Skessuhorn - 26.07.2006, Page 16

16
MIÐVIKUDAGUR 26. JULI2006
SffiÉSSUflÖÍW

T^e/t/ú/t/t^-L i 7^e/i/ú/i/i~*^
Afsögu, handverki og kajfi
Af nautarekstri á Löngufjörum
á Hvanneyri
Margt hefur verið að gerast í Bú-
vélasafhinu á Hvanneyri undanfarið.
Snýr það bæði að safnastarfinu sjálfu
sem og gestakomum og heimsókn-
um. Safninu berast mjög margar
ábendingar og tilboð um gripi. Auð-
velt væri að þekja tún og fylla marg-
ar skemmur ef öllum væri sinnt.
Hins vegar fylgir safnið markaðri
stefnu um söfmm og aðdrætti sem
miðast við að segja megi sögu land-
búnaðarins á liðinni öld auk tuttugu
ára af hinni fyrri (19.) en það tímabil
má telja tæknitímabilið í sveitum
hérlendis.
Miklar breytingar eru nú að verða
í sveitum: Reglulega er staðið upp af
búum sem setin hafa verið af sömu
ættum svo kynslóðum skiptir. Þykir
mörgum sárt að þurfa þá að koma
fyrir eða fordjarfa gripum, tólum og
tækjum sem fylgt hafa ábúendum
mann fram af manni og þjónað
þeim dyggilega. Ymsir gripanna
hafa hins vegar falbð inn í söfntmar-
stefnu Búvélasafnsins og eru því
komnir þangað.
Jafnt og þétt er unnið að breyt-
ingum í safninu - bæði til þess að
þétta myndina sem safnið á að draga
upp en líka til að
skapa nauðsynlega
tilbreytingu fyrir
gesti. Þannig hafa
„ný“ tæki og vélar
bæst í safnið í vor
og sumar, til
dæmis T-Ford
1926, sem við sýn-
um fyrir Sparisjóð
Mýrasýslu, og
gullfallegur
Ferguson 35 -
fúlltrúi formbylt-
ingar traktora sem varð undir 1960.
Þá hefur fróðleiksspjöldum verið
fjölgað til muna og kynningarefni
aukið og sett upp örsýning um þró-
un sláttar og sláttutækni í gegnum
aldimar. I undirbúningi er meira
efni á þessu sviði. Með mörgu þessu
og fleiru hefur mátt fylgjast á
heimasíðu safnsins
www.buvelasafn.is
Það sem af er árinu eru gestir
safiisins orðnir vel á þriðja þúsund. I
vetur og vor voru margir hópar á
ferð, ekki síst til þess að njóta afar
vinsælla sveita-fitness-móta Guð-
mundar ráðsmanns Hallgrímssonar.
Skólahópar komu margir í vor en
síðan kom nokkurt hlé uns við tóku
heimsóknir sumarleyfisgesta, sem
eru margir í Borgarfirði. Flestir
þeirra líta einnig við í Ullarselinu,
sem hefur markað sér orðspor sem
hvað vandaðasta handverks- og þá
einkum ullarvöruverslun landsins.
Hörðusm vélamenn komast ekki hjá
því að hrífast af fegurð og gæðum
vörunnar. A eftír fá margir sér kaffi
ellegar ís í Kollubúð.
Skessuhornið flutti í síðustu
viku frétt af óvenjulegu hátterni
hestamanna á reið um Löngufjör-
ur á Snæfellsnesi. Fyrir einskæra
tilviljrm hafði bændum á Stakk-
hamri verið litið út um glugga og
sáu þeir sér til töluverðrar furðu
og hrellingar að í föruneyti ferða-
langa, er riðu neðan bæjar voru
komnir nautgripir búsins, væntan-
lega bæði mjólkurkýr og geldneyti.
Lán var þó í óláni að söðuldýr ábú-
enda voru enn heima við og var
hjörðin nú snarlega riðin uppi og
bústofninn heimtur úr höndum
ævintýramanna. Voru þeim síðar-
nefndu skiljanlega ekki færðar sér-
stakar þakkir fýrir tiltækið. Reynd-
ar gladdi það mig að sjá að ennþá
er búið á nokkrum jörðum á Snæ-
fellsnesi, en ég hélt satt best að
segja að þær væru nær allar komn-
ar í hendur uppkaupamanna úr
Reykjavík.
Frétt þessi hefur hins vegar orð-
ið mér tilefni til nokkurra hugleið-
inga. Eg er nefnilega ekki frá því
að þarna hafi kannski einhverjir
verið að reyna að láta gamlan
draum rætast. Þar á ég við kúreka-
drauminn, sem blimdar í brjósti
fjölmargra íslenskra hestamanna
eftir reglubundið vestragláp frá
barnæsku. Eg tel umrædda knapa
reyndar mega hugleiða að hefði
viðlíka uppákoma
orðið í Ameríku
fýrir svo sem
tveimur öldum,
hefðu að sjálf-
sögðu ekki hjónin
á Stakkhamri rið-
ið þá uppi heldur
fráneygur sériff
með glampandi
stjörnu og byssu-
hlaup og þeir
sennilega mátt
hanga fyrir til-
tækið. En nú eru
aðrir tímar og
spurning hvort
ekki sé hægt að
finna flöt á mál-
inu, sem allir
gætu sætt sig við
og væri meira að
segja í anda nýj-
unga í ferða-
mennsku á umræddu landsvæði.
Hugmyndin er nokkurn veginn
sú að landeigendur kæmu sér upp
hjörð nautkálfa, sem frístunda-
kúrekar fengju að reka eins og þá
lystir fram og aftur um Löngufjör-
ur. Af þessu gæti orðið hin besta
skemmtan og eflaust yrði slíkur
rekstur meira krefjandi en tiltölu-
lega einhæfur rekstur lausahrossa,
en eins og allir vita, sem reynt hafa
er slíkur rekstur
nánast fyrirhafnar-
laus strax á öðrum
degi hestaferða-
laga. Förina mætti
síðan krydda eftir
þörfum, t.d. með
eltingarleikjum þar
sem heimamenn
reyndu að draga
kúrekana uppi og
fengju þá að hafa
nautin með sér
heim á bæ ef sigur ynnist. Hlut-
verk næsta ferðahóps yrði þá að
heimta klaufdýrin að nýju, jafnvel í
skjóli nætur. Með reglulegu milli-
bili félli þó allt í ljúfa löð með
varðeldi, kúrekasöngvum og að
sjálfsögðu heilsteiktum bolakálfi.
Eg er sannfærður um að fljótlega
yrði mjög eftirsótt að komast í
slíkar ferðir og margur stressaður
borgarbúinn fús að reiða fram tals-
verða fjárhæð fýrir vikið. Sjálfur
hef ég einu sinni riðið Löngufjör-
ur og þrátt fýrir víðáttuna, reið-
færið á sandinum og brakandi sól-
skinið var einhvern veginn eins og
eitthvað skorti á að ferðalagið væri
fullkomið. Nú tel ég mig loksins
hafa uppgötvað hvað þarna vant-
aði.
Ari Jóhannesson,
Heiðarbraut 58
Akranesi
Bjami Guðmundsson
Jóhannes Ellertsson, starfsmaihir Búvélasajvsins tekur hér
Farmal Cub, einn af safrgripum Búvélasafnsins, til kostanna.
l/ísnfihó'aúd
Og engin takmörk eru sett - illafengnum gróða
Að öðrum ólöstuð-
um tel ég að Rósberg
G. Snædal hafi verið
með okkar alsnjöllustu
hagyrðingum og verð-
ur nú nokkuð leitað
fanga í sjóði hans þó
vafalaust verði einnig
eitthvað um framhjá-
skot. Hringhendan var Rósberg svo töm að
með ólíkindum er hve nærri hann kemst eðli-
legu máli stundmn, hvort sem ég hitti nú á
bestu dæmin eða ekki. Einhverjum ágætum
manni lýsti Rósberg svo:
Skortir jafnan björg í bú.
Birgðum safnar vínsins.
Ekki kafna ætlar þú
undir nafni - svínsins:
Efitír Rósberg er líka þessi ágæta staka:
Sárið grær en svíður þó,
sorgir Ijær og kvíða.
Tækifæri í tímans sjó
tapast ærið víða.
En Rósberg átti fleiri strengi til og hér
kemur brot úr rökkurljóði:
Hverfur sól að ægisós,
aldan krappa stynur.
Ég skal kveikja kertaljós
og koma til þín vinur.
Við þér brosa blómalönd
björt í töfrum sínum,
þegar lítil Ijúflingshönd
lokar augum þínum.
I síðasta þættí birti ég gamla vísu um ófrið-
inn fýrir botni Miðjarðarhafs en varla var
blaðið komið út þegar allt fór í bál og brand á
þeim slóðum. Ég ætla bara að vona að þessi
gamla vísa eftír Rósberg hafi ekki minni áhrif:
Á lokuðu sviði var leikið af tveim,
í loftinu fiðraði rafið.
Og loks komst á friður í löndunum þeim
sem liggja við Miðjarðarhafið.
Það er kannske rétt að líta aðeins til annarra
átta svo Rósberg verði ekki alveg einráður í
þessum þætti, við komum að honum aftur.
Karl Friðriksson brúarsmiður nefndi eftírfar-
andi stöku Agústkvöld:
Hverfur uggur, allt er hljótt,
eins og huggun finni,
hljóðum skuggum hlúir nótt
hægt í ruggu sinni.
Peningar hafa lengi verið mönnum vanda-
mál. Annað hvort vantar menn þá eða þeir eru
hræddir um að tapa þeim. Ef menn strita og
safiia fé eru þeir kallaðir nirflar en ef menn
eyða peningum hraðar en aðstreymið leyfir
kunna þeir ekkert með peninga að fara. Þor-
steinn Þorsteinsson hagstofustjóri og Amór
Sigurjónsson skólastjóri ortu eftirfarandi
mannlýsingu í sameiningu fýrir þónokkrum
árum og Þorsteinn byrjaði:
Auratylftir upp hann gróf,
ýfði villta strengi.
Arnór bætti við:
Viti stillti vel íhóf,
var því hylltur lengi.
Björn Þorsteinsson ortí:
Viðskiptanna á mæðu morgni,
mitt ílána þönkunum,
gott er að eiga hauk íhorni
og helst í öllum bönkunum.
Seinna bætí hann við:
Verðbólgan engu eyrir
þótt önnur sé reglan viss,
að græddur er geymdur eyrir
- efgeymslan er úti í Sviss.
Verðbólgan hafði æði mikil áhrif á hugarfar
þjóðarinnar meðan hún var hvað mögnuðust
og allir græddu á því að skulda. Ef menn eign-
uðust einhver verðmæti rýmuðu þau á þeim
áram með ótrúlegum hraða. A þessum tímum
horfði Bjami frá Gröf á Olu sína og orti:
Hugarvíl og harmur dvín
er horfi ég á frúna.
Hún er eina eignin mín
sem ekki rýrnar núna.
Guðmundur Sigurðsson orti einhvemtíma
um fjármálaástandið og má velta fýrir sér
hvort þessar vísur hafi ekki töluvert gildi enn
þó þær séu nokkuð komnar til aldurs:
Víða er í veröld hart,
verslun illa gengur,
styrkum fótum stendur vart
sterlingspundið lengur.
Margur virðist miður rétt
meta gengi þjóða
og engin takmörk eru sett
illa fengnum gróða.
Oft hefur landinn erlendis
eftir gleðifundi
fyrir duft og fánýtt glys
fargað sínu pundi.
Ég sagði áðan að við myndum koma aftur
að Rósberg og í tilefni nýafstaðinnar heims-
meistarakeppni í knattspymu er ekla úr vegi
að birta hér kvæði hans; Vítaspyrna:
£g þreytti lengi knattleik við sifjalið Satans
og séð hafði enginn þvílíkan djöflagang.
Ég varðist einn á vallarhelmingi mínum
með vindstöðu beint í fang.
En upphlaupum hinna ég varðist þó
vonum lengur
og víst fengu djöflarnir frá mér hœttuleg skot.
Að lokum varð ég í nauðvörn að neyta hnef-
ans
- sem náttúrlega var brot.
Og drottinn sjálfur var dómarí í þessum leik.
þó dómarar hafi yfirleitt nóg með sig, -
var liði svo ranglega skipt og mín vígstaða
veik,
að ég vonaði hann mundi sjá gegnum fingur
við mig.
Hendi! kallaði drottinn -
og dæmdi þeim aukaspark.
Og djöfullinn skoraði mark.
„Það er lítilfjörlegt starf fýrir tuttugu og tvo
fullhrausta karlmenn að hlaupa á eftir vind-
blöðru,“ sagði gamall maður á mínum æsku-
áram. Vissulega var sú skoðun umdeild þá og
vafalaust enn ffiekar nú en hvað er þetta lífs-
hlaup okkar svosem annað en hlaup á eftír
einhverju mismerkilegu, hvernig sem þeim
spretti lýkur á endanum. Hannes Agústsson
ortí þegar hann var kominn yfir miðjan aldur
og lámm við það verða lokaorðin að sinni:
Ég eldist líkt og aðrir menn,
það œtti ég best að finna.
Að vísu blaka ég vœngjum enn,
en vænghafið er minna.
Með þökk fyrir lesturinn,
Dagbjartur K. Dagbjartsson
Refsstöðum 320 Reykholt