Skessuhorn - 16.08.2020, Blaðsíða 19

MIÐVIKUDAGUR 16. SEpTEMBER 2020 19
fá einhverjar sannanir fyrir því.“ Á
þessum tímapunkti er fólk oft látið
gera viðskiptaáætlun en það er ekki
mín nálgun. Þarna kemur spurn-
ingin sem ég tel vera mikilvægari
en flest annað; er markaður? Það
er þetta sem er oft kallað markaðs-
greining,“ segir Ágúst. „Hana sér
maður í fjölda viðskiptaáætlana og
niðurstaðan er oft fengin úr Go-
ogle eða einhverjum skýrslum um
mannfjöldaþróun og bla bla bla,“
segir hann. „Fjárfestar hafa hins
vegar lítinn áhuga á því, þeir vilja
fá að vita hvort það sé markaður og
maður þarf að sanna það fyrir þeim.
Þess vegna læt ég þá sem taka þátt
í smiðjunum fara út og bara tala
við fólk, hringja og prófa eitthvað
til að reyna að komast að því,“ seg-
ir Ágúst. „Svona byrjar þetta, en ef
hugmyndin hins vegar fer á flug
þannig að ástæða sé til að gera stóra
markaðsgreiningu þá kemur hún
síðar. Ef það vantar t.d. 100 millj-
ónir frá fjárfestum þá vilja þeir auð-
vitað hafa ítarlega greiningu, en það
þarf alltaf að byrja á því að kveikja í
mönnum,“ segir hann.
Misskilningur að mark-
aðsmál séu mikilvægust
Þegar þessari markaðsgreiningu
er lokið tekur við stefnumótun og
markmiðasetning og segist Ágúst
leggja töluverða áherslu á mark-
miðin, þar sem þau hafi praktísk
gildi fyrir hvern og einn. Markmið-
in byggi á markaðsgreiningunni og
næst komi að því að fjalla um mark-
aðsmálin. „Það er misskilningur að
þau séu aðalatriðið. Maður hefur
oft heyrt að það þurfi enga mark-
aðsgreiningu, það þurfi bara gott
markaðsátak, sem er mikill mis-
skilningur,“ segir hann. „Það verð-
ur að fá ákveðið yfirlit yfir markað-
inn, vita hvað fólk vill og hvað ekki,
áður en hægt er að gera markaðs-
áætlun,“ segir Ágúst og bætir því
við að þegar markaðsáætlanagerð
sé lokið, þá fyrst láti hann fólk gera
einhvers konar drög að viðskipta-
áætlun. „Ég læt þau yfirleitt gera
svona fimm síðna útgáfu af við-
skiptaáætlun, annað er ekki raun-
hæft á þessum tíma. Enda segi ég
fólki að ef þetta verður eitthvað al-
vöru verkefni eða fyrirtæki og það
þarf t.d. að fá fjárfesta að borðinu,
þá skuli það leita til Nýsköpunar-
miðstöðvar Íslands eða slíkra aðila
eftir námskeiðum og ráðgjöf,“ seg-
ir hann.
Næst segir Ágúst að farið sé yfir
ýmis atriði er snúa að fjármálum og
fjárhagsáætlun. „Það er það sem
öllum finnst dálítið leiðinlegt svona
í upphafi, en þar er ég dálítið harð-
ur, því þar rennur oft upp stund
sannleikans. Mörg fyrirtæki hafa
farið yfir um vegna „cash flow“
vanda. Þannig að ég legg upp með
að allir fylgist vel með því hvernig
peningarnir koma inn og hvenær,“
segir Ágúst.
Uppskeruhátíð
Þegar hér er komið sögu er far-
ið að líða að lokum smiðjunnar.
Stuttlega er farið yfir helstu atriði
í rekstri og stjórnun en að svo búnu
er komið að því sem Ágúst telur
mikilvægasta þáttinn og í raun þann
sem unnið er að allan tímann; upp-
skeran. „Það er haldin uppskeruhá-
tíð þar sem fólk heldur tíu til tólf
mínútna kynningu á verkefninu
sínu. Ég fæ yfirleitt fólk utan frá til
að koma, gesti og við gerum þetta
hátíðlegt, bjóðum upp á veitingar
og svona,“ segir hann. „Ég sé til
þess að þessi kynning verði jákvæð
upplifun fyrir alla og hjálpa fólki
eftir atvikum. Fyrir marga er kynn-
ingin mikil áskorun, þeir halda að
þeir geti þetta ekki. Ég leyfi helst
engum að sleppa við þetta, segi
þeim að ég sé tilbúinn að grípa inn
í ef eitthvað fer úrskeiðis. Svo byrja
þau og það er aldrei neitt vesen, því
þá kemur auðvitað í ljós að þau vita
allt um sín verkefni, enda búið að
vera á kafi í því allt námskeiðið. Það
þarf bara að koma fólki af stað,“
segir Ágúst. „Á þessari stundu hef
ég séð ofboðslega flottar kynningar
sem ég sjálfur hef jafnvel bara gap-
að yfir,“ bætir hann við.
Smiðjur fyrir flóttafólk
í Þýskalandi
Á árunum 2016 til 2018 vann Ágúst
við ráðgjöf og námskeiðahald fyrir
innflytjendur í Þýskalandi, einkum
í Köln og Dortmund. Hann hafði
tekið þátt í nokkrum Evrópuverk-
efnum sem fulltrúi Símenntun-
ar Vesturlands árin á undan og sú
hugmynd kviknaði hvort hægt væri
að nota sömu hugmyndafræði fyrir
flóttamenn, í samstarfi við Vinnu-
málastofnun Þýskalands og fjár-
magnað af þýska ríkinu í gegnum
sérstaka stofnun sem fæst við að efla
aðlögun innflytjenda með færni-
þjálfun. „Við byrjuðum að fikra
okkur áfram í þessu haustið 2016 og
í ársbyrjun 2017 fengum við fyrstu
hópana. Allt voru þetta einstak-
lingar sem stefndu að því að stofna
eigin fyrirtæki, voru með mótað-
ar hugmyndir sem þurfti síðan að
vinna með og aðlaga að þýska kerf-
inu. Næstum allt voru þetta karlar
og næstum allir höfðu verið í rekstri
áður, janvel aldrei gert neitt annað,“
segir Ágúst. „Þetta var dálítið sér-
stakt, allir voru nýkomnir til Þýska-
lands, kunnu sáralitla þýsku og það
var svona lauslega hægt að komm-
únikera. Þetta varð í raun sambland
af svona frumkvöðlasmiðju og svo
heilmikilli ráðgjöf og handleiðslu,
sem var nauðsynleg. Á endanum
var þetta allt öðruvísi en allt annað
sem ég hafði áður gert,“ segir hann.
„Út úr þessu komu á endanum ein
átta lítil ný fyrirtæki, sem er ekkert
skrýtið, því allir sem tóku þátt vildu
stofna til eigin reksturs, þeir þurftu
bara að yfirstíga svo rosalega marg-
ar hindranir,“ segir Ágúst. „Ein
þeirra var sú að flóttamenn fá dval-
arleyfi til aðeins þriggja ára og þar
með var allt tal við banka um fyr-
irgreiðslu algjörlega tilgangslaust.
Og svo var stærsta hindrunin að
fólkið talaði sáralitla þýsku, og þar
með voru fjárfestar eiginlega ekki
inni í myndinni,“ bætir hann við.
Kynntist einstökum
frumkvöðli
„En þetta er fólk sem kann svo
sannarlega að bjarga sér og ég get
nefnt sem dæmi mann sem núna
er góður vinur minn, Ali Darwish.
Hann rekur núna sýrlenskt köku-
hús, Darwish Konditorei, á besta
stað í Köln, er með fimm manns í
vinnu og er að leita að peningum
til að geta stækkað í 200 fermetra
eldhús, til að geta framleitt inn í
eftirspurnina sem kemur frá öllu
Þýskalandi og að hluta til frá öðr-
um löndum,“ segir Ágúst. Áður en
Ali kom til Þýskalands hafði hann
rekið þrjú kökuhús í Sýrlandi, með
yfir hundrað manns í vinnu og var
þekktur í heimalandinu. „Hann
gat ekki hugsað sér neitt annað,
tók vissulega vinnu þegar honum
bauðst hún en hélst aldrei lengi í
starfi, og var þungur og langt niðri
þegar ég hitti hann fyrst. Smátt og
smátt fór ég svo að kynnast hon-
um og sá hvílíkt efni var þar á ferð-
inni,“ segir hann og bætir því við
að Ali hafi stikað götur Kölnar í
heilt ár, staðráðinn í að finna hús-
næði sem hentaði hans hugmynd-
um. Það hafðist á endanum. Hann
fékk lán frá frænda sínum, keypti
reksturinn og tók við að innrétta
staðinn upp á nýtt, af litlum efn-
um. „Ég hef kynnst mörgum frum-
kvöðlum en aldrei hef ég kynnst
öðrum eins og Ali. Þetta er lista-
maður og töframaður, viljinn er
svo sterkur og hann getur allt,“
segir Ágúst. Ali var vakinn og sof-
inn við að koma rekstrinum á fót,
sótti efnið stundum í neðanjarðar-
lestinni og fékk vini og vandamenn
til að aðstoða með að flytja stærri
hluti. Að endingu opnaði hann sitt
konditori með pompi og prakt og
vakti framtak Ali og hann sjálfur
mikla athygli í Köln, en sjónvarps-
stöðin WDR gerði sérstakt innslag
um Ali. „Þar sá fólk jákvæðar frétt-
ir af flóttamönnum, mann sem er
að búa til störf,“ segir Ágúst. Hóp-
ur frumkvöðla eins og Ali er auð-
vitað lítill í hópi flóttamanna, eins
og vissulega í samfélaginu almennt.
En það er mjög mikilvægt engu að
síður. Flóttamenn sem stofna fyrir-
tæki leita auðvitað fyrst í sinn nær-
hóp eftir starfskröftum, rétt eins og
Ali gerði. „Þar með tók hann fimm
manns af atvinnuleysisskrá. Vegna
hans frumkvæðis fá aðrir sem eru í
erfiðri stöðu tækifæri og þess utan
er fyrirmyndin líka rosalega mikil-
væg.“
Styðja við fólk
Ali naut góðs af því að í Þýskalandi
er Vinnumálastofnun oft reiðu-
búin að standa við bakið á atvinnu-
lausu fólki á meðan það vinn-
ur að því að koma eigin rekstri á
fót. Ágúst segir að þá sé lykilatriði
að stofnunin sé með í ráðum frá
fyrsta degi. „Þeir styðja við fólk í
ákveðinn tíma á þann hátt að það
fær fullar atvinnuleysisbætur og
raunar gott betur á meðan það er
að byggja upp fyrirtækið sitt. Skil-
yrði fyrir því er að það safnist ekki
upp neitt tap sem talandi er um og
ekki neinn hagnaður að ráði, en
þá eru bæturnar lækkaðar sem því
nemur. Hugsunin er sú að það sé
betra að borga fólki á meðan það
er að reyna að koma eigin rekstri í
gagnið, frekar en að hafa það ein-
hvers staðar úti í bæ að gera ekki
neitt,“ segir Ágúst. „Til viðbót-
ar geta menn sótt um vaxtalaust
og víkjandi lán hjá stofnuninni,
að hámarki 5.000 evrur“. Þá skipti
einnig máli að hvetja innflytjend-
ur, flóttamenn sem aðra, til góðra
verka. Það geti til dæmis verið al-
gjört lykilatriði í því að þeir læri
tungumálið. Fólk sem langi rosa-
lega að hrinda eigin hugmynd í
framkvæmd, en tali ekki tungu-
málið, líti bara á það sem hindr-
un til að yfirstíga ef því er sýnt
fram á að betri færni í málinu sé
ein forsenda þess að það geti lát-
ið drauma sína rætast. „Tunumálið
er stærsta fyrirstaðan, en hana geta
menn yfirstigið. Ég hvet fólk alltaf
til að vinna vel í læra málið,“ seg-
ir Ágúst.
Frá Dortmund til
Grundarfjarðar
Þegar verkefnum Ágústs í Þýska-
landi lauk ákvað hann að snúa heim
til Íslands. „Ég fór sem sagt frá
Dortmund til Grundarfjarðar. Það
er náttúrulega dálítill munur á stöð-
unum tveimur, en ég sé ekki eftir
því,“ segir hann. „Hér er mjög gott
að vera.“ segir Ágúst. Hann er kom-
in á eftirlaun en er engu að síður
að dunda við ákveðið frumkvöðla-
verkefni. „Ég er að þróa svona on-
line frumkvöðlasmiðjur fyrir íbúa í
Dortumd sem koma frá Kamerún.
Ég fékk beiðni frá samtökum þeirra
hvort ég gæti gert þetta og geri það
bara pro bono,“ segir hann. „Ég var
byrjaður að þróa svona smiðjur á ís-
lensku og er að vinna í því að koma
efninu yfir á þýsku,“ bætir hann við.
Hann er þannig hvergi nærri hætt-
ur að vasast í frumkvöðlastarfi eða
velta fyrir sér hugmyndum þó hann
sé kominn á eftirlaun. „Nei, þetta er
fín afþreying,“ segir hann og brosir.
Tækifæri á
tímum Covid
Ágúst veltir upp hugmynd fyrir bæ
á borð við Grundarfjörð, sem mætti
heimfæra á fjölmörg þorp hringinn
í kringum landið. „Covid hefur leitt
til þess að fjöldi fólks lærði að vinna
heima hjá sér. Það hefur fengið að
upplifa að það skiptir í raun sára-
litlu máli hvar það er staðsett. Einn-
ig forðast fólk mikla nánd, eins og
til dæmis í lestum og neðanjarðar-
lestum í Evrópu, sem fólk er stund-
um eins og síld í tunnu,“ segir hann.
„Ég held að þetta muni ekki endi-
lega breytast, jafnvel þó bóluefni
finnist. Það er í það minnsta kosti
langt í að það gerðist og ég held að
hlutirnir verði aldrei alveg eins og
þeir voru áður,“ heldur hann áfram.
„Í svona stöðu held ég að staðir eins
og Grundarfjörður geti verið mjög
áhugaverðir, segjum t.d. fyrir tölvu-
leikjafyrirtæki úti í Þýskalandi, með
200 manns í vinnu. Einhverjir eru
svona nördar sem vilja helst fá að
vera dálítið í sínu í friði. En þetta er
fólk með fjölskyldur, ungt fólk, og
því fólki þarf að sýna hvernig væri
að ala upp börn í umhverfi eins og
í Grundarfirði, þar sem börnin geta
hlaupið um frjáls í hreinu lofti,“ segir
Ágúst. „Íslendingar hugsa sumir um
svona hluti líka, en í stórum borg-
um í útlöndum er svona lagað bara
draumur,“ segir hann. „Ég held að
það liggi tækifæri fyrir þorp hring-
inn í kringum landið að markaðs-
setja sig í útlöndum sem búsetukost.
Bjóða fólki t.d. að koma í þrjá mán-
uði, fyrirtækið borgar allt því það
eru oft til nógir peningar þar. Það
sem þarf að vera til staðar á Íslandi
er húsnæði, topp internet og svo-
leiðis og svo aðgangur að öllum in-
frastrúktúr sem þegar er fyrir hendi í
þessum þorpum; leikskólar, verslan-
ir og allt slíkt,“ segir hann. „Ef hægt
er að bjóða það sem fólk þarf, þá
held ég að það sé klárlega markað-
ur fyrir þetta, því það eru svo miklir
peningar í svona fyrirtækjum,“ segir
Ágúst. „Heimurinn er sjö milljarðar
og þetta gætu öll þorp gert. En þetta
kallar á greiningarvinnu og mark-
aðssetningu, það þarf að búa til al-
vöru efni og skapa einhverja stemn-
ingu,“ segir hann og telur að þetta
yrði vel þess virði að prófa. „Það er
lítil áhætta í þessu.. Ef þetta flopp-
ar, þá bara floppar þetta. En ef þetta
heppnast og vel er að þessu staðið,
fólk kemur hingað, finnur að það er
velkomið og líður vel, þá gæti það
orðið byrjunin á einhverju sem við
sjáum ekki fyrir endann á,“ segir
Ágúst að endingu.
kgk
Frá þýsku borginni Köln, en þar annaðist Ágúst námskeiðahald og ráðgjöf fyrir
flóttafólk. Það sama gerði hann einnig í Dortmund.
Símenntunarmiðstöð Vesturlands og Vinnumálastofnun stóðu á sínum tíma fyrir fjölda frumkvöðlasmiðja fyrir atvinnuleit-
endur. Hér er Ágúst ásamt hópi fólks sem tók þátt í einni slíkri smiðju árið 2015. Ljósm. úr safni.