Morgunblaðið - 23.07.2019, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. JÚLÍ 2019
Guðrún Erlingsdóttir
ge@mbl.is
,,Háin sem er seinni vöxtur grass-
ins sprettur vel en það var svolítill
kyrkingur í grasinu í vor vegna
þurrka. Það er heilmikil spretta á
seinni slættinum og mér sýnist allt
líta mjög vel út þar sem ég fer
um,“ segir Jóna Þórunn Ragn-
arsdóttir, ráðunautur hjá Rann-
sóknarmiðstöð landbúnaðarins,
RML, og bóndi á Bitrustöðum á
Skeiðum á Suðurlandi. Jóna Þór-
unn segir bændur byrjaða á seinni
slætti og það mætti svo sem stytta
upp svo hægt verði slá og þurrka
hána betur. Jóna Þórunn segir að
18-20 stiga hiti hafi verið á hverj-
um degi og rekja, þannig að grasið
hafi þotið upp. Hún segir að bænd-
ur vonist til þess að sleppa við
þriðja slátt. Það fari illa með túnin
ef hreinsað sé seint af þeim. Þá fari
þau mjög snögg undir veturinn og
séu ekki búin að safna sér forða
aftur í rótina til að lifa veturinn af.
Það sé heldur ekki gott að skilja
eftir mjög mikið á túnunum, það
komi fram beint í fyrsta slætti á
næsta ári, með sinu og þess háttar.
Guðrún Sigríður Tryggvadóttir,
formaður Bændasamtaka Íslands
og bóndi í Svartárkoti í Bárðardal í
S-Þingeyjarsýslu, segir slátt hafa
gengið mismunandi eftir land-
svæðum. Sumarið hafi verið kafla-
skipt. Á Norðausturlandi hafi verið
frekar blautt á meðan rigningar-
leysi hamli sprettu í öðrum lands-
hlutum. Guðrún segir að bændur í
Skagafirði séu á fullu í slætti.
Björn Birkisson, formaður Bún-
aðarsambands Vestfjarða, segir
slátt hafa gengið ágætlega en
spretta hafi verið léleg vegna
þurrka.
,,Mér heyrist á bændum að all-
flestir séu búnir með fyrsta slátt og
það hafi gengið vel,“ segir Björn
sem telur bændur eiga nægar fyrn-
ingar, þ.e.a.s. hey frá fyrra ári.
Guðfinna Árnadóttir, ráðunautur
á Egilsstöðum, segir að fyrir aust-
an sé búin að vera rigning, þoka og
súld. Fanney Lárusdóttir, ráðu-
nautur á Kirkjubæjarklaustri, seg-
ir að þar sé beðið eftir því að slá
seinni slátt en fyrri sláttur í júní
hafi gengið ágætlega. Sigurgeir
Hreinsson, framkvæmdastjóri Bún-
aðarsambands Eyjafjarðar, segir
magn í fyrra slætti minna vegna
þurrka en vonast hafi verið til og
nú þegar sprettan sé næg í seinni
slætti vanti smá þurrkatíð.
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Blíða Bændur við Hrútafjörð nýta góða veðrið og slá þegar færi gefst. Spretta er víða næg fyrir annan slátt.
Víða góð spretta en beðið
eftir þurrki til að heyja
 Háin sprettur vel en kyrkingur var í grasinu í vor
 Flestir bændur bíða veðurs fyrir seinni slátt sumarsins
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Fremur en að söfn ásælist kirkjugripi til að
tryggja varðveislu þeirra ættu ráðamenn að
beita sér fyrir því að kirkjan fái þá fjármuni
sem henni ber. Þannig geti hún bætt eld- og
þjófavarnir í kirkjum til að tryggja öryggi
þeirra og dýrmætra kirkjugripa sem þar eiga
heima. Þetta sagði Óskar
Magnússon, formaður
Breiðabólstaðarsóknar í
Fljótshlíð.
Tilefnið var grein Þórs
Magnússonar, fyrrverandi
þjóðminjavarðar, í Morg-
unblaðinu 16. júlí. Þar sagði
hann að bruninn mikli í
Notre Dame í París hefði
vakið menn til umhugsunar
um hvernig brunavörnum
og öryggi kirkna væri hátt-
að hér á landi. Í kirkjunum væru mikil dýr-
mæti varðveitt. Ekki væri alls staðar hugað
nógu vel að varðveislu þessa hluta þjóðararfs-
ins. Hætt væri við að margir gripir gætu verið
í hættu og lent í greipum þeirra sem vildu
komast yfir þá í hagnaðarskyni.
Óskar sagði að ekki hefði verið mikil um-
ræða um kirkjugripi og varðveislu þeirra inn-
an kirkjunnar. „Við höfum stundum rætt það
hvort kirkjur eigi almennt að vera læstar eða
opnar og við hvaða aðstæður þær ættu þá að
vera opnar.“
Hann taldi að það væri nokkuð ríkt í sóknum
landsins að vilja halda sínum gripum. Á því
hefði borið um langt árabil að safnamenn og
söfn hefðu ásælst kirkjugripi og viljað hafa þá í
sinni vörslu. „Við teljum þetta vera hluta af
okkar kirkju og okkar söfnuði. Við erum því al-
mennt mótfallin að afhenda kirkjugripi.
Breiðabólstaðarkirkja sá á eftir merkilegum
gripum í Þjóðminjasafnið án þess að veitt væri
formlegt samþykki fyrir því á sínum tíma.
Þetta gerðist í tíð Matthíasar Þórðarsonar
þjóðminjavarðar og því orðið langt síðan. Við
erum á varðbergi gagnvart allri safna-
umhyggju og þurfum ekkert sérstaklega á
henni að halda,“ sagði Óskar. Gripirnir sem um
ræðir eru danskar lágmyndir úr marmara sem
voru á minningarmerki um Tómas Sæmunds-
son í Breiðabólstaðarkirkjugarði. Í staðinn
fékk kirkjan messingplötur sem úr lak spansk-
græna og eyðilagði þennan merka stein. „Við
höfum spurst fyrir um lágmyndirnar og þær
ekki fundist. Líklega eru þær fundnar nú en
þær hafa ekki verið til sýnis,“ sagði Óskar.
Einn mesti dýrgripur landsins
Mikil verðmæti, tilfinningaleg og efnisleg,
eru fólgin í mörgum kirkjugripum.
„Það er alltaf hægt að halda því fram að það
megi varðveita betur og það má sjálfsagt gera
líka á Þjóðminjasafninu, á öðrum söfnum eða í
Notre Dame, svo maður nefni eitthvað nýlegt,“
sagði Óskar. Hann kvaðst ekki vita hvort
sveitakirkjur væru verr settar en aðrar
kirkjur. Þær stæðu oft heima í hlaði þar sem
presturinn byggi og gott eftirlit væri með
þeim. Sums staðar eru sveitakirkjur læstar en
annars staðar opnar.
Óskar sagði að Breiðabólstaðarkirkja ætti
einn mesta kirkjudýrgrip landsins. Það er kal-
eikur frá 13. öld gerður með sérstöku hand-
verki. „Hann er að sjálfsögðu tryggilega varð-
veittur. Við viljum ekki láta hann í safn vegna
þess að þetta er einn mesti helgigripur sem
kirkjan okkar á. Allir sem fermst hafa í
Breiðabólstaðarkirkju í árhundruð hafa bergt
á víni úr þessum bikar,“ sagði Óskar. „Auðvit-
að skynjum við þá ábyrgð sem á okkur hvílir
en við viljum ekki láta kaleikinn frá okkur.“
Talið er að lækningamáttur fylgi bikarnum
fyrir konur sem gengur illa að verða barnshaf-
andi. Þær hafa fengið að bergja á víni úr hon-
um. Kaleikurinn er nú í láni á sýningu í Þjóð-
minjasafninu í tilefni af útgáfu síðustu binda
ritraðarinnar Kirkjur Íslands. Um lánið var
gerður strangur samningur og tryggt í bak og
fyrir að Breiðabólstaðarkirkja fengi kaleikinn
sinn til baka.
Óskar sagði að ásælni safna væri ekki bund-
in við Ísland. British Museum reyndi fyrir
mörgum árum að fá kaleikinn til varðveislu og
bauðst til að láta gera nákvæma eftirlíkingu af
honum til að hafa í kirkjunni. Þessu var að
sjálfsögðu hafnað.
Hann benti á að sóknirnar væru sjálfstæðar
einingar. Þjóðkirkjan gæti ekki afsalað einu né
neinu fyrir hönd sóknarkirkna. Hver sókn
héldi utan um sitt og sinnti sínu. Haldnar væru
nákvæmar skrár um kirkjumuni og við vísi-
tasíur væri farið yfir þær með biskupi í heim-
sókn hans.
Hafa ásælst dýrmæta kirkjugripi
 Sóknarnefndarformaður vill að kirkjum sé gert kleift að verja eigur sínar með nútíma vörnum
Morgunblaðið/Sigurður Ægisson
Breiðabólstaðarkirkja Á kaleik frá 13. öld.
Óskar
Magnússon
Rósa Margrét Tryggvadóttir
rosa@mbl.is
Algengt er að lögreglustjórar véfengi
starfshæfnivottorð starfsmanna sem
snúa aftur vegna veikinda og fái trún-
aðarlækna til að endurmeta starfs-
hæfni þeirra. Þetta segir Snorri
Magnússon, for-
maður Lands-
sambands lög-
reglumanna.
Hann segir að
fjöldi mála af
þessu tagi lendi á
borði Landssam-
bands lögreglu-
manna og kveðst
oft þurfa að berj-
ast fyrir endur-
komu manna í vinnu eftir veikindi
vegna þess að lögreglustjórar hafi
verið að draga í efa starfsvottorð sem
gefin eru út af læknum. Hann stað-
festir að eitt slíkt mál sé í vinnslu hjá
lögfræðingum Landssambands lög-
reglumanna eins og er.
Að sögn Snorra þurfa ríkisstarfs-
menn sem hafa verið frá starfi vegna
veikinda í ákveðinn tíma að sanna
starfshæfni sína með vottorði frá
lækni en forstöðumaður hefur rétt á
að kalla eftir áliti trúnaðarlæknis
sem komist oft að annarri niðurstöðu
en sérfræðilæknir.
Það mál sem nú er í vinnslu hjá
lögfræðingum landssambandsins
varðar lögreglumann sem leitaði
réttar síns vegna slíkrar niðurstöðu.
Hafði maðurinn verið frá starfi vegna
slyss sem hann varð fyrir við lög-
reglustörf.
Snorri segir enn nöturlegra að
stjórnendur skuli grípa til svona ráða
í slíkum tilvikum. Hann staðfestir að
landssambandið hafi mörgum sinn-
um þurft að láta kalla til dómkvaddan
matsmann, þriðja lækninn, til að yf-
irfara gögn í málum sem slíkum og
lítur á þetta sem vandamál.
Hann segist þó vera bjartsýnn
varðandi fyrrnefnt mál og staðfestir
að landssambandið hafi unnið öll mál
af þessu tagi hingað til.
Algengt að vott-
orð séu véfengd
 Þurfa að leita réttar síns eftir veikindi
Snorri
Magnússon
PON Pétur O. Nikulásson ehf.
Melabraut 21, 220 Hafnarfjörður | Sími: 580 0110 | pon.is
skotbómulyftara
AG línan frá Manitou býður meðal
annars upp á nýtt ökumannshús
með góðu aðgengi og útsýni.
HANNAÐUR TIL AÐ
VINNA VERKIN
NÝ KYNSLÓÐ
• DSB stjórntakkar
• JSM stýripinni í fjaðrandi armi
• Stýrð stjórnun og hraði á
öllum glussahreyfingum
• Virk dempun á bómu