundrað hektara gáma-
völl í Eyjafirði, Hvalfirði og í fjörð-
um á Austurlandi. Allsstaðar er nóg
af fersku vatni og greiður aðgangur
að rafinagni.“
Um kosmað við gerð slíkrar hafh-
ar segir m.a. í skýrslunni: „Heildar-
kostnað vegna byggingar umskipun-
arhafhar er hægt að áæda á grund-
velli reynslunnar af hafnargerð við
Island. Taka þarf mið af ýmsum
náttúralegum aðstæðum á viðkom-
lengur að finna vinnu. Auk þess
era ungir karlar hlutfallslega fleiri í
byggingarvinnu en konur og at-
vinnustig þessarar starfsgreinar
sveiflukenndara og ótryggara á
samdráttarskeiðum heldur en ann-
arra greina.
*
Urræði til að draga úr
atvinnuleysi
Ymsar leiðir hafa verið farnar hér
á landi og erlendis tíl að vinna gegn
atvinnuleysi ungs fólks. Það má
skipta þessum aðgerðum í tvennt
eða í armarsvegar ráðgjafarúrræði
og hins vegar þjálfunarúrræði.
Dæmi tun ráðgjafaúrræði era t.d.
greining á áhugasviði einstaklinga
og skipulögð atvinnuleit, ýmist ein-
staklingsbtmdin eða í smærri hóp-
um. Þjálfunarúrræði era m.a. end-
urmenntun, menntasmiðjur, starfs-
þjálfun og skólastyrkir. Samkvæmt
tölum Reykjavíkurborgar frá árinu
2003 sóttu tæplega 5.000 einstak-
lingar slík úrræði og um 38%
þeirra höfðu fengið vinnu innan
þriggja mánaða. Auk þess má nefna
einstök úrræði eins og símenntun-
arstöðvar sem reknar era víða um
land, Mótorsmiðjuna, Fjölsmiðjuna
sem stofhuð var í mars 2001 og er
rekin af Kópavogsbæ. Starfsemi
Fjölsmiðjunnar er skipt í nokkrar
deildir. Þær eru trésmíði, rafvirkj-
un, ræstingar, tölvuþjónustu, bíla-
þrif. Aædanir era uppi um að fjölga
deildum Fjölsmiðjunnar. Ungt fólk
sem tekur þátt í starfsemi Fjöl-
smiðjunni velur sér áhugasvið inn-
an deildanna þar sem það er þjálfað
tíl að taka að sér raunveraleg verk-
efni gegn gjaldi sem síðan er að
hluta tíl notað tíl að reka Fjölsmiðj-
una. Góð reynsla er af rekstri Fjöl-
smiðjunnar. Einnig má nefha verk-
efhið Ungir ffumkvöðlar sem m.a.
SSV þróun og ráðgjöf er aðili að. I
því verkefni er reynt að laða ffarn
andi hafharstæðum og er
kostnaður mismunandi
eftir stöðum. Meta verður
kostnað við að fjarlægja
jarðvegsefhi í sjó framan
við bryggju og smíða við-
legukant og kostnað við
gerð gámavallar og ffá-
gang hans ásamt vegasam-
bandi og tilheyrandi
mannvirkjum á hafnar-
svæði. Eftirfarandi er
dæmi um hugsanlegan
byggingarkosmað tveggja
milljóna gáma umskipun-
arhafhar á eyram við ís-
lenskan fjörð. Kosmaður
vegna gámakrana og ann-
ars tækjabúnaðar er ekki
innifalinn, né heldur kosmaður
vegna húsbygginga á hafharsvæðinu.
Sá kosmaður er svipaður um alla
Evrópu og hefur því ekki áhrif á
samkeppnisstöðu hafharstæða á Is-
landi: Miðað er við að eitt 450 metra
langt djúprist gámaskip og tvö 300
metra löng skip gætu legið samtímis
við bryggju. Viðlegukantur yrði alls
1160 metrar, þar af yrði 500 metra
bryggja með allt að 23 metra aðdýpi,
en 14,3 metra aðdýpi á 660 metra
kafla. Lauslega áædað kynni kosm-
framkvæði þátttakenda og kannað
sérstaklega hvort það geti orðið tíl
þess að viðkomandi stofni fyrirtæki.
Onnur erlend úrræði
Hér á eftír verður nokkram úr-
æðum lýst sem notuð hafa verið er-
lendis til að draga úr atvinnuleysi
ungs fólks:
* Brottfall. Sérstök úrræði til að
sporna gegn brottfalli úr fram-
haldsskólum. Brottfall hér á landi
er talið nokkuð hátt og algengara
meðal ungra drengja en stúlkna.
Erlendis hefur verið leitast við að fá
stofhanir tíl að vinna saman tíl að
koma á virku effirlití með þeim sem
hætta skólanámi. Rannsóknir sýna
að líkumar aukast hratt á að menn
ljúki ekki framhaldsskóla með
hverri vikunni sem líður ffá því það
skólagöngu var hætt.
* Vinnustefnumót. Skipulögð
vinnustefnumót hafa verið haldin í
Evrópu. Umgjörð þeirra er eins og
á atvinnugreinasýningum eins og
við þekkjum í tilfelli Sjávarútvegs-
sýningarinnar. A vinnustefnumót-
um koma fyrirtæki í leit að starfs-
fólki og einstaklingar í atvinnuleit.
Sýningunni er skipt upp eftir
fagsviðum og þannig geta menn
valið sér vettvang eftír áhugasviði
* Ný störf. Sérstakt átak í að
skapa ný störf.
* Annars konar og nánara sam-
starf viðkomandi aðila. Stofnanir
sem vinna að því að draga úr at-
vinnuleysi ungs fólks eru bæði
einkareknar og reknar af opinber-
um aðilum. Fram kom að samskiptí
þessara aðila er nánara í Evrópu en
þekkist hér á landi. Þessir aðilar
virðast vera samhentari og sam-
stilltari í nálgun sinni á viðfangs-
efnið.
GE
/ Byggt á skýrslu Vífils Karlssonar.
aður við slíka bryggju með tílheyr-
andi kranasporum að nema u.þ.b.
fjóram milljörðum króna, sé nátt-
úrulegt dýpi inn í höfhina, svo að
ekki þurfi að dýpka hana sérstaklega.
Aædaður kostnaður við gámavöll
með burðarlagi, lögnum, lýsingu og
malbiki næmi um 11.000 krónum á
hvern fermetra á núverandi verðlagi,
þ.e. um 11 milljörðum króna fyrir
100 hektara gámavöll. Samanlagður
kostnaður vegna byggingar bryggju
og gámavallar fyrir tveggja milljóna
gámaeininga umskipunarhöfn gætí
þannig numið um 15 milljörðum
króna að viðbætm kaupverði á landi
og fleiri kosmaðarþáttum sem getið
var um hér að framan. Þetta er mun
lægri kostnaður en bygging sam-
bærilegra hafna annarstaðar við
Norður-Atlantshaf, þar sem nátt-
úraleg hafnarstæði era ekki eins góð
og mikill kosmaður fer í dýpkun
Þingflokkur og framkvæmda-
stjóri Frjálslynda flokksins vora á
ferð um Akranesi sl. fösmdag. Farið
var í heimsókn á bæjarskrifstofurn-
ar þar sem fundað var með forsvars-
mönnum bæjarins. Fengu Frjáls-
lyndir góða kynningu á Akranesbæ
og var rætt um ýmis mál sem varða
bæjarfélagið. Þar á efrir var farið í
heimsókn til Landmælinga Islands,
þar sem forráðamerm stofnunarinn-
ar upplýstu um starfsemi hennar.
bæði hafhar og aðsiglingar. Hafiiir
hafa verið gerðar í flesmm góðum
hafnarstæðum við Adantshaf og er
landverð þar hátt.“
Mörgum kann að þykja uppbygg-
ing hafharinnar á Grundartanga
umfangsmikil. Af framansögðu er þó
ljóst að möguleikarnir sem felast í
tengslum við hugsanlegar siglingar
um norðurslóðir kalla á uppbygg-
ingu sem er margfalt meiri en öll sú
uppbygging sem þar hefur átt sér
stað til þessa.
Formaður nefndarinnar var
Gunnar Pálsson sendiherra. I nefnd-
inni átm sætí auk Gunnars fulltrúar
samgönguráðuneytis, umhverfis-
ráðuneytis, utanríkisráðuneytis,
Eimskips, Samskipa, Veðurstofu Is-
lands, Skipulags-, arkitekta- og verk-
fræðistofunnar ehf, Siglingastofinm-
ar og Háskólans á Akureyri.
Að því búnu var haldið í Steypustöð
Þorgeirs og Helga, en fyrirtækið
ffamleiðir í stórum stíl forsteyptar
einingar til húsbygginga. Síðast var
farið í heimsókn á Dvalarheimilið
Höfða þar sem þingmenn hitm íbúa
að máli.
Þingflokkur Frjálslynda flokksins
og ffamkvæmdastjóri vilja koma á
framfæri þakklæti fyrir frábærar
móttökur hvar sem komið var í
þessari heimsókn á Skipaskaga. MM
Rannsóknir um
atvinnuleysi ungs fólks
HJ
GuSjón Amar Kristjánsson formaður Frjálslynda flokksins og fóðursystir hansAnna
Guíjónsdóttir frá Dröngum á Ströndum, en hún býr á Dvalarheimilinu Höfða.
Þingflokkur á ferð
um Akranes