Skessuhorn - 12.10.2005, Blaðsíða 16

16
MIÐVIKUDAGUR 12. OKTOBER 2005
^uiisaunuk.
Blindur hagleiksmaður
Asa forstöSumaSur Safnahússins ásamt Sœvari ogjóhönnu starfsmönnum þar við tæki
og tól Þórðar blinda. Ljósm: HSS
í síðustu viku var opnuð merkileg
sýning í Safhahúsi Borgarfjarðar. A
sýningunni má sjá íjolmarga smíðis-
gripi Þórðar blinda Jónssonar smiðs
frá Mófellsstöðum í Skorradal
(1874-1962). Þórður var blindur ffá
fýrstu bemsku sinni en þrátt fyrir þá
alvarlegu fötlun varð hann þekktur
langt út fyrir heimahérað sitt fyrir
handverk og einstakan hagleik. A
sýningunni em ekki aðeins fjöl-
margir smíðisgripir Þórðar heldur
einnig urmull áhalda, sem hann
smíðaði eða bjó í hendur sér, því
bæði var á þeirri tíð knappt um á-
höld og ekki öll hentug blindum
manni þó til væm.
Þórður við trésmíðavélina.
Við opntm sýningarinnar sagði
Bjami Vilmundarson á Mófellsstöð-
um, bróðursonur Þórðar blinda, ffá
ffænda sínum og skýrði m.a. frá
ýmsum gripum, sem á sýningunni
em, hvemig þeir hefðu orðið til og
vinnubrögðum Þórðar við smíðina.
Sérlega merkileg er fótstdgna og síð-
ar handknúna bandsögin, en fyrir-
mynd að henni sótti Þórður vortíma
til Reykjavíkur, þar sem hann fékk
að þreifa á slíkri vél. Er heim kom
biðu ýmis vor- og sumarstörf svo
það var ekki fyrr en um haustið að
Þórður komst til þess að hefja smíð-
ina. Þá smíðaði Þórður merkilegt
hjálpartæki til þess að fella hæfileg
snið á pílára í vagnhjól, sem bæði
flýtti verkinu og jók nákvæmni við
smíðina. Ahald þetta vakti mikla at-
hygli þess þjóðffæga Kristins vagna-
smiðs.
Guðmundur Þorsteinsson í Efri-
Ilrepp greindi ffá æskukynnum sín-
um af Þórði blinda en í þá tíð var
bamaskóli sveitarinnar á Mófells-
stöðum. Bömin fengu að kynnast
Þórði og að grípa í smíði með á-
höldum hans, aðeins ef þau gættu
þess að setja hvem hlut á sinn stað
að notkun lokinni svo smiðurinn
gæti gengið að þeim aftur. Þá lýsti
Guðmundur því hvernig hinn blindi
smiður sagaði viðinn fumlaust í
bandsög sinni með fingurna oft þétt
við sagarbandið - aldrei mun Þórður
þó svo mikið sem hafa hraflað sig
við verkið.
Þórður blindi lifði á tímum hand-
og hestaverkfæra. Mest smíðaði
hann því af orfum, hrífum og klyf-
bemm, að því er Bjarni bróðursonur
hans greindi frá í ávarpi sínu. Fóm
þeir gripir víða. Þórður smíðaði
einnig húshluta svo sem glugga og
hurðir og sparaði þá hvergi hagleik
sinn heldur. A sýningunni má líka sjá
húsgögn frá hendi Þórðar, meðal
annars stóran stofiiskáp með snún-
um hornsúlum. Þær tálgaði Þórður
eftir að hafa búið til sérstök mót er
léttu verkið. A súlunum er hvergi að
greina missmíði og mætti hver sjá-
andi með nútíma verkfæri vera
sæmdur af þvílíku handverki.
En sjón er sögu ríkari. Kíkið endi-
lega við í Safnahúsinu og skoðið
sýningunna á verkum Þórðar bHnda
ffá Mófellsstöðum. Þar má sjá hvað
mannlegir eiginleikar með ögun,
þolinmæði og þrautseigju geta áork-
að þótt skorti eitt mikilvægasta
skilningarvit mannsins - hæfileikann
til að sjá - með hinum hefðbundna
hætti. Bjami Guðmundsson
Mikil þátttaka á
símenntunamám-
skeiðum
Lífleg skráning hefur verið á
námskeið Símenntunarmiðstöðvar-
innar nú í upphafi haustannar. Að
sögn Ingu Sigurðardóttur, ffam-
kvæmdastjóra Símenntunarmið-
stöðvarinnar varð fullbókað á mörg
námskeiðanna um leið og skráning
hófst og því reynt að bæta við þau
efrir fremsta megni. Heilsutengd
námskeið hafa átt sérstökum vin-
sældum að fagna um allt Vestur-
land. Þar má nefha sjálfs- og ung-
barnanudd, Jóga, Pílates og slök-
unarleikfimi. Námskeið í tréút-
skurði og tálgun hefur verið mjög
vinsælt og nýtt námskeið í skart-
gripagerð úr silfri gerði stormandi
lukku. Símennmnarmiðstöðin hef-
ur haldið nokkur námskeið fyrir
böm sem hafa verið vel sótt. Þar
má nefna Spunanámskeið í Borgar-
nesi og enskunámskeið í Olafsvík.
Inga segir að samstarf Land-
námsseturs, Snorrastofu og Sí-
menntunarmiðstöðvarinnar verði
haldið áffam með góðum árangri
og námskeiðshaldi í Egilssögu, um
landnámið, Snorra og Sturlungu
verður starffækt í allan vetur. „22
hafa hafið nám við Endurhæfinga-
smiðju Akraness. Markmið smiðj-
unnar er að gefa einstaklingum sem
búa við skerta vinnugetu tækifæri
til að komast aftur út í atvinnulífið.
Smiðjan fer vel af stað og verður
spennandi að fylgjast með henni,“
segir Inga um samstarf Símenntun-
Inga Sigurðardóttir.
armiðstöðvarinnar og Endurhæf-
ingarsmiðju Akraness. Um viku sí-
menntunar sem var haldin 25. til
30. september um allt land segir
Inga að allt hafi gengið eins og best
var á kosið. „Starfsfólk Símenntun-
armiðstöðvarinnar fór í heimsóknir
í fjölmörg fyrirtæki á Vesturlandi
og kynnti starfsemi sína, nýútkom-
inn námsvísi og skiprist á skoðun-
um varðandi námskeiðshald.“ Við
fengum nýjar hugmyndir að nám-
skeiðum og ræddum við starfsfólk
um hugmyndir sínar að áffamhald-
andi menntun. Mikill vilji virðist
vera meðal stjórnenda fyrirtækja
um að starfsfólk viðhaldi og auki
við menntun sína en það er afar
mikilvægt svo að starfsfólk nái að
dafna í starfi sínu,“ segir Inga að
lokum.
BG
l/éUtáht ’Hud
Aftíu mönnum maður sér - mest í einufjóra
Nú fer dag-
urinn óðum
að styttast og
líður að því að
almenn fóta-
ferð verði fyr-
ir fullbirtu.
Einhverntím-
an meðan
dagurinn styttist hvað ákafast kvað Hjör-
leifur Kristinsson á Gilsbakka:
Deginum seinkar og myrkriö er meira en nœgt,
því morgunstjörnurnar lítiili birtu skila.
jesús minn góöur, hvaö jöröin snýst oröiö
hœgt,
- ég held alheimsmótorinn sé aö bila!
Smndum hafa menn velt fyrir sér, bæði
nú á síðustu tímum og áður, hvað hægt sé
að gera við notaða ráðherra eða aðra stjórn-
málamenn sem ekki er lengur þörf fyrir. En
oftast finnst nú á endanum einhver lausn á
málinu. Jóhann Fr. Guðmundsson orti fyrir
margt löngu að afstöðnum stjórnarskiptum:
Engu þarf um þaö aö spá,
þetta er gömul saga.
Ef ráöherrarnir fara frá
fá þeir bein aö naga.
Svo má velta því fyrir sér hvort það er
tímanna tákn að blýantur komi nú í beins
stað.
Sá merki maður Gísli á Uppsölum sagði
einhverntíman þegar rætt var um skyldulið
erlends þjóðhöfðingja sem velt hafði verið
úr sessi: „Það ætti þó allavega að geta unn-
ið eitthvað á skrifstofu". Eg er nú ekki viss
um að þessi setning veki mikla hriftiingu hjá
öllum kontorismm landsins en Jóhann Fr.
Guðmundsson lýsti erfiðum vinnudegi á
skrifstofunni með þessum hættí:
Viö eigum aö byrja nákvœmt 9,
en nokkuö misjafnt þetta gefst.
Oftast er klukkan oröin 10
áöur en mesta stritiö hefst.
Aldrei er gefinn augnabliks frestur,
engum má líöast nokkuö slór.
Byrjunarstarfiö er blaöalestur,
- og blööin eru svo mörg og stór.
Starfi ofan á starf er hlaöiö,
stundum berst nokkuö mikiö aö.
Ööru hverju þó upp er staöiö
- ef viö þurfum aö skipta um blaö.
Afköstin geta allir sannaö,
oft þarf aö mœla sömu gólf.
Fráleitt mun þó aö fara f annaö
fyrst aö klukkan er bráöum 12.
Klukkan 1 skal áfram halda,
öllu hinu besta tjalda,
sýna dugnaö Silla og Valda,
svona til aö byrja meö.
Er þá fyrir öllu séö.
Flestum þeim sem matast mikiö
mun þó hollast fyrir vikiö
aö fara ekki yfir strikiö,
öölast heldur litla stund,
miskunnsaman miödagsblund.
Senn er klukkan 2 aö telja,
talsvert miklu úr aö velja.
Svefni af augum sviptir elja.
saman röbbum ég og þú.
Kaffi er drukkiö klukkan 3.
Líöur hratt aö hœttutíma,
heldur styttist dagsins glíma.
Lengur þarf ei hér aö híma,
haustiö komiö - nóttin dimm.
Kokkteilpartý klukkan 5.
Það er alltaf dálítið á gráu svæði hvaða
lífsnauðsynlegu einkaerindi menn mega
reka í vinnutíma. Einar Friðriksson frá
Hafranesi lýsti svo ástandinu á tilteknum
vinnustað:
ýmsir vilja slóra.
Af tíu mönnum maöur sér
mest í einu - fjóra.
Eftír Hjört Hjálmarsson er þessi alþekkta
vísa um tvo smiði sem þótm heldur lausir við
verk:
Týndur fannst en fundinn hvarf.
Aö fundnum týndur leita þarf.
Svo týnist sá sem fundinn fer
aö finna þann sem týndur er.
Nú er mér ekki kunnugt um hver vom
launakjör umræddra smiða en væntanlega
hafa þeir þó ekki verið með öllu sveltir. Ká-
inn lýsti einhverntíman lífinu svona en ekki
er ég þó viss um að sú lýsing hafi alltaf átt
við lífshlaup hans:
Viö skulum syngja hce og hó,
hoppa, dansa, keyra;
allir hafa af öllu nóg
- hvern andskotann vantar þá meira?
I annað sinn gaf hann þessa lýsingu á bú-
skapnum í Dakóta og mætti segja mér að
hún hafi verið nær raunveruleikanum þó trú-
lega hafi hann verið einhversstaðar þarna á
milli:
Ef aö horft er, allir sjá,
- eins og í varga hreysi -
þar er skortur öllu á
ööru en bjargarleysi.
Það er nú sáma hver lausafjárstaða manna
er eða hvort menn em nokkrum sentimetr-
um of stuttir miðað við þyngd, ástin ber yf-
irleitt að dymm með einum eða öðmm
hætti einhverntíman á lífsleiðinni. Ekki
man ég betur en það hafi verið Káinn bless-
aður sem lýsti svo einni heiðurskonu sem
hann hafði átt nokkur samskipti við en
reyndar er mér ekki fullljóst hvers eðlis þau
samskipti vora:
Hún var jú piparkerling.
Hjá henni í leyni leiö ég mein,
- léttist um þrjú pund - sterling.
Það er sameiginlegt álit íslensku þjóðar-
innar og þar með landbúnaðarráðherrans
að pulsur séu herramannsmatur en ekki
ætla ég að hætta mér út í það hér og nú að
fara að gera greinarmun á framleiðendum.
Sigfús Jónsson kvað fyrir margt löngu um
leið og hann sporðrenndi einni:
Cott er pulsu aö gera skit,
glæöir ást aö vonum.
Lögun hennar leiöir til
löngunar hjá konum.
Sigurður J. Gíslason frá Skarðsá orti eft-
irfarandi fyrir munn stúlku sem blöskraði
aðfaraleysi vonbiðils síns. Þessa vísu er ég
hræddur um að ég hafi birt áður og eignað
þá Rósberg Snædal en það er ekki rétt og
verð ég að biðjast forláts á þeim afglöpum
mínum:
„Litlu stundum muna má,"
mælti sprundiö svikiö,
„fegins stund er flogin hjá
fyrir dundiö, hikiö."
Það er nú svo að það er von að maður
geri einhverntíman vitleysur þegar hæfi-
leikarnir em naumt skammtaðir en þá er
gott að hugga sig við þessa ágætu vísu séra
Jóns Skagan og látum við hana verða loka-
orðin að sinni:
Ætíö þessa huggun haf
viö hverja skyssu geröa.
„Af þeim sem lífiö lítiö gaf
mun lítils krafist veröa."
Með þökkfyrir lesturinn,
Dagbjartur Dagbjartssm
Refsstöðtim 320 Reykholt
S 435 1367 og 849 2115
dd@hvippinn.is
Ástandiö er afleitt hér,
Björt mey og hrein var hún ei nein.