Hvöt - 01.03.1954, Síða 5

H V O T
3
Þegar við gætum að því, hverjir það
eru, sem ákafast óska eftir meiri og frjáls-
ari vínsölu hér á landi, verður hið sama
uppi á teningnum. Það eru ekki leiðtogar
í skóla eða menntamálum, heldur þeir
sem gætu grætt á frjálsri vínsölu. Hér er
um að ræða hina stöðugu togstreitu milli
manndómsins og gullsins.
Það er einkum tvennt, sem veldur
hinni allt of miklu eiturlyfjaneyzlu, sem
á sér stað, auglýsingastarfsemi auðfyrir-
tækja og innri tómleiki samfara bölsýni
og ragmennsku.
Það sem mælir gegn áfengis- og tóbaks-
notkun er einkum það sjónarmið, sem'að
framan er rætt, að það samrýmist ekki
skyni gæddum verum í menningarþjóð-
félagi að neyta eiturlyfja, hið heilsufars-
lega sjónarmið vísindanna og hið þjóð-
félagslega sjónarmið, sem bendir á hinar
margvíslegu og hörmulegu afleiðingar
drykkjuskapar.
Til þess að útrýma eiturnautnunum
verður auðhyggjan að víkja fyrir sjónar-
miði manndómsins, og útrýma verður
hinni innri „þörf“ einstaklinganna fyrir
eiturnautnir.
Bann yrði til stórra bóta, en það væri ekki
einhlítt. Með banni verður ekki útrýmt
þeim sjúkleika, sem lýsir sér í því að
menn neyti áfengis. Það verður einkum
hlutverk skóla, heimila og þjóðfélagsins.
Glæða verður áhuga æskunnar á heil-
brigðum viðfangsefnum, listum, félags-
málum og andlegum verðmætum og gefa
henni kost á að sinna þeim málum. Tak-
ist það mun hér vaxa upp athafnasöm,
frjálsmannleg, djörf og sjálfstæð æska,
sem leggur rækt við persónuleika sinn og
heilbrigði. Jafnframt yrði eiturnautnun-
um, áfengi og tóbaki, útrýmt.
MARTRÖÐ
Kvöld eitt sit ég heima og les Nýal.
Heillandi veröld brosir við mér. Þar ríkir
bróðurþel og birta. Eg heyri kliðmjúkt
stef, sem minnir á sólskin og ævintýri.
Lífið er fagurt, eins og blóm í túni.
Samt grípur mig beigur, sem er í ætt
við myrkfælni. Ég heyri vængjaþyt dökk-
álfa og hugrenningar mínar líkjast svart-
nættinu kalda. Hrollur fer um mig, storm-
óður og brimþungur.
Otal kynjamyndir svífa fyrir sjónum.
Þær líða fram eins og ský fyrir hægum
vindi. Hver mynd knýr fram sinn geð-
blæ, en hverfur síðan. Mér gremst, því að
viljinn megnar ekki að breyta þeim í ósk-
myndir. Allt eru þetta minningar, sem
ég þekki aftur, — nema hvítklædda
stúlkan. En hún kemur aftur og aftur,
þokar hinum myndunum til hliðar, unz
hún drottnar alvöld. Hún er föl. Þjáning
býr í svip hennar og mér finnst ég þekkja
skelfinguna í stóru, gráu augunum. Ekkert
rýfur þögnina nema tifið í veggklukk-
unni, en orðlausar varir hennar ásaka mig
og raska ró minni.
Eg reyni að hrinda henni út í gleymsk-
una, en hún færist nær og skýrist. Nú
sést hvað hún er óhrein og rytjuleg. Eg
hörfa undan en hún brosir og köldum
hæðnisglampa bregður fyrir. Hún er
grimmd í veikleika sínum; ári, sem kvelst
í logum helvítis.
„Hver ertu?“ hrópa ég.
Hún hverfur. En ég heyri í myrkrinu
óhugnanlegan hlátur og einhver segir:
Þetta er bara samvizkan.
Jón Böðvarsson.