Neytendablaðið - jún. 2018, Blaðsíða 9

Neytendablaðið // Júní 2018 9
Þessa dagana fær plastmengun mikla athygli og ekki að
ástæðulausu. Svo virðist sem jarðarbúum sé fyrirmunað að
haga málum þannig að allt plast sé endurunnið með ábyrgum
hætti. Ógrynni plasts endar í náttúrunni, ekki síst í hafinu
þar sem það veldur bæði mengun og skaðar lífríkið. Plastið
safnast saman á hafi úti og myndar gríðarstórar plasteyjur og
þá hefur sjónum einnig verið beint að skaðsemi örplasts í hafi
og vötnum. Víða um heim hafa bæði stjórnvöld, fyrirtæki og
almenningur gripið til aðgerða. Oftast er um að ræða bann
eða takmörkun á notkun einnota plasts, svo sem eyrnapinnum,
plastpokum og plaströrum og eins hefur athyglin beinst að
plastumbúðum.
Draga þarf úr neyslu almennt
Stefán Gíslason umhverfisstjórnunarfræðingur segir í samtali
við Neytendablaðið að hann hafi orðið var við mikla vakningu í
þessum málum og að mörg jákvæð teikn séu á lofti um að bæði
stjórnmálamenn og almenningur vilji gera sitt til að sporna
gegn plastmengun. „Þetta er frábær þróun og ævintýri líkast
að sjá hversu mikil breyting hefur orðið á stuttum tíma. En við
þurfum samt að gæta þess að önnur umhverfismál falli ekki í
skuggann af þessu brýna máli, þ.e.a.s. að við föllum ekki í þá
gryfju að halda að með þessu sé björninn unninn og að við
getum haldið áfram að hegða okkur illa á öðrum sviðum. Það
mikilvægasta finnst mér vera að draga úr neyslunni, einfaldlega
að kaupa minna, já, og velja það betur. Það skiptir nefnilega
ekki öllu máli í hvaða poka við berum dótið okkar heim, heldur
það hvað er í pokanum.“
Verðum að vera breytingin
Stefán bendir á að framleiðsla og flutningur á óþörfum varningi
feli í sér gríðarlega og alveg ástæðulausa sóun á auðlindum.
Ekki bara sóun á auðlindum í venjulegum skilningi þess orðs
heldur líka á tímanum sem við notum til að vinna okkur inn
fyrir þessum varningi. „Þegar við þurfum að kaupa eitthvað
og ef við höfum val, þá veljum við auðvitað umhverfismerktar
vörur, t.d. Svansmerktar. Slíkar vörur eru yfirleitt ekki dýrari en
aðrar vörur og duga í öllum tilvikum í það minnsta jafnvel til
síns brúks. Svanurinn er umhverfis-, gæða- og loftslagsmerki
sem vísar okkur veginn í skynsamlegum innkaupum. Höldum
áfram að plokka en hættum líka að nota einnota hluti og
annan óþarfa. Við verðum að vera breytingin, eins og Mahatma
Gandhi sagði,“ segir Stefán að lokum.
Plastmengun
undir
smásjánni
Það er óhætt að segja að áhugi á
umhverfismálum hafi stóraukist á
undanförnum árum. Nú eru það
ekki bara örgustu umhverfissinnar
sem fárast yfir óþarfa umbúðum,
rusli á víðavangi og brennslu
jarðefnaeldsneytis. Fólk flykkist út
að plokka, mætir með margnota
pokann sinn í verslanir og
kaupir rafbíla sem aldrei fyrr.