Morgunblaðið - 03.11.2020, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. NÓVEMBER 2020
Óseyrarbraut 12, 220 Hafnarfirði | Klettagörðum 5, 104 Reykjavík | stolpigamar@stolpigamar.is
Gámaleiga
Er gámur lausnin fyrir þig?
Við getum líka geymt gáminn fyrir þig
568 0100
stolpigamar.is
HAFÐU
SAMBAND
Búslóðageymsla ❚ Árstíðabundinn lager ❚ Lager ❚ Sumar-/vetrarvörur
Frystigeymsla ❚ Kæligeymsla ❚ Leiga til skemmri eða lengri tíma
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Ýmsar skoðanir eru uppi meðal Sel-
fossbúa um þær fyrirætlanir Lands-
bankans að selja húsið við Austur-
veg þar í bæ, sem hýst hefur
starfsemi bankans í bænum allt frá
1953. Byggingin var auglýst til sölu
fyrir helgina og
tvær fasteigna-
sölur í bænum
eru með eignina á
skrá. „Viðbrögðin
við auglýsingunni
hafa verið afar
sterk. Í því ljósi
tel ég að þessi
eign seljist fljót-
lega,“ segir Þor-
steinn Magn-
ússon, lögg. fasteignasali hjá
Árborgum á Selfossi.
Hvelfing í kjallaranum
Í umræðum á samfélagsmiðlum
lýsa nokkrir vonbrigðum með fyrir-
hugaða sölu hússins, en aðrir sjá
tækifæri í stöðunni. Segja að þarna
gæti til dæmis verið menningar-
starfsemi eða veitingastaðir. Safn
með listaverkum úr eigu safnsins er
hugmynd sem Unnur Brá Konráðs-
dóttir, varaþingmaður Sjálfstæðis-
flokksins, hefur varpað fram. Aðrir
telja að nær hefði verið að efla starf-
semi Landbankans í húsinu á Sel-
fossi og fjölga störfum þar í stað
þess að byggja nýjar höfuðstöðvar í
Reykjavík.
Hús Landsbankans er kjallari,
tvær hæðir og ris, að flatarmáli sam-
tals 1.214 fermetrar að flatarmáli. Í
kjallara er peningahvelfing ásamt
vinnurýmum, miðhæðin hýsir aðal-
starfsemi bankans og er innréttuð
með opnu rými og skrifstofum, á
annarri hæð eru skrifstofur og fund-
arherbergi og í risi eru mötuneyti og
samkomusalur. Í dag leigir Sveitar-
félagið Árborg 2. hæð bygging-
arinnar fyrir skrifstofur en hitt nýt-
ist bankanum. Áður fyrr voru tvær
íbúðir í húsinu, fyrir húsvörð í kjall-
ara og útibússtjóra á 2. hæð, en því
rými hefur fyrir löngu verið breytt.
Eðlileg eftirsjá
„Það er ósköp eðlilegt að margir
muni sjá eftir útibúinu úr húsinu,
bæði starfsfólk og viðskiptavinir, en
húsið er orðið alltof stórt fyrir starf-
semi okkar í dag. Áður þurfti mikið
pláss til dæmis fyrir peninga- og
skjalageymslur, nokkuð sem nú er
meira eða minna allt orðið rafrænt,“
segir Rúnar Pálmason, upplýsinga-
fulltrúi Landsbankans. „Ef eignin
selst fyrir ásættanlegt verð stendur
vilji bankans til þess að leigja hús-
næðið í kannski tvö til fimm ár af
nýjum eigendum, semjist um slíkt.
Við erum því ekki á förum úr húsinu
alveg strax.“
Úti á landi er starfsemi Lands-
bankans í tveimur húsum sem eru
sviplík byggingunni á Selfossi. Stór-
hýsið við Ráðhústorg á Akureyri
sem var reist á árunum 1949-1954 og
Landsbankahúsið á Ísafirði sem var
reist á árunum 1956-1958. „Húsnæð-
ismál bankans eru í stöðugri endur-
skoðun og á hverjum tíma er leitast
við að finna þar hagkvæmar lausnir
og byggingar sem henta starfsem-
inni sem er alltaf að breytast,“ sagði
Rúnar Pálmason. Nú stæði til dæm-
is til að koma afgreiðslu bankans á
Djúpavogi í ný húsakynni og fleira
væri í skoðun.
Selfoss Bygging bankans við Austurveg var tekin í notkun 1953. Frum-
teikningar voru eftir Guðjón Samúelsson, hinn kunna húsameistara.
Húsnæðismál bankans
í stöðugri endurskoðun
 Landsbankahúsið á Selfossi til sölu  Er alltof stórt
 Verði veitingahús eða listasafn  Þrjú í sama stílnum
Akureyri Stórhýsi í miðbæ. Forðum voru bæjarskrifstofurnar þarna og því
er talað um að húsið sé við Ráðhústorg, rétt eins og í Kaupmannahöfn.
Rúnar Pálmason
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Ísafjörður Landsbankahúsið við Pólgötu er svipsterkt og í nákvæmlega
sama stíl og byggingin á Selfossi, en hlutföllin eru þó aðeins minni.
Ruglingur kann að skapast ákveði
yfirvöld að notast við sama heiti á
sektargreiðslum fyrir að greiða ekki
fargjöld í almenningssamgöngur og
gert er þegar sektað er fyrir að færa
ekki ökutæki til skoðunar á réttum
tíma. Þetta er mat sýslumannsins á
Vestfjörðum.
Svokallað vanrækslugjald hefur
verið innheimt um árabil sem viður-
lög við brotum á reglugerð um skoð-
un ökutækja. Nú eru í samráðsgátt
stjórnvalda drög að frumvarpi til
laga um breytingu á lögum um far-
þegaflutninga og farmflutninga á
landi en þar er lagt upp með að
breyta fyrirkomulagi á greiðslu á
fargjöldum í almenningssamgöngur.
Hugmyndin er að auka skilvirkni
með því að vagnstjóri þurfi ekki að
sinna eftirliti með greiðslu fargjalda
en þess í stað framkvæmi eftirlits-
menn slembiúrtök meðal farþega.
Hægt verði að leggja gjald á farþega
sem ekki hafa greitt fargjald. Gjaldið
er í drögunum nefnt „vanrækslu-
gjald“.
Í umsögn Jónasar Guðmundsson-
ar, sýslumanns á Vestfjörðum, en
embætti hans sér um álagningu og
innheimtu vanrækslugjalds, um lög-
in er lagt til að annað heiti verði
fundið á refsingar fyrir þá sem borga
ekki í strætó.
„Er væntanlega oftast um ásetn-
ingsbrot eða viljaverk að ræða þegar
fargjald er ekki greitt en ekki van-
rækslu eða gáleysi eins og telja má
að liggi svolítið í orðinu. Flestum á
eða má vera kunnugt að þeim ber að
greiða fyrir far með almennings-
vögnum og sjaldnast hægt að tala
um vanrækslu þegar það er látið
ógert,“ skrifar sýslumaður.
Leggur hann til að umrætt úrræði
verði nefnt „fargjaldasekt“. Það orð
sé tiltölulega þjált og komist nokkuð
nærri háttseminni sem um ræðir.
Einnig komi til greina orðið „far-
þegasekt“ en það teljist vart henta
eins vel.
Þá bendir sýslumaður á, í ljósi
reynslu embættisins af álagningu og
innheimtu vanrækslugjalds, að ef til
vill kunni að vera heppilegra að
leggja á hærra gjald en nefnt er en
gefa kost á afslætti ef gjaldið sé
greitt innan tilskilins tíma. Það sé já-
kvæður hvati til að sektin sé greidd
sem fyrst. hdm@mbl.is
Innheimt verði
fargjaldasekt
 Sýslumaður leggur til breytingar á
áformum um sektargreiðslur í strætó
Lykillinn að háum aldri virðist vera
að hreyfa sig lítið og halda sig í
kulda og myrkri að minnsta kosti
fyrir hákarl, segir meðal annars á
heimasíðu Hafrannsóknastofnunar
þar sem fjallað er um rannsóknir á
heila 245 ára gamals hákarls. Sam-
kvæmt niðurstöðum nýbirtrar vís-
indagreinar fundust nánast engin
þekkt merki öldrunar eins og hún
lýsir sér í heila manna með prótein-
útfellingum og æðakölkun í heila há-
karlsins. Jafnframt sáust engin
merki um taugahrörnun.
Klara Jakobsdóttir, sérfræðingur
á botnsjávarsviði Hafrannsókna-
stofnunar, er einn af höfundum
greinarinnar, en umræddur hákarl
veiddist í haustralli Hafrannsókna-
stofnunar 2017 djúpt vestur af land-
inu. Rannsóknir hafa bent til að há-
karl geti náð óvenjulega háum aldri
eða hæstum aldri allra hryggdýra,
jafnvel allt að 4-500 árum. Því var
markmið rannsóknarinnar að at-
huga hvort greina mætti svipuð
áhrif öldrunar í heila hákarla eins og
þekkt eru í heilum manna og rotta.
Höfundar greinarinnar leiða lík-
um að því að umhverfi og atferli séu
ástæður þess hversu lengi hákarl lif-
ir án sýnilegra áhrifa öldrunar á
heila. Hákarl er talinn hægsyndur
og heldur að mestu til í stöðugu en
köldu umhverfi á tiltölulega miklu
dýpi í sjó sem er um 4°C heitur.
Þetta veldur því að líklega eru efna-
skipti hæg og vísbendingar eru um
að blóðþrýstingur hákarls sé mun
lægri en hjá öðrum hákarlategund-
um, segir á heimasíðu Hafrann-
sóknastofnunar. aij@mbl.is
Morgunblaðið/Sigurður Ægisson
Hákarl Lítil hreyfing, kuldi og
myrkur lykill að háum aldri.
Engin merki öldrunar
í heila 245 ára hákarls
 Umhverfi og atferli skýra háan aldur