Fréttablaðið - 20.04.2020, Blaðsíða 34

Fréttablaðið - 20.04.2020, Blaðsíða 34
ÞEGAR ÉG LÍT TIL BAKA ER ÉG EKKI FRÁ ÞVÍ AÐ ÞAÐ GEFIST OFT BEST AÐ HÖNNUÐUR FÁI FRÍTT SPIL MEÐ FYRSTU TILLÖGUR, ÞETTA ER JÚ HANS FAG, OG ÞÁ KOMA KANNSKI FJÖLBREYTTARI HUGMYNDIR. Bókasafnarar vita að útlit bóka skiptir sann ar lega máli. Ólaf ur Kristjáns­son graf ísk ur hönn­uður hefur hannað bækur árum saman. Honum telst til að hann hafi hann­ að á að giska 120 kápur. Hann hefur meðal annars unnið fyrir Iðunni, Bjart, Veröld, Háskólaútgáfuna, Angústúru og fyrir dönsku forlögin Hr. Ferdinand, C&K og Politiken. Hann hefur verið yfirhönnuður með meiru hjá Benedikt bókaútgáfu síðan hún var stofnuð 2016. Nýjasta bókarkápa hans er Grikkur eftir Domenico Starnone. „Það var skemmtilegt verkefni, því það er bók í bókaklúbbi svo kápan þarf að vera í stíl við tvær væntan­ legar bækur í viðbót. Þar er ég að vinna með tvo sterka liti og hring, sem verður svo í ólíkri útfærslu,” segir hann. Útlit, mynd og texti Fyrsta kápan sem hann hannað var Svarti prinsinn eftir Iris Murdoch sem kom út hjá Iðunni, í þýðingu Steinunnar Sigurðardóttur, árið 1992. „Ég man að ég var mjög metn­ að arfullur og gerði mjög margar till ögur. Ein svört tillaga var sam­ þykkt en útgefandanum fannst vanta ljósmynd á kápuna, jæja, það mátti skoða það. Svo kom myndin sem hann hafði valið og ég varð svo sár, kornungur maðurinn, mér fannst hún bara alls ekki vera nógu bók menntaleg. Ég nánast grét mig í svefn.” Spurður hvað einkenni góða bók­ ar kápu segir Ólafur: „Hún vekur áhuga, gefur hugmynd um eðli bók arinnar, og svo má ekki vanta praktískar upplýsingar! Mér finnst okkur útgefanda og höfundi hafa tekist vel upp með kápuna fyrir bók Bergþóru Snæbjörnsdóttur, Svíns höfuð. Titillinn fannst mér aðeins erfiður, eins og hann gæti verið frá hrind andi – en þetta er samt svo stórkostlegur titill á þess­ ari bók, sá eini rétti. Ég kaus að hafa kápuna að vissu leyti klassíska, elegant, titilinn ekki of stóran og á framhliðinni fallega mynd frá Breiðafirði. Baksíðutextinn hefst svo á orðunum: „Af hverju fær eldri maður frá Breiðafirði viðurnefnið Svínshöfuð?“ Þannig vinnur vel saman útlit, mynd og texti.” Hönnun lærimeistara Beðinn um að nefna bókarkápu sem hann sé stoltur af segir hann: „Ég er mjög stoltur af Veðurfræði Eyfellings eftir Þórð Tómasson, endurútgáfu sem kom út hjá Bjarti fyrir nokkrum árum. Það var skemmti legt verkefni, ég hannaði líka innsíður og bókin var gefin út í tveim ur ólíkum litum, með afgangs kápuefni frá Odda. Ég er raunar að vinna að slíku verkefni nú, með kápu og inn síður sem ég ætla aðeins að leika mér með, ljóð eftir Óskar Árna Óskars­ son, ljósmyndir eftir Einar Fal Ingólfs son, bók sem er væntanleg hjá Benedikt í haust. Annars eru þær nú sem betur fer nokkrar sem ég er stoltur af; Mislæg gatnamót eftir Þórdísi Gísladóttur fannst mér heppnast vel. Einnig má nefna Kuð­ ungasafnið eftir Óskar Árna. Sú kápa sem mér þykir einna vænst um í seinni tíð er Ungfrú Ísland eftir Auði Övu Ólafsdóttur. Sögusviðið er í byrjun sjöunda áratugarins og var ákveðið að sækja í kápuhönnun þess tíma. Fyrir valinu varð hönnun lærimeistara míns Gísla B. Björnssonar, Helga fells bókin Dagleið á fjöllum og Gísli tók okkur fagnandi og gaf leyfi til að styðjast við hans hug mynd. Höfundur fullkomnaði svo þennan leik með því að segja kímin í blaðaviðtali að loksins hefði sögupersónan, skáldkonan Hekla, fengið sína Helgafellskápu, fimmtíu árum eftir að hún hefði átt að fá hana! Sterkara að segja minna Hann segist koma að kápuhönnun með opnum huga. „Ég byrja á því að gera tvær til fimm ólíkar til­ lögur, stundum gerólíkar, og velja svo ásamt útgefanda og stundum höfundi í hvaða átt á að fara. Stund­ um hef ég lesið handritið; oftar fæ ég útdrátt eða stikkorð frá útgefanda, sem er þá búinn að sammælast um lýsingu við þýðanda eða höfund. Það er ekki síðra að fá innihaldið þannig niðursoðið, þá er ljóst hvað áhersla er lögð á. Mitt hlutverk er svo að undirstrika það enn frekar með minni útfærslu. Stundum hefur höfundur mjög ákveðna mynd í huga og þá er sjálf­ sagt að vinna með það. Nú eða útgefandi vill leggja línur. En þegar ég lít til baka er ég ekki frá því að það gefist oft best að hönnuður fái frítt spil með fyrstu tillögur, þetta er jú hans fag, og þá koma kannski fjölbreyttari hugmyndir. Nánari útfærsla er svo kannski meira samvinnu verkefni.” Nú tíðkast mjög að vitna í dóma á bókarkápum eða skella stjörnum á þær. Spurður um álit sitt á því segir Ólafur: „Ég sýni því skilning að útgefendur vilji gera þetta. En þá segi ég bara: ekki láta kappið bera fegurðina ofurliði. Stundum þarf fegurðin að fá að ráða. Og það get ur hreinlega verið sterkara að segja minna heldur en að hrópa í allar áttir. Segi ég sem vitna í fimm stjörnur á forsíðu og þrisvar sinnum á baki á krimmanum Þerapistinn sem Benedikt gefur út í sumar, en þetta er hluti af praktísku upplýs­ ingahliðinni á kápunni!” Leyndarmálin bak við góða bókarkápu Ólafur Kristjánsson grafískur hönnuður hefur hannað rúmlega 100 bókarkápur. Hann segist koma að kápuhönnun með opnum huga og gerir nokkrar ólíkar tillögur. Segir bókarkápu eiga að vekja áhuga. Ég byrja á því að gera tvær til fimm ólíkar tillögur,” segir Ólafur um bókahönnun sína. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI Ólafur er sérlega stoltur af kápunni á Veðurfræði Eyfellings. Kápuhönnunin á Ungfrú Ísland var sótt í hönnunina á Dagleið á fjöllum. Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is Kápa sem vakti hryggð hjá Ólafi. 2 0 . A P R Í L 2 0 2 0 M Á N U D A G U R18 M E N N I N G ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð MENNING

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.