Læknablaðið - maj 2019, Side 30
234 LÆKNAblaðið 2019/105
S J Ú K R A T I L F E L L I
Þegar vel tekst til með bakskurðaðgerðir hjá Parkinsonsjúkling
um með þykktarstöðuójafnvægi, er það vegna þess að ítarlegt mat
hefur farið fram og tekist hefur að leiðrétta þykktarstöðuójafnvæg
ið í aðgerð.12,16 Það er mikilvægt að tauga og hryggjarskurðlæknar
þekki til stöðuskekkju hjá fólki með ýmsa tauga og geðsjúkdóma.
Til þess að ná góðum langtímaárangri þarf því stundum umfangs
miklar aðgerðir þar sem skornir eru fleygar úr hryggjarbolum og
felldir saman til að rétta við hrygginn (osteotomy). Einnig er hægt
að notast við beinfyllt búr til að rétta hrygginn af. Flestir mæla
með góðri undirstöðufestingu með skrúfum frá miðju spjald
beini inn í mjaðmagrind og að minnsta kosti til neðri hluta brjóst
hryggjar.9.17,18 Beinmassi má ekki vera við slíkar að
gerðir því góð festa verður að vera til staðar fyrir
skrúfurnar sem eru skrúfaðar í hryggjarbolina.
Margir Parkinsonsjúklingar geta sökum aldurs
og annarra sjúkdóma ekki farið í slíkar aðgerðir.17
Taugahrörnunarsjúkdómurinn ákvarðar því að
lokum horfur sjúklinganna sem í versta falli hafa
einungis tímabundið gagn af aðgerðinni og þurfa
oft á tíðum enduraðgerða við vegna þess að ígræði
losnar.1114 Oft er betur heima setið en af stað farið
og það á vel um bakaðgerðir hjá sjúklingum með
Parkinsonsjúkdóm.
Hjá sjúklingum með Parkinsonsjúkdóm er
mikilvægt að greina stöðuskekkjuna snemma svo
hægt sé að beita hættuminni meðferð tímanlega
með betri líkum á góðum árangri.6 Sjúkraþjálf
un og verkjalyfjameðferð er hluti af meðferðinni.
Einnig má reyna bótoxmeðferð en að okkar mati
var ólíklegt að slík meðferð gæti að einhverju leyti
dregið úr einkennum sjúklingsins vegna þess að
slitbreytingar og taugarótarþrengsli voru komin
á alvarlegt stig. Sjúklingar með camptokormiu og
Pisaheilkenni hafa stundum sára verki í maga
vöðvum og undir rifjabarði vegna dystoníunnar.
Slíkir verkir geta vel svarað bótoxmeðferð og ef
til vill auðveldað sjúklingum að rétta úr sér til að
byrja með en í þessu tilfelli var þó ekki um slík einkenni að ræða.
Meðferð með svokallaðri djúpheilaertingu (deep brain stimulation,
DBS) getur í sumum tilvikum haft áhrif á stöðuskekkjuna.9 Sum
ir læknar hafa íhugað DBSmeðferð fyrir stórar hryggjaraðgerðir
hjá sjúklingum með camptokormiu og Pisaheilkenni. Rökin fyrir
slíkri meðferð eru að með henni sé hægt að hafa áhrif á stöðvar
í heilanum sem drífa stöðuskekkjuna áfram. Sú skoðun kann að
þykja skynsamleg en engar rannsóknir sem við þekkjum styðja
þetta. Ólíklegt verður að teljast að verkjavandamál sjúklingsins
hefðu breyst til batnaðar við DBSmeðferð. Hugsanlega hefði það
getað hjálpað ef meðferðin hefði hafist fyrr. Þar sem aðaleinkenni
sjúklingsins voru slæm hryggskekkja, slitbreytingar, bakverkir og
taugaverkir var aðgerð langlíklegast besti kosturinn. Einnig leyfði
almennt heilsufar hans og beingæði aðgerð.
Til að minnka áhættuna verður fyrir aðgerð að fara fram sam
eiginlegt heildrænt mat lyf og taugalækna og meta verður bein
þéttni sjúklings. Gott samstarf taugalækna með sérþekkingu á
Parkinson og hreyfisjúkdómum (movement disorders) og hryggjar
skurðlækna með reynslu af flóknum hryggjaraðgerðum er líkleg
ast til góðs árangurs hjá þessum sjúklingum.
Mynd 4a og 4b. Standandi
röntgenmyndir tveimur árum eft-
ir aðgerð sýna árangur hennar.