Morgunblaðið - 27.07.2019, Síða 44

44 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 27. JÚLÍ 2019
Bjarki Sveinbjörnsson tónlistarfræðingur
flytur erindi um Viktor Urbancic í Listasafni
Sigurjóns Ólafssonar á morgun kl. 16. „Þar
dregur Bjarki upp mynd af komu Viktors til
Íslands 1938 og helstu störfum hans hér að
tónlistarmálum. Leiknar verða upptökur með
leik hans frá 1946 og einnig brot úr verki eftir
hann. Upptökuna frá 1946 telur Bjarki ef til
vill hafa heyrst einu sinni í útvarpi,“ segir í
tilkynningu.
Vegna mikillar eftirspurnar hefur auka-
tónleikum verið bætt við, þannig verða tón-
leikar til heiðurs Viktori haldnir mánudaginn
29. júlí og þriðjudaginn 30. júlí kl. 20.30 bæði
kvöld. Þar verða flutt sönglög eftir bæði Vikt-
or og konu hans, Melittu Urbancic, við ljóð
Melittu í flutningi Kristínar Einarsdóttur
Mäntylä mezzósóprans og Ágústs Ólafssonar
barítóns. Undirleik annast Hólmfríður Sig-
urðardóttir og Eva Þyri Hilmarsdóttir. „Árið
1934, á uppgangsárum nasista, samdi Viktor
Fiðlusónötu númer 2, tilfinningaríkt og
áhrifamikið verk sem Hlíf Sigurjónsdóttir
fiðluleikari og Eva Þyri leika. Nokkuð víst er
að þetta verk hefur aldrei heyrst áður á Ís-
landi. Niðjar Viktors og Melittu, sem búa í
Vín, flytja tvö verk, kafla úr Sellópartítu og
Litla svítu fyrir fiðlu, selló og píanó. Michael
Kneihs leikur á píanó, Milena dóttir hans á
fiðlu og Símon sonur hans á selló.“
Svipmynd af tónskáldi í Laugarnesinu
Viktor Urbancic
AF LJÓSMYNDUM
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Hvernig sýnir maður stað íljósmyndum og gefuráhorfandanum tilfinningu
fyrir honum? Möguleikarnir hvað
það varðar eru líklega endalausir
en sú mynd sem birtist þessa dag-
ana af Hafnarfirði á sýningunni
Tímahvörf sem er í Hafnarborg þar
í bæ, er mjög vel lukkuð. Og það er
alls engin klisjumynd af bæ við
hraun og haf, heldur markvisst
stefnumót verka átta góðra sam-
tímaljósmyndara sem allir hafa
persónulega sýn að miðla. Sýn sem
í byrjun vekur ekki síst athygli fyr-
ir að myndirnar sýna allar á sinn
hátt manngert umhverfi en menn-
irnir sjálfir eru fjarverandi birtast
bara í heiminum sem þeir hafa
skapað um tilveru sína.
Bæjarmörk og huldufólk
Á sýningunni eru verk ólíka
ljósmyndara sem hafa allir per-
sónulega sýn en eru jafnframt í
samtali við hræringar í skapandi
samtímaljósmyndun. Myndirnar
eru teknar á síðustu fimmtán árum
og eru ólíkar ástæður fyrir eða
kveikjur að myndröðunum. Þeir
Spessi og Pétur Thomsen eru með-
al kunnustu samtímaljósmyndara
okkar og eftir báða eru birt verk úr
myndröðum sem voru pantaðar hjá
þeim eða þeir fengu styrk til að
skapa. Sería Spessa er frá 2006 og
var sköpuð fyrir sýningu sem þá
var sett upp í Hafnarborg. Mynd-
irnar sýna ný byggingasvæði og
Manngerður en mannlaus bær
Skemmtilegt Myndir sem Stas Zawada hefur tekið á gönguferðum um Hafnarfjörð eru góðar og forvitnilegar.
þungavinnuvélar éta sig inn í
hraunlandslagið við bæinn. Verk
Péturs eru úr verkefninu Ásfjall
sem Þjóðminjasafn gaf á sínum
tíma út á bók og fjallar líka um nýtt
hverfi að rísa í Hafnarfirði – en
efnahagshrunið kom inn í þá skrán-
ingu og bætti við hana áhrifaríkum
lögum. Enn einn ljósmyndaranna
sem myndaði hvernig bærinn renn-
ur saman við hraunið umhverfis er
Marino Thorlacius, sem um langt
skeið leitaði út á þau mörk í leit að
myndefni, og myndir úr þeirri röð,
auk annarrar sem arkitektastofa
fékk hann til að mynda í iðnaðar-
hverfi sem á að endurmóta, eru á
sýningunni. Og eru það besta sem
ég hef séð eftir hann.
Ljósmyndir Svölu Ragnars eru
af öðrum toga en þær sýna kletta
og hraunhryggi í grónum hluta
Hafnarfjarðar sem einhverjir trúa
að hýsi huldufólk, og standa þessi
híbýli huldufóksins í afar nánu sam-
býli við íbúðarhús manna. Þetta eru
látlausar en stílhreinar myndir,
sem sýna fallega hvernig þessi
þjóðtrú mótar útlit bæjarins.
Helmingur fæddur erlendis
Eitt einkenni sýningarinnar er
að helmingur ljósmyndaranna
fæddist í öðrum löndum en hefur
búið hér á landi í að minnsta kosti
áratug. Og sum þeirra eru farin að
setja sitt mark á íslenska samtíma-
ljósmyndun. Stuart Richardson
fluttist hingað frá Bandaríkjunum
fyrir 12 árum og í nýju vídeóverki,
því eina á sýningunni, lítur hann
aftur til ljósmyndaseríunnar Natr-
íum sól sem hann byrjaði að mynda
2011 og gaf út í laglegri bók. Í verk-
um Stuarts hér er viðfangsefnið –
rétt eins og hjá þremur fyrstnefndu
ljósmyndurunum – mót náttúru og
byggðar; verkin sýna götulýsingu í
óbyggðu hverfi í bæjarjaðrinum.
Hin bandaríska Pamela Perez
bjó með fjölskyldu sinni í Hafn-
arfirði í tíu ár og nam á þeim tíma
við Ljósmyndaskólann. Verk henn-
ar á sýningunni kallast Like Home
og eru ljóðræn og áhugaverð sýn á
fáfarna staði sem eru á mörkum
þess að virðast villt náttúra en þó
glittir í hús og rót eftir menn. Þess-
ar myndir eru furðulega „erlendar“
í anda, gætu allt eins verið teknar
sunnarlega í Bandaríkjunum; lit-
irnir eru hlýir og landið skrælnað,
það er kyrrð yfir myndunum en
janframt illskilgreinanleg ógn.
Hrár hversdagsleiki
Fyrir nokkrum árum eignaðist
ég litla ljósmyndabók, Hfj, sem kom
skemmtilega á óvart fyrir þá
fyndnu og óvæntu sýn sem birtist
þar á Hafnarfjörð, í stílhreinum en
um leið afslöppuðum og upplýsandi
ljósmyndum. Höfundurinn, Stas Za-
wada, fluttist til Hafnafjarðar frá
Póllandi árið 2008 og hefur ein-
staklega ferska sýn á hversdags-
lífið; það er undirstrikað með
margra mynda röð á sýningunni,
litlum prentum í hvítum römmum
sem mynda frábæra heild. Það er
mikið af allrahanda bíldruslum í
þessum myndum, skran og garð-
skraut, loftnet og auglýsingar sem
setja svip á hverfi bæjarins; þetta
er klassísk skráning á manngerðu
umhverfi í anda Walker Evans og
fylgismanna, og sérlega vel lukkuð.
Ljósmyndir Daniels Reuter
skera sig nokkuð frá hinum verkum
sýningarinnar, þó ekki væri nema
fyrir það að vera svarthvítar, en
þær eru ljóðrænar og stílhreinar
athuganir á náttúru og stöðum.
Daniel fæddist í Þýskalandi, ólst
upp í Lúxemborg og hefur búið hér
undanfarinn áratug. Verk hans á
sýningunni eru úr verkefninu Hi-
story of the Visit sem hann hóf að
vinna árið 2012 en hann hélt þá
daglega út fyrir borgarmörkin og
leitaði að kyrrð og stöðum sem
spegluðu aðstæður hans á þeim
tíma. Verk hans eru innhverfari en
hinna ljósmyndaranna en einnig vel
valin og standa vel með heildinni.
Sýningarstjóranum, hinni
dönsku Kirsten Simonsen, hefur
tekist vel að setja saman vandaða
og áhugaverða sýningu með verk-
um ólíkra en áhugaverðra sam-
tímaljósmyndara. Það sameinar þá
helst að allir kusu að vinna út frá
Hafnarfirði og ekki síst mörkum
bæjarins og náttúrunnar. Og hver
finnur sína leið, sína nálægun, til að
endurspegla án mannamynda
manngerðan heim, sem er yfir-
þyrmandi hversdagslegur og hrár –
en verður einmitt af þeim sökum al-
veg einstaklega spennandi.
» Og það er alls eng-in klisjumynd af bæ
við hraun og haf, heldur
markvisst stefnumót
verka átta samtíma-
ljósmyndara…
Bæjarmörkin Ljósmyndaverk eftir Marino Thorlacius og Pétur Thomsen.
Álfabyggð Svala Ragnars sýnir sambýli manna og huldufólks í bænum.
Vínlandsleið 16
Grafarholti
urdarapotek.is
Sími 577 1770
Opið virka daga kl. 09.00-18.30
og laugardaga kl. 12.00-16.00
VELKOMIN Í
URÐARAPÓTEK
Dalvegi 10-14, 201 Kópavogi - Sími: 555-1212 - handverkshusid.is
Opið frá kl. 8 - 18 virka daga og 12 - 16 laugardaga
VILTU LÆRA SILFURSMÍÐI,
TÁLGUN EÐA TRÉRENNSLI?
Fjölmör
stuttnáms
í handve
g
keið
rki.
Skráning og upplýsingar á
www.handverkshusid.is