Fréttablaðið - 29.07.2020, Qupperneq 13

Vorið 1992 lauk eg prófi frá Leiðsöguskóla Íslands. Þetta var stutt en mjög áhugavert
nám á háskólastigi veturinn 1991-
1992 sem að miklu leyti var mjög
góð og þörf upprifjun á mennta-
skólanáminu tveimur áratugum
fyrr. Auk þess var góð yfirferð um
það nýjasta í jarðfræði Íslands sem
þáverandi skólastjóri Jarðhitaskóla
Sameinuðu þjóðanna, Ingvar Birgir
Friðleifsson jarðfræðingur og dokt-
or í Esjunni sá um. Þá var auðvitað
farið yfir landið þar sem lögð var
áhersla á staðfræðilega þekkingu
og reynslu í ferðalögum undir leið-
sögn Kristbjargar Þórhallsdóttur
og Birnu G. Bjarnleifsdóttur skóla-
stjóra Leiðsöguskólans. Auðvitað
voru ýmsir fleiri sem komu að nám-
inu en þetta voru eftirminnilegustu
kennararnir sem báru af.
Öll sumrin síðan hefi eg starfað
sem leiðsögumaður utan sumarið
2016 en þá varð eg að draga stórlega
í land vegna alvarlegra veikinda en
þá átti eg í baráttu við krabbamein.
Eg hefi ætíð síðan borið mikla virð-
ingu fyrir heilbrigðisþjónustunni
okkar sem eg tel standa sig mjög vel
þrátt fyrir allt.
Eg hafði leiðsögn að hlutastarfi
fram að bankahruni en eftir það
hefur það verið að mestu megin-
starf mitt. Í byrjun þessa árs var eg
ráðinn í nálægt 60 dagsverk í ferða-
þjónustunni. Með kórónafaraldr-
inum sem geisað hefur um heims-
byggðina hafa öll þessi fyrirhuguðu
dagsverk mín fram að þessu verið
af bókuð. Ef eg ekki nyti eftirlauna
þá væri eg nánast tekjulaus þetta
árið. En eftirlaunin mín eru rétt
til að skrimta af. Hefi eg um kvart-
milljón eftir skatta og eiginkonan
mín áþekka fjárhæð. Þar sem við
erum skuldlaus bæði við guð og
menn sem og banka, þá hefur það
dugað okkur enda berumst við
ekki mikið á. En sjálfsagt þætti
mörgum það vera fremur kotungs-
leg eftirlaun eftir að hafa tekið þátt
í atvinnulífi landsmanna í 40-50 ár.
En svona er nú það og stjórnmála-
mennirnir í stjórnarráðinu sem öllu
ráða um hverjum lífsreglum lands-
menn eigi að fara eftir, þeir væru
líklega ekki sáttir ef þeir þyrftu
að bera jafn lítið út býtum eins og
venjulegt fólk.
Stjórnvöld mættu taka ákvarðan-
ir til að greiða betur veg ferðaþjón-
ustunnar og starfsmanna hennar.
Við sem fengist höfum lengi við
leiðsögu eftir lögum og reglum um
atvinnuleysisbætur erum gjörsam-
lega réttlaus nema við höfum haft
einhverjar tekjur af starfa okkar
næsta hálfa árið. Ferðaþjónustan
er einna mest yfir sumartímann og
eru þá mestu uppgripin meðal ann-
ars með þýskumælandi ferðamenn
sem eg hefi sinnt í nær 30 ár.
Í áratugi hafa leiðsögumenn farið
fram á löggildingu starfs okkar þar
sem engum yrði heimilt að nefna
sig leiðsögumann nema með þar
tilskilinni menntun og reynslu sem
viðkomandi hafi af lað sér. Í dag
mega ferðaskrifstofur ráða nánast
hvern sem er án nokkurrar mennt-
unar eða reynslu og ráða sem leið-
sögumann á sínum vegum.
Einkennileg stefna
Ráðherra ferðamála hefur eytt
stórfé til að auglýsa Ísland sem
ferðamannaland og þá sérstakan
vettvang fyrir þá sem eru orðnir
vanstilltir vegna kórónaveirunnar.
Er settur upp einhvers konar útbún-
aður til þess! Það þykir einkennilegt
þegar nægt fé er fyrir hendi í svona
lagað en í áratugi hefur skort á nægt
fé til að reka aðstöðu fyrir ferðafólk
eins og salerni. Hvað kemur ráð-
herranum til þessa?
Í hugum ótalmargra ferðamanna
sem hingað koma bíður einstakt
tækifæri að kynnast algjörri þögn
náttúrunnar. Eg minnist þess
hvernig konan mín upplifði nátt-
úruna á Íslandi en hún kom hingað
fyrst fyrir rúmum 40 árum. Eitt
sinn vorum við á göngu á Mosfells-
heiðinni og mærði hún þögnina
sem unnt var að njóta við hvert
skref. Fyrstu viðbrögð mín voru að
eg skildi hana ekki því það sem við
eigum nóg af skynjum við ekki.
Eg held að það sé mjög illa farið
með skattfé landsmanna að ráða
breska auglýsingastofu til að aug-
lýsa fagra og friðsæla landið okkar
sem áfangastað þar sem tækifæri er
að haga sér sem vitstola einstakl-
ingur sem veit ekki hvað hann eigi
að gera af sér annað en að öskra.
Mætti biðja um þögnina en hún er
okkur öllum nauðsynleg. Að kunna
að þegja er einstakur hæfileiki
þegar það á við.
Ráðherra ferðamála þarf að setja
sig betur inn í störf okkar leiðsögu-
manna en ekki vera staðinn að því
að sólunda opinberu fé í einhverja
vitleysu sem einhverri erlendri
auglýsingastofu hefur dottið í hug,
kannski meira í gríni en alvöru.
Ritað á 68. afmælisdegi mínum
þann 24. júlí 2020.
Þörf á góðri leiðsögu
Göngugatan í Mjódd býður upp á ótal möguleika. Sölu-básar hafa verið í göngu-
götunni sem gert hafa mikið fyrir
hana. Hægt væri að blása enn meira
lífi í göngugötuna með litlum til-
kostnaði. Endrum og sinnum hafa
verið þar viðburðir skipulagðir af
Reykjavíkurborg en að jafnaði er
ekkert við að vera í göngugötunni.
Úr göngugötunni er aðkoma í
margar verslanir. Yfirbyggð gata
eins og göngugatan í Mjódd og litlu
torgin við innganga til norðurs og
suðurs bjóða upp á ýmis tækifæri.
Vel mætti vinna markvisst að því
að þetta svæði yrði að helsta kjarna
Breiðholtsins. Á borgarráðsfundi í
júlí lagði Flokkur fólksins fram
þrjár tillögur sem snúa að göngu-
götunni í Mjódd og umhverf i
hennar.
Tillaga um aukið
og viðvarandi líf og fjör
Lagt er til að skipulagsyfirvöld
Reykjavíkurborgar leggi sitt af
mörkum til að ef la starfsemi í
Mjódd til dæmis með því að glæða
göngugötuna þar lífi. Svo virðist
sem engin sérstök stefna ríki um
svæðið í Mjódd. Með því að glæða
götuna lífi mun það auka aðsóknina
og breikka hóp viðskiptavina. Tak-
ist vel til myndu fleiri fyrirtæki og
verslanir vilja vera á svæðinu sem er
sérstaklega vel staðsett því aðkoma
er góð úr mörgum áttum. Gera ætti
göngugötuna í Mjódd að af þrey-
ingarmiðaðri göngugötu og er þá
átt við göngugötu sem fólk á öllum
aldri heimsækir ýmist til að versla,
fá sér kaffi en ekki síst til að upplifa
alls kyns viðburði og skemmtun.
Göngugatan í Mjódd hentar mjög
vel fyrir þá sem langar að hitta aðra
eða sjá skemmtilega hluti. Verslun í
bland við veitingasölu, uppákomur,
gjörningar og styttri viðburðir svo
sem uppistand, stuttir leikþættir,
dans-, tónlistar- og söngatriði og
f leira í þeim dúr er eitthvað sem
laðar að. Til að gera götuna meira
aðlaðandi mætti skreyta götuna
meira með listaverkum, mála hana
með glaðlegum litum, setja upp
f leiri lítil leiktæki og aðra af þrey-
ingu sem þarna myndi passa inn.
Tillögur um endurgerð bíla-
stæða og að umhverfið verði
fært í nútímalegra horf
Til ársloka 2018 var í gangi samn-
ingur milli Reykjavíkur og Svæðis-
félags vegna göngugötu í Mjódd.
Sá samningur er fallinn úr gildi
og hefur ekki verið endurnýjaður.
Viðræður ganga hægt og endur-
gerð bílastæðanna á svæðinu er
orðið afar brýnt mál. Borgarfull-
trúi Flokks fólksins hefur lagt til að
gengið verði sem fyrst til samninga
aftur með hagsmuni Mjóddar að
leiðarljósi. Endurgerð bílastæðanna
er grundvöllur þess að hægt sé að
tryggja aðgengis- og öryggismál
gesta og viðskiptavina sem leggja
leið sína í Mjódd.
Flokkur fólksins hefur einnig
lagt til að skipulagsyfirvöld horfi til
endurnýjunar á svæðinu umhverfis
Mjódd og að það verði fært í nútíma-
legra horf. Endurgera þarf grænu
svæðin í kringum Mjódd og snyrta
þau. Einnig að hlutast verði til um
uppsetningu hjólastæða fyrir raf-
hjól og hefðbundin hjól, settar verði
upp hleðslustöðvar fyrir bíla og því
húsnæði sem er í eigu borgarinnar á
svæðinu komið í notkun.
Það er mikilvægt að skipulagsyf-
irvöld hugi jafnt að öllum hverfum
borgarinnar og nýti möguleikana
sem hver hverfiskjarni hefur upp
á að bjóða. Markmiðið og tilgang-
urinn með þessum tillögum er að
hvetja borgaryfirvöld tul að gefa
göngugötunni í Mjódd og umhverfi
hennar meiri gaum. Það standa
til ákveðnar framkvæmdir utan-
dyra í Mjódd sem er af hinu góða
en þarna er fjölmargt meira sem
kallar á markvissa skipulagningu
og endurgerð.
Meira líf í Mjódd
Sláandi var frásögn Ríkisút-varpsins af nýsettum lögum um landakaup. Þar sagði meðal
annars: „Veigamestu breytingarnar,
en jafnframt þær umdeildustu,
felast í að landbúnaðarráðherra
fær heimild til að setja hömlur á
jarðakaup. Þannig getur fasteigna-
kaupandi ekki eignast land ef
hann eða tengdir aðilar eiga fyrir
land sem er samanlagt 10 þúsund
hektarar að stærð nema með sér-
stakri undanþágu frá ráðherra.“
Það er vissulega rétt að auðmenn
sem vilja kaupa upp allt land á
stórum svæðum, nánast landshluta,
vilja engar hömlur, jafnvel þær sem
eru aðeins að formi til, það er líka
rétt að ósvífnustu og stórtækustu
braskararnir tefla fram málaliðum
sem segja af og frá að stjórnarskrá
Íslands eigi að gilda en í 72. grein
hennar segir að „með lögum má
takmarka rétt erlendra aðila til að
eiga fasteignaréttindi … hér á landi.“
Undanhald
Ríkisstjórn og Alþingi höfðu því
miður ekki dug í sér til að standa
á þessum rétti okkar, hvað þá láta
reyna á þá túlkun stjórnlagasér-
fræðinga að EES samningurinn
taki ekki til landakaupa, enda
hefði fjármagnsf læði yfir landa-
mæri (frjálst f læði fjármagns) jafn-
an átt að skoðast í ljósi samspils
við aðra þætti „fjórfrelsisins“, það
er hvort það þjónaði markmiðum
hins innri markaðar um frelsi til
fólksf lutninga, staðfesturéttar og
viðskipta með vörur og þjónustu.
Þarna er um að ræða undanhald
frá markaðri stefnu, sem birtist
í reglugerð og lagafrumvarpi frá
þáverandi ríkisstjórn, árið 2013.
Þar var sett sem skilyrði fyrir eign á
landi (umfram spildu undir bústað)
að kaupandi væri íslenskur ríkis-
borgari og að aldrei mætti fram-
selja eignarhald á landi út fyrir
landsteinana þannig að vatns- og
veiðiréttindi fylgdu.
Hvers vegna ekki allt land?
Það jákvæða við nýsett lög er að nú
skal gerð gangskör að skráningu
landareigna og jafnframt fengið
samþykki fyrir aðilaskiptum. En
viti menn, því aðeins er slíkt skylt
að menn eigi fyrir fimm lögbýli eða
fleiri, eða samanlagt 1.500 hektara
lands. Hvers vegna þessi mörk í ljósi
þess að einu skilyrðin fyrir leyfis-
veitingu á þessu stigi eru að farið sé
að lögum og reglum sem gilda um
skipulag og nýtingu á landi? Að öðru
leyti er leyfisveitingin formsatriði.
Hvað varðar þær takmarkanir á
landakaupum sem Ríkisútvarpið
vitnaði til, þá koma þær fyrst til
sögunnar eigi viðkomandi 10 þús-
und hektara fyrir. Það er ígildi tíu
Skálholtsjarða, eða 20 til 30 ágætra
landbúnaðarjarða í Eyjafirði eða á
Suðurlandi. Nú er hins vegar vitað
að menn á borð við auðmanninn
Ratcliffe eiga þegar miklu meira
land en þessu nemur. Yrði hann
stöðvaður með þessum lögum? Það
væri hægt enda skal það „að jafnaði“
gert, eins og segir í lagatextanum.
Eignaraðall og landsetar
Vandinn er hins vegar sá að þegar
rýnt er í lögin kemur í ljós að það
sem James þessi Ratcliffe segist
vera að gera, það er að halda landi í
byggð, verja laxastofna í samráði við
innlendar stofnanir, fara að skipu-
lagsákvæðum, þá verður líklegra
en ekki að honum og hans líkum
yrði veitt undanþága þrátt fyrir
ákvæði um höfnun „að jafnaði“.
Er það þá ekki bara besta mál að
auðmennirnir á norðausturhorn-
inu, í Fljótunum og Tungunum
eignist Ísland: Að byggðunum, lax-
inum, vatninu og orkugjöfunum
verði best borgið í þeirra höndum?
Það þykir ekki tíu þúsund manns
sem undirrituðu kröfur um hið
gagnstæða sem forsvarskonan fyrir
söfnuninni, Jóna Imsland, afhenti
nú nýlega forsætisráðherra við tak-
markaða athygli fjölmiðla, með
undantekningum þó.
Vilja ekki þjóðfélag
húsbænda og hjúa
Þetta fólk vill ekki að Ísland verði
land auðmanna og leiguliða þeirra.
Þetta fólk vill að afdráttarlaust
bann verði sett við eignasöfnun
á landi, miklum mun þrengra en
undanþáguákvæðið leyfir, að lög-
gjafinn taki fram fyrir hendur á
framkvæmdavaldinu með afger-
andi hætti þannig að pólitískir
stundarhagsmunir ráði aldrei för!
Ríkisútvarpið var í hópi þeirra
f jölmiðla sem sý ndu þessar i
söfnun undirskrifta ekki hinn
minnsta áhuga. Þeim mun meira
hefur fréttastofan þar á bæ horft
til þess sem peningamennirnir,
annað hvort þeir sjálfir eða keyptir
aðstoðarmenn þeirra, segja. Þá
verður líka skiljanleg tilvísun í
þau „umdeildu“ ákvæði sem ekki
falla að hagsmunum auðmanna.
Þúsundir undirskrifta teljast ekki
með þegar skilgreint er hvað telj-
ist umdeilt í hinum nýju lögum.
Svo einfalt er það. Eða kannski ekki.
Hver verða næstu skref?
Látum ríkisstjórn og Alþingi
njót a va f a n s . My nd i r í k i s-
stjórnin vera svo væn að upp-
lýsa okkur um hvort fyrirhuguð
séu frekari skref á næstunni?
Varla er þessu máli lokið, lands-
menn varla svo lítilþægir. Alla
vega var okkur sagt að stöðva ætti
eignasöfnun í landi á afgerandi hátt.
Hve n æ r ve r ð u r þ a ð g e r t ?
Hver verða næstu skref?
Auðmenn eiga ekki að stýra landakaupaumræðunni
Ögmundur
Jónasson
fyrrverandi ráð-
herra
Kolbrún
Baldursdóttir
borgarfulltrúi
Flokks fólksins
Guðjón
Jensson
eldri borgari og
leiðsögumaður
Ríkisútvarpið var í hópi
þeirra fjölmiðla sem sýndu
þessari söfnun undirskrifta
ekki hinn minnsta áhuga.
Þeim mun meira hefur
fréttastofan þar á bæ horft
til þess sem peningamenn-
irnir, annað hvort þeir
sjálfir eða keyptir aðstoðar-
menn þeirra, segja.
Markmiðið og tilgangurinn
með þessum tillögum er að
hvetja borgaryfirvöld til að
gefa göngugötunni í Mjódd
og umhverfi hennar meiri
gaum.
Í hugum ótalmargra ferða-
manna sem hingað koma
bíður einstakt tækifæri að
kynnast algjörri þögn nátt-
úrunnar.
S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð 13M I Ð V I K U D A G U R 2 9 . J Ú L Í 2 0 2 0