Bændablaðið - 17.01.2019, Qupperneq 4

Bændablaðið | Fimmtudagur 17. janúar 20194
FRÉTTIR
Á verðlagi hvers árs í milljónum króna
Virði afurða nytjaplönturæktar 17.023 16.121 16.691 3,5
Þ.a. vörutengdir styrkir og skattar af nytjaplönturækt 295 118 604 411,9
Virði afurða búfjárræktar 43.807 42.538 42.039 -1,2
Þ.a. vörutengdir styrkir og skattar af búfjárrækt 10.336 10.574 11.598 9,7
Tekjur af landbúnaðarþjónustu 316 334 293 -12,3
Tekjur af óaðskiljanlegri aukastarfsemi 3.425 4.084 3.749 -8,2
Kostnaður við aðfanganotkun 41.425 40.674 40.342 -0,8
Afskriftir fastafjármuna 5.468 5.554 6.275 13
Aðrir framleiðslustyrkir 195 186 205 10,2
Aðrir framleiðsluskattar 0 0 0 ..
Launakostnaður 4.855 6.186 6.511 5,3
Leiga og önnur leigugjöld af fasteignum sem ber að greiða (jarðaleiga) 154 235 169 -28,1
Fjármagnsgjöld 3.652 4.469 4.303 -3,7
Fjáreignatekjur 76 184 198 7,6
Tekjur af atvinnurekstri 9.287 6.329 5.574 -11,9
Afkoma landbúnaðarins 2015-2017
Framleiðsluvirði landbúnaðarins
var tæpir 63 milljarðar 2017
Hagstofa Íslands hefur birt
yfirlit um heildarframleiðsluvirði
landbúnaðarins fyrir árið
2017 og gerir samanburð á
framleiðsluvirðinu við tvö ár
þar á undan. Þar kemur fram
að framleiðsluvirðið var 62,8
milljarðar á grunnverði 2017 og
lækkar um 0,5 prósent frá fyrra
ári.
Framleiðsluvirði afurða
búfjárræktar var 42,0 milljarðar
króna og þar af vörutengdir styrkir
og skattar um 11,6 milljarðar króna.
Vörutengdir styrkir eru til dæmis
beingreiðslur en vörutengdir skattar
eru til dæmis búnaðargjald og
verðmiðlunargjöld.
Virði afurða nytjaplönturæktunar
16,7 milljarðar
Virði afurða nytjaplönturæktar
eru tæpir 16,7 milljarðar og þar
af vörutengdir styrkir og skattar
604 milljónir króna, en var rúmir
16,1 milljarður árið á undan.
Aðfanganotkun landbúnaðarins í
heild er 40,3 milljarðar árið 2017
og lækkaði um 0,8% frá fyrra ári.
Í yfirliti Hagstofu Íslands segir
að lækkun á framleiðsluvirði árið
2017 megi rekja til 5,1 prósents
lækkunar á verði, en á móti komi
4,9 prósenta magnaukning. Notkun
aðfanga eykst um 1,9 prósent að
magni, en verð aðfanga lækkaði
um 2,7 prósent. /smh
Greining Sjávarklasans:
Matarfrumkvöðlar flýja Ísland
Í Greiningu Sjávarklasans sem
var gefin út nú í janúar er dregin
frekar dökk mynd upp af þróun
í starfsemi matarfrumkvöðla
á Íslandi. Virðist tilhneigingin
vera sú að þeir flýi nú Ísland með
framleiðslu sína vegna óstöðugs
rekstrarumhverfis.
Sjávarklasinn aflaði upplýsinga
frá tíu matarfrumkvöðlum, sem hafa
þróað vörur eða búnað til útflutnings
innan vébanda Sjávarklasans og eru
tveggja til tíu ára gömul. Þar kemur
fram að nærri öll þeirra hafa átt
í erfiðleikum með útflutninginn.
Ástæður eru gjarnan gengishækkanir
og innlendur kostnaður, sem hefur leitt
til þess að sum fyrirtækjanna flytja
framleiðsluna til Evrópu þar sem dæmi
er um að framleiðslukostnaðurinn
hafi lækkað um allt að 60 prósent.
Flutningskostnaður lækkar
sömuleiðis þar sem framleiðslan
er komin mun nærri markaði. Auk
þess hafa stjórnvöld og sveitarfélög
í nágrannalöndunum boðið ýmsum
frumkvöðlafyrirtækjum áhugaverða
þjónustu og fríðindi séu þau tilbúin
til að flytja starfsemina til landanna.
Íslensk fyrirtæki hafi nýtt sér slík
tilboð.
Framleiðslan í Norður-Ameríku,
pakkningar frá Evrópu
Í greiningunni er haft eftir stofnendum
frumkvöðlafyrirtækis sem hóf
starfsemi 2013 og selur hágæða
fæðubótarefni úr íslensku hráefni
að fyrirtækið hafi komist ágætlega
frá íslenskum sveiflum þar sem
framleiðslan sé í Norður-Ameríku
en pakkningar komi frá Evrópu.
„Við erum þannig með í raun
framleiðslukostnað mestmegnis í
dollurum og evrum og kostnaður
því ekki fylgt íslensku krónunni
eða launakostnaði hér heima. Við
ætluðum heim með framleiðsluna
og enn langar okkur til að framleiða
heima. Það er auðvitað á margan
hátt mun auðveldara,“ er haft eftir
frumkvöðlunum.
Annar matvælafrumkvöðull
greindi frá því í Greiningu
Sjávarklasans að í byrjun
starfseminnar hafi verið stefnt á sölu
til Danmerkur og var markið sett
á að selja vöruna með 40 prósenta
framlegð. Það gekk eftir í byrjun,
miðað við þáverandi gengi, en síðan
hafi krónan styrkst um 30 prósent
gagnvart dönsku krónunni sem hafi
leitt til þess að ábatinn hafi að mestu
horfið. Þegar svo laun hækkuðu
og annar kostnaður á Íslandi hafi
fyrirtækið staðið frammi fyrir
taprekstri með útflutninginn.
Sjávarklasinn segir að raunin
sé að íslensk fyrirtæki nýti sér í
auknum mæli þjónustu ýmissa
verktaka erlendis við framleiðslu
sína, sem eru sérhæfðir í ýmsum
þáttum framleiðsluferilsins; til
dæmis í efnablöndum, niðurlagningu
og niðursuðu, pökkun, prentun og
áfyllingu.
Best að nýta heimamarkaðinn
sem tilraunamarkað
Sjávarklasinn metur stöðuna á
Íslandi þannig að best sé fyrir
íslensk frumkvöðlafyrirtæki að
skoða í upphafi vel þann möguleika
að hefja framleiðslu utan Íslands,
helst nálægt þeim mörkuðum
sem ætlunin er að leggja áherslu
á. Reynslan á Íslandi sýni að þar
hefur staðan verið nánast óbreytt
í eina öld þegar skoðaðar eru þær
vörur sem eru fluttar héðan út.
Frumkvöðlafyrirtækjum virðist
farnast vel að byrja þróun á Íslandi
og nota innlenda markaðinn sem
tilraunamarkað. Íslendingar séu
þannig yfirleitt jákvæðir gagnvart
íslenskri nýsköpun og þróunarteymi
í rannsóknarstofnunum og háskólum
hérlendis séu mjög jákvæð fyrir
samstarfi. Þróunarvinna, rannsóknir
og önnur fagvinna geti þannig
haldist á Íslandi að hluta enda
sé samkeppnisstaðan í þessum
þáttum sterkari í hinni eiginlegu
framleiðslu.
Hlúa þar betur að fyrirtækjum
Sjávarklasinn segir mikilvægt að
skoða hvernig betur megi hlúa að
fyrirtækjum sem vilji eða þurfi að
framleiða á Íslandi, til dæmis vegna
nálægðar við hráefni sem notuð eru.
Frumkvöðlafyrirtækin séu sammála
um að koma þurfi á auknu samstarfi
um flutninga og hugsanlega
sameiginlegar vörugeymslur
erlendis. Skoða þurfi hvort
sameiginleg nýting vörumerkisins
Icelandic, sem sé í eigu stjórnvalda,
geti nýst fyrirtækjum. /smh
Frumkvöðlarnir í ura ature eru meðal þeirra sem hafa utt framleiðslu sína úr landi. m fæðubótarvörur er að ræða sem unnar eru úr innmat og kirtlum
lamba í bland við íslenskar villijurtir. Tæknileg vandamál á Íslandi er hluti ástæðunnar en einnig óstöðugt og er tt rekstrarumhver til út utnings.