Morgunblaðið - 31.07.2020, Qupperneq 28

Ljósmynd/Robert Workman
Vígalegur Stuart Skelton í hlut-
verki Parsifal, eftir Wagner.
VIÐTAL
Magnús Guðmundsson
magnusg@mbl.is
„Við Ása erum búin að vera saman í
fimm ár eða frá því að við kynntumst
þegar ég kom hingað til þess að
syngja Peter Grimes á Listahátíð,“
segir ástralski hetjutenórinn Stuart
Skelton og skælbrosir við tilhugs-
unina. Fyrir ári gengu hann og Geir-
þrúður Ása Guðjónsdóttir, fiðluleikari
í Sinfóníuhljómsveit Íslands, í hjóna-
band og eiga sitt heimili í Flórída í
Bandaríkjunum. „Við vorum reyndar
að átta okkur á því að við höfum aldrei
verið jafn lengi óslitið saman og þessa
síðustu mánuði,“ skýtur Ása inn og
Stuart bætir við að það sé sönnun þess
að eitthvað gott komi líka út úr þess-
um undarlegu tímum.
Öllu aflýst
Þessa dagana búa þau í fallegri íbúð
í Vesturbænum og kunna vel við sig
en þetta eru undarlegir tímar í veröld
alþjóðlegra óperusöngvara. „Ég var á
sviði í London þann 13. mars og við
upptökur með BBC-sinfóníunni helg-
ina á eftir og Ása ætlaði að koma til
mín. Við ætluðum að eiga viku saman í
borginni en þá fóru lokanirnar að
skella á með ógnarhraða.“
Stuart segir að þeim hafi með
herkjum tekist að koma sér til Banda-
ríkjanna og heim til Flórída þar sem
þau dvöldu svo fram í maí. „Mér var
orðið ljóst um miðjan apríl að mínu
starfsári væri lokið. Það var búið að
aflýsa tónleikaferð um Ástralíu, verk-
efni í San Francisco, Barbican, Metro-
politan-óperunni og fleira og fleira.
Allt farið.
Þetta er skelfilegt fyrir öll þessi hús
sem eru ekki að fara að opna í bráð því
áhorfendasalirnir taka þúsundir.
Þetta er nógu erfiður rekstur fyrir
fullu húsi svo það er ekki eins og það
sé hægt að selja í fjórða hvert sæti því
þá fer húsið lóðbeint á hausinn.“
Skelfilegt eyðileggingarafl
Þegar leið á aprílmánuð ákváðu
Stuart og Ása að drífa sig til Íslands.
„Við áttuðum okkur á því að það væri
mun vænlegra að vera í tveggja tíma
fjarlægð frá Evrópu, auk þess sem
Ása er að byrja að vinna í lok ágúst.
Það var ekki auðvelt og ævintýri út af
fyrir sig að komast hingað en það
hafðist með flugvél sem flaug með
þorsk til Bandaríkjanna og óperu-
söngvara og fiðluleikara til Íslands,“
segir Skelton glettinn.
„Við fórum auðvitað í sóttkví þegar
við komum og höfum áfram reynt að
gæta fyllstu varúðar og tillitssemi. En
atvinnulega er þetta búið að vera eyði-
mörk. Enda eru teljandi á fingrum
annarrar handar þeir söngvarar í
heiminum sem finna ekki fyrir efna-
hagslegu áhrifunum af þessu. Stað-
reyndin er að það er fullt af söngvur-
um sem munu ekki komast í gegnum
þetta og fullt af hljómsveitum og óp-
eruhúsum sem munu þurfa að loka.
Þetta er skelfileg og dapurleg til-
hugsun.“
Söngurinn missti tilgang
Spurður um að hvernig Stuart hafi
tekist á við þennan tíma sem söngvari
glittir í eilitla depurð í þessu annars
glaðlega andliti. „Ég söng ekkert frá
því í mars og fram á vor. Ekki eina
nótu. Ég bara fann ekki þörfina og
þannig var það með marga af mínum
kollegum sem ég er búinn að vera í
sambandi við. Söngurinn missti til-
gang.
Blessunarlega entist þessi tilfinning
ekki, hvorki hjá mér né öðrum svo ég
viti til, en fyrir mig breytti tilhugsunin
um tónleikana á Sönghátíðinni í Hafn-
arborg þessu ástandi en það var það
eina sem ég var með á dagskránni og
var ekki frestað. Þegar ég vissi að það
yrði af þeim öðlaðist þetta allt aftur
sinn tilgang og fyllti mig gleði.
Ég ræddi við Matthildi Önnu, með-
leikarann minn og hún sagði mér að
margt af því sem ég ætlaði flytja væri
íslenskum áhorfendum ókunnugt. Það
gerði mig enn spenntari því þetta eru
sönglög sem ég elska að flytja og hef
tekið upp, auk þess sem þetta er tón-
list sem fólk þarf að fá að heyra. En
það besta af öllu var að mæta aftur til
vinnu og búa til tónlist. Þetta var alveg
dásamlegt.“
Krefur mig til þess að hugsa
Tónleikarnir í Hafnarborg eru ekki
eina verkefnið á Íslandi sem gleður
Stuart sem hefur tekið að sér kennslu
á haustönn við söngdeild Listaháskóla
Íslands. Stuart segist ekki hafa feng-
ist mikið við hefðbundna kennslu,
einkum vegna tímaskorts, en hafi þó
verið duglegur við að halda mast-
erklassa.
„Það er samt öðruvísi. Þar er þetta
spurning um 20 mínútur fyrir framan
kennarann og oftar en ekki er ég að
segja það sama og er þannig ákveðinn
stuðningur við þá.
En núna verð ég í kennarasætinu,
hitti nemendur reglulega og fæ tæki-
færi til þess að fylgja hlutunum eftir.
Ég er mjög spenntur fyrir þessu
vegna þess að það er þroskandi fyrir
listamenn að miðla reynslu og þekk-
ingu.
Ég hef tekið eftir því að í hvert sinni
sem ég held masterklass hefur það
gert mig að betri söngvara. Það þving-
ar mig til þess að hugsa um það sem
ég er að segja út frá minni eigin
reynslu og aðstæðum hverju sinni. Ég
hlakka því mikið til þess að takast á
við kennsluna í haust.“
Argentínskur tangó
Stuart ætlar líka að taka þátt í
Listahátíð í Reykjavík með því að
slást í lið með Tangóseptettnum Le
Grand Tango. „Þetta verður í Gamla
bíói sem verður sett upp eins og gam-
aldags næturklúbbur með rúmt á milli
borða og möguleikann á að fá sér
drykk á meðan við erum að syngja og
spila þessa dásamlegu tangótónlist.
Það besta er að Ása er hluti af þessari
frábæru hljómsveit og þetta verður í
eitt af þeim fáu skiptum sem við fáum
að vinna saman á tónlistarsviðinu.
Þarna fáum við líka að vinna með
tónskáldinu og bandoneonleikaranum
Olivier Manoury, Eddu Erlends-
dóttur píanóleikara og fullt af frábær-
um tónlistarmönnum svo þetta er
mikið tilhlökkunarefni.
Reyndar lærði ég mína spænsku á
Spáni og þarf því að vinna aðeins í
argentínska framburðinum því ég vil
að þetta hljómi eins og það á að gera.
En fyrst og fremst á þetta eftir að
verða svo skemmtilegt að við hrein-
lega getum ekki beðið.“
Tækifæri í ástandinu
Stuart segir tilhlökkunarefni mik-
ilvæg vegna þess að það hafi verið erf-
itt að horfa upp á eyðileggingarmátt
veirunnar og alla þá óvissu sem hún
leiðir af sér. „Ég hef velt því talsvert
fyrir mér hvaða áhrif þessi óvissa á
eftir að hafa á húsin þegar þau opna
aftur. Fastlega geri ég ráð fyrir því að
flest muni þau vera mjög varfærin í
verkefnavali, það verður mikið um
Mozart og Beethoven og svo fram-
vegis, vegna þess að þau verða að vera
viss um að áhorfendur skili sér. Það
þýðir líka að það gæti orðið erfitt upp-
dráttar fyrir tónlist sem stendur utan
þessa kjarna sem er áhyggjuefni.
En það felast líka tækifæri í þessu
og ég held að það verði svigrúm fyrir
nýja tónlist í smærri rýmum og ein-
ingum, vegna þess að með því að
fækka á sviðinu er hægt að fjölga í
salnum.
Annað er svo að stóru óperuhúsin í
Bandaríkjunum eiga eftir lenda í
vandræðum með að bjóða upp á
stærstu stjörnurnar af þeirri enföldu
ástæðu að það er ekki hægt að útvega
vegabréfsáritanir og atvinnuleyfi.
Þetta er eitthvað sem margir standa
raunverulega frammi fyrir í dag.
Óperuhúsin munu því þurfa að líta
sér nær og í því eru fólgin stór tæki-
færi fyrir unga og hæfileikaríka
söngvara sem eiga það svo sannarlega
skilið.“
Dálítið skrýtin vinna
Spurður um hvers hann sakni mest
þessa dagana, þagnar Stuart í dágóða
stund og hugsar sig vel um. „Ég sakna
vinnunnar. Að fara á fætur á morgn-
ana, fara í sturtu, fá mér kaffi og fara
svo á æfingu sex daga vikunnar. Í
langan tíma hefur ekki verið tilefni til
að fylgja þessari rútínu og ég sakna
hennar.
Og svo auðvitað tónlistarinnar. Að
búa til tónlist og hlusta á samstarfs-
fólkið, heyra það syngja og spila og
deila með því því sem við gerum. Ég
sakna þess.
Þegar ég tók þátt í tónleikunum í
Hafnarborg var langt um liðið frá því
að ég hafði verið með fólki í herbergi
að búa til tónlist. Tala um hvernig við
eigum að nálgast þetta og hvað mætti
betur fara. Þessi þáttur er mér mik-
ilvægur og í raun stór hluti af því hver
ég er. Fyrir vikið voru þessir tónleikar
ansi tilfinningaþrungnir.
Ég sakna líka söngsins en samt
ekki eins mikið og ég hefði haldið. Lík-
lega vegna þess að þótt ég sakni þess
að koma fram á sviði þá sakna ég að-
dragandans meira, miklu meira. Það
er líka alltaf ákveðið spennufall sem
fylgir því að klára tónleika eða sýn-
ingu því það er svo endanlegt og allir
fara. Fara heim eða í önnur verkefni
og þá þarf maður að rífa sig upp og
byrja aftur. Þetta er dálítið skrýtin
vinna.
Ég er í raun alltaf að byrja í nýrri
vinnu en kosturinn er að ég er búinn
að gera þetta nægjanlega lengi til þess
að ég þekki meira og minna allt sam-
starfsfólkið. Óperuheimurinn er heim-
ur út af fyrir sig og ég sakna hans.“
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Tónlistarhjón Hjónin Stuart Skelton og Geirþrúður Ása Guðjónsdóttir úti á svölum við íbúðina í Vesturbænum.
Mikilvægur hluti af því hver ég er
 Stuart Skelton, einn af eftirsóttustu tenórsöngvurum heims, byrjar að kenna í LHÍ á haustönn
 Hann segir ástandið í óperuheiminum skelfilegt en sér líka í því tækifæri fyrir unga söngvara
28 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 31. JÚLÍ 2020