Freyr - 15.11.1967, Page 16

Magnúsar Ketilssonar, eða 83 pund í ten-
ingsalin þ. e. 125 kg í rúmmetra.
Við samanburð Búalaga frá ýmsum tím-
um virðist augljóst, að þessi þungi hafi
verið lagður til grundvallar, enda mun
hafa skapazt nokkuð föst regla um það,
hversu heyið skyldi sezt, svo takandi væri
í mælihlass (málfaðm). En stæðist taðan
þetta mál og mat, var hún á föstu verði
þ. e. málfaðmur á 1 hundrað (kúgildi).
Sama mun hafa verið um úthey. Því mun
hafa fylgt sú kvöð, að það skyldi lamb-
gæft. Málfaðmur slíks heys, „skal hálfur
vera höggfastur og hálfur dráttarfastur“,
segja Búalög, svo fullgildur væri. Þannig
seztur var hann metinn á 72 álnir eða %
töðuverðs.
Þegar þessir molar eru frá, mun fátt í
Búalögum, sem máli skiptir í þessu efni.
Annarra heimilda frá þessum tímum hefi
ég ekki leitað. En hið einkennilega er, að
frá okkar öld mun furðu fátt til um mál á
heyi miðað við þunga, sem tiltækilegt má
telja, síst samstæðra heimilda. Verður því
hér drepið á fátt.
Þegar forðagæzlulögin höfðu verið stað-
fest 1913, mun hafa risið nokkur andúðar-
alda gegn þeim. Einn af höfundum laganna
Tímarnir breytast. Baggar
og heybandslest tilheyra
horfnum dögum. Eins er
eðlilegt, að mat á heyjum
sé annað nú þegar ekki er
sett í stakka og tyrft yfir
eins og fyrr gerðist.
var Guðjón Guðlaugsson frá Ljúfustöðum.
Hann skrifaði grein, sem birtist í Búnaðar-
ritinu 1914, sem hann nefndi „Um forða-
mál, einkum heyja“. Greinin virðist að öðr-
um þræði tilraun til að meta hey eftir máli
til fóðurgildis, — leggur til að m3 sé grund-
völlurinn og skipar hverjum m3 niður í
einn af fimm flokkum eftir áætluðu fóður-
gildi. Telur hann í bezta heyi 5 forðamál
í m3 en 2.3—2.5 í hinu lakasta. Þunga heys
í m3 nefnir hann ekki. Jafnframt samdi
hann form að allfjölþættri skoðunar-
skýrslu. Varð hún vísir að skoðunarbókum
þeim, er um skeið skyldu færðar í sveitum,
en voru víst heldur illa séðar.
Þó að grein þessi bæri höfundi sínum
vott um góðvilja og glöggskyggni, mun á-
hrifa hennar hafa lítið gætt. Má telja víst,
að matsreglna þeirra, er hann freistaði að
skapa, hafi lítið gætt í reynd, þegar frá er
tekið að mæla heyið í rúmmetrum í stað
álna áður. Að vísu er sú viðleitni hans að
flokka heyið eftir verkun, þroskastigi því
er grasið stóð á þegar slegið var, gróðurfé-
lagi því, sem heyið er myndað af o. s. frv.,
sígilt og verður ævarandi viðfangsefni
þótt flokkunarreg'lur hans hafi ekki hlotið
viðurkenningu að fullu um land allt, enda
452
F R E Y R