Fréttablaðið - 10.10.2019, Blaðsíða 36

Við erum alltaf að leita nýrra leiða til að veita sjúklingum okkar betri þjónustu,“
segir Sigríður Gunnarsdóttir,
framkvæmdastjóri hjúkrunar á
Landspítalanum. „Rafræna sam-
skiptagáttin er hugmynd sem er
orðin nokkurra ára gömul, en víða
erlendis hafa verið gerðar rann-
sóknir á svona þjónustu sem hafa
lofað góðu. Annars staðar hefur
verið farið af stað með eitthvað í
þessa veru sem er frekar byggt á
praktískri reynslu en rannsóknum.
Það sem við erum að gera hér í
fyrsta skipti er að sameina þetta
tvennt og búa til þjónustu sem
nýtist klínískt fyrir sjúklinga en
byggir líka á rannsóknum.
Að þessu samstarfi koma Lands-
spítalinn, Krabbameinsfélag
Íslands, Krabbameinsfélag Reykja-
víkur og Embætti landlæknis,“
segir Sigríður. „Landspítalinn veitir
skjólstæðingum þjónustu, þann-
ig að við erum að koma með þessa
nýjung inn í okkar starfsemi. Við
vinnum í samstarfi við Embætti
landlæknis af því að þessi rafrænu
samskipti koma til með að fara fram
í gegnum Heilsuveru, sem embættið
hefur byggt upp á undanförnum
árum. Ástæðan er að við viljum hafa
öll sjúkraskrárgögn og þau verða að
vera vistuð á öruggu svæði.
Krabbameinsfélag Íslands styrkir
verkefnið til þess að greiða laun
verkefnastjóra og Landsspítalinn
fjármagnar svo á móti að hluta,“
segir Sigríður. „Krabbameins-
félag Reykjavíkur hefur svo styrkt
tækniþróun og ráðgjöf.“
Meiri þjónustu og öryggi
„Við byrjum með þrjá þjón-
ustuþætti. Í fyrsta lagi býðst
sjúklingum í meðferð að skrá sig
inn og fá aðgang að stöðluðum
matstækjum til að meta einkenni,
en alls kyns aukaverkanir og ein-
kenni fylgja oft meðferð,“ segir
Sigríður. „Niðurstöður úr þeim
varpast í sjúkraskrána og fara til
heilbrigðisstarfsmanns sem er
á vakt og metur hvort þurfi að
bregðast við.
Síðan er möguleiki á að miðla
fræðsluefni til sjúklingsins, annað-
hvort sjálfkrafa, tengt niðurstöð-
um matsins, eða eitthvað sem væri
sent sérstaklega,“ segir Sigríður.
„Þriðji hlutinn er spjallkerfi, sem
gerir sjúklingum kleift að skrifast
á við heilbrigðisstarfsmann til að
fá alls kyns ráðleggingar.
Við vonumst til að gefa
sjúklingum tækifæri til að leita
stuðnings og hafa greiðari aðgang
að heilbrigðisstarfsmanni til að fá
hjálp,“ segir Sigríður. „Við vitum
að það getur ýmislegt komið upp
á hjá sjúklingum í krabbameins-
meðferð en þeir geta þá verið
sendir í tíma á göngudeild eftir
þörfum í stað þess að leita til
bráðamóttöku, eins og staðan er
í dag. Í framtíðinni vonumst við
svo til að bjóða upp á f leiri mögu-
leika.
Þetta er þriggja ára verkefni og
við erum komin vel á veg í tækni-
þróuninni,“ segir Sigríður. „Í lok
verkefnisins vonumst við til að
þetta geti þjónað öllum sjúkling-
um sem eru í krabbameinsmeð-
ferð hjá okkur.
Þetta er ótrúlega spennandi og
á að geta aukið verulega stuðning
við sjúklinga og bætt skipulag
ásamt því að veita sjúklingum
aukið öryggi, því þeir vita að þeir
hafa aðgang að aðstoð,“ segir Sig-
ríður. „Vonandi dregur þetta líka
úr líkunum á því að fólk þurfi að
leita bráðrar þjónustu.
Þetta ætti að auðvelda sjúkling-
um lífið og við höfum séð í rann-
sóknum annars staðar að þetta
getur dregið úr einkennum fólks,
svo því líði betur í veikindunum,“
segir Sigríður. „Þetta öryggisnet
hefur jákvæð sálræn áhrif.“
Auðveldar sjúklingum lífið
Landspítalinn, í samstarfi við Krabbameinsfélagið, er að þróa rafræna samskiptagátt fyrir
sjúklinga í krabbameinsmeðferð sem bætir aðgengi þeirra að upplýsingum og þjónustu.
Sigríður segir að nýja kerfið gefa sjúklingum meira öryggi og bæti lífsgæði þeirra. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
Þetta er ótrúlega
spennandi og á að
geta aukið verulega
stuðning við sjúklinga
og bætt skipulag ásamt
því að veita sjúklingum
aukið öryggi.
Sigríður Gunnarsdóttir
Ráðgjafarþjónustan hefur aðsetur í húsi Krabbameinsfé-lagsins, Skógarhlíð 8, á fyrstu
hæð í heimilislegu og notalegu
rými. Þar starfa hjúkrunarfræðing-
ar, félagsráðgjafar og sálfræðingur
sem ráðgjafar. Lóa Björk Ólafsdóttir
hjúkrunarfræðingur segir að það sé
flestum mikið áfall að greinast með
krabbamein. Bæði á það við þá sem
greinast og ekki síður þá sem eru
nákomnir.
„Margir fara í gegnum erfiðar
tilfinningar eins og ótta, reiði,
örvæntingu, depurð og sektar-
kennd auk þess sem óvissan um
framtíðina getur tekið mikið á og
er í raun oft eitt það erfiðasta sem
fólk tekst á við í þessu ferli,“ segir
Lóa Björk.
„Það er oft þarna sem viðkom-
andi og hans nánustu uppgötva
að daglega rútínan er dýrmætari
en við gerum okkur alltaf grein
fyrir og það getur reynt verulega
á að vera kippt skyndilega út úr
hinu venjubundna lífi inn í heim
veikindanna. Það ræðst þó oft af
eðli sjúkdómsins og einstaklings-
bundnum þáttum hversu mikil
áhrif krabbameinið og krabba-
meinsmeðferð hefur á líf fólks.
Sennilega er þó óhætt að fullyrða
að alltaf eru áhrifin einhver á hið
daglega líf, andlegt jafnvægi og
lífssýn viðkomandi.
Rík þörf fyrir stuðning
Rannsóknir sýna að einstaklingar
sem greinast með krabbamein og
aðstandendur hafa ríka þörf fyrir
stuðning í veikindunum og eftir að
krabbameinsmeðferð lýkur. Fyrir
marga er það hins vegar erfitt og oft
mikið hugrekkisskref að leita eftir
þeirri aðstoð sem býðst,“ segir hún.
„Í dag læknast mun fleiri af
krabbameini en áður og einnig
eru fleiri sem lifa með ólæknandi
krabbamein í lengri tíma en áður
hefur þekkst. Þetta eru gleðilegar
staðreyndir sem kalla hins vegar á
aukinn stuðning við þá sem takast
á við einkenni og fylgikvilla til
lengri tíma vegna krabbameins eða
krabbameinsmeðferðar,“ segir Lóa
Björk og bendir á að þjónusta Ráð-
gjafarþjónustunnar sé ókeypis.
Fjölbreytt þjónusta
Ráðgjafarþjónustan býður upp á
fjölbreytt námskeið og opna hóp-
tíma eða einkatíma í djúpslökun.
Viðtölin, námskeiðin og tímarnir
miða að því að gefa viðkomandi
verkfæri í hendurnar til að takast
á við tilfinningar, hugsanir, streitu
og líkamleg einkenni sem geta
komið upp í veikindunum og eftir
þau. Það er mikilvægt að þeir sem
hafa greinst með krabbamein og
aðstandendur leiti eftir þessum
verkfærum til að vinna úr reynslu
sinni og til að geta sem best hugað
að sér og sinni líkamlegu og and-
legu heilsu til framtíðar.
Fjöldi námskeiða í boði
Dæmi um námskeið sem boðið er
upp á eru námskeið í núvitund,
hugrænni atferlismeðferð, jóga
nidra og námskeið í að skrifa og
skapa. Einnig eru reglulega haldin
sogæðabjúgsnámskeið, fysio flow
námskeið, minnisnámskeið og
þreytunámskeið. Nýlega er farið að
bjóða upp á námskeið fyrir konur
sem hafa lokið krabbameinsmeð-
ferð vegna brjóstakrabbameins og
glíma við fylgikvilla.
Reglulega eru haldnir hádegis-
fyrirlestrar og örráðstefnur þar
sem fjallað er um ýmislegt tengt
krabbameini eða sjálfseflingu.
Hægt er að fá frekari upplýsingar
um dagskrá og viðburði á www.
krabb.is eða á fésbókarsíðu Ráð-
gjafarþjónustunnar.
Heimili að heiman
Krabbameinsfélagið á með öðrum
félagasamtökum átta íbúðir og eru
þær í boði gegn vægu gjaldi fyrir
fólk utan af landi sem þarf að sækja
krabbameinsmeðferð til Reykja-
víkur.
Okkur hjá Ráðgjafarþjónustu
Krabbameinsfélagsins er mikið í
mun að sem flestir viti af starfsem-
inni sem hér fer fram en því miður
ber of mikið á því að við heyrum frá
fólki sem hefði þurft á þjónustunni
að halda en var ekki kunnugt um
hana þegar þörfin var hvað mest
fyrir stuðning eða ráðgjöf,“ segir
Lóa Björk.
Hægt er að panta viðtal hjá ráð-
gjafa í síma 800-4040 eða í gegnum
netfangið radgjof@krabb.is en við-
talsþjónusta er fólki að kostnaðar-
lausu. Einnig er hægt að koma við
án þess að gera boð á undan sér.
Ókeypis stuðningur og ráðgjöf
Ráðgjafarþjónusta Krabbameinsfélagsins býður ráðgjöf og stuðning við þá sem hafa
greinst með krabbamein, aðstandendur og þá sem misst hafa ástvin úr krabbameini.
Lóa Björk Ólafsdóttir hjúkrunarfræðingur. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI
Viðtölin, nám-
skeiðin og tím-
arnir miða að því að gefa
viðkomandi verkfæri í
hendur til að takast á við
tilfinningar, hugsanir,
streitu og líkamleg
einkenni sem geta
komið upp í veikind-
unum og eftir þau.
4 BLEIKA SLAUFAN 1 0 . O K TÓ B E R 2 0 1 9 F I M MT U DAG U R