Morgunblaðið - 25.11.2020, Side 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 25. NÓVEMBER 2020
Óseyrarbraut 12, 220 Hafnarfirði | Klettagörðum 5, 104 Reykjavík | stolpigamar@stolpigamar.is
Gámaleiga
Er gámur lausnin fyrir þig?
Við getum líka geymt gáminn fyrir þig
568 0100
stolpigamar.is
HAFÐU
SAMBAND
Búslóðageymsla ❚ Árstíðabundinn lager ❚ Lager ❚ Sumar-/vetrarvörur
Frystigeymsla ❚ Kæligeymsla ❚ Leiga til skemmri eða lengri tíma
Allir Íslendingar, fyrirtæki og aðrir
lögaðilar, eiga að fá hver fyrir sig sitt
eigið stafræna pósthólf sem verði í
miðlægri þjónustugátt stjórnvalda. Í
stað bréfapósts eiga svo öll gögn,
skilaboð, tilkynningar og annað sem
stjórnvöld senda borgurunum, að
berast í pósthólfið. Ber hver og einn
ábyrgð á að fylgjast með sínu póst-
hólfi eða forráðamenn barna og ann-
arra sem ekki hafa tök á því.
Þetta eru meginatriði í nýjum
frumvarpsdrögum fjármála- og efna-
hagsráðuneytisins um stafrænt póst-
hólf í miðlægri þjónustugátt stjórn-
valda, sem birt eru til umsagnar á
samráðsgátt. Byggist það á þeirri
stefnu ríkisstjórnarinnar að stafræn
þjónusta skuli verða meginleið sam-
skipta á milli ríkis og sveitarfélaga við
almenning og fyrirtæki. Fram kemur
að ef einstaklingur kýs að fá gögn
send með öðrum hætti verði heimilt
að innheimta gjald vegna þeirrar
þjónustu.
Verði frumvarpið að lögum er gert
ráð fyrir ákveðnum aðlögunartíma og
áætlun sem liggi fyrir ekki síðar en í
lok næsta árs. Miðað verði við að allir
opinberir aðilar geti svo sent stafræn
gögn til borgaranna ekki síðar en 1.
janúar árið 2025.
Allir einstaklingar, á hvaða aldri
sem er, sem hafa fengið útgefna
kennitölu og öll fyrirtæki og lögaðilar
með kennitölu eiga að fá hver sitt
pósthólf sem að jafnaði þeir einir hafa
aðgang að.
439 milljóna póstburðargjöld
„Með því að setja sérstök lög um
stafrænt pósthólf er tryggt að rétt-
aráhrif þess að gera gögn aðgengileg
í pósthólfinu verði þau sömu og þegar
gögn berast með bréfpósti eða öðrum
hætti. Þegar gögn hafa verið gerð að-
gengileg í pósthólfi viðtakanda teljast
þau þar með birt viðtakanda sjálf-
um,“ segir í kynningu ráðuneytisins.
Forsjáraðilar barna skulu hafa að-
gang að pósthólfi þeirra og ein-
staklingi sem þarf aðstoð t.d. vegna
fötlunar, öldrunar eða veikinda verð-
ur heimilt að veita öðrum einstaklingi
aðgang að pósthólfi sínu.
Áætlað er að ef breytingarnar
verði lögfestar muni þær leiða til
verulegs sparnaðar fyrir hið op-
inbera, m.a. við að póstsendingar
leggist af en póstburðargjöld ríkisins
eru um 439 milljónir kr. á ári í dag og
auk þess muni þetta breytta fyr-
irkomulag við birtingar hafa í för með
sér 300-700 milljóna kr. hagræðingu
fyrir ríkissjóð á ári. omfr@mbl.is
Allir Íslendingar fái
sitt stafræna pósthólf
 Mögulegt verði að fá áfram sent í pósti gegn gjaldi
Morgunblaðið/Eggert
Aðgengilegt Einstaklingar munu geta nálgast öll gögn frá hinu opinbera í
farsímum og tölvum hvar og hvenær sem er verði tillögurnar lögfestar.
Skóla- og frístundaráð Reykjavík-
urborgar samþykkti einróma í
gær að setja á fót þróunarverkefni
um inntöku ungbarna í tiltekna
leikskóla borgarinnar, þar sem
þeir leikskólar sem hafa laus leik-
skólarými fá heimild til að innrita
yngri börn, allt niður í 12 mánaða
aldur.
Ráðið samþykkti jafnframt að
hefja undirbúning að opnun nýs
leikskóla í Safamýri 5 fyrir 85 til
90 börn. Miðað er við að hann
verði með fjórar til fimm deildir
og fái heimild til að innrita börn
strax frá 12 mánaða aldri en
stefnt er að því að hann taki til
starfa á haustmánuðum 2021.
Í fyrsta áfanga taka þrír leik-
skólar þátt í verkefninu; Dalskóli í
Úlfarsárdal, Nes/Bakki í Staða-
hverfi, og Blásalir í Seláshverfi og
er gert ráð fyrir að þeir geti tekið
við um 70 börnum frá 12 mánaða
aldri.
Samþykktirnar eru liður í að-
gerðaáætluninni Brúum bilið, sem
miðar að því að brúa bil sem verið
hefur á milli fæðingarorlofs og
leikskóla með því að fjölga nýjum
leikskólaplássum um 700 til 750
fram til 2023. Verður það gert
með opnun nýrra leikskóla, við-
byggingum við eldri leikskóla,
fjölgun leikskóladeilda í færanlegu
húsnæði, stofnun sérútbúinna ung-
barnadeilda og fjölgun leikskóla-
rýma hjá sjálfstætt starfandi leik-
skólum.
Miðað er við að þeir leikskólar
sem taka þátt í verkefninu starf-
ræki að lágmarki eina ungbarna-
deild. Segir í tilkynningu að skól-
arnir skuli leggja sig fram um að
þróa starf sitt með svo ungum
börnum með hliðsjón af nýjustu
rannsóknum um velferð, nám og
getu barna frá 12 mánaða aldri.
Borgin fjölgar
leikskólaplássum
 Leikskólar fá að innrita yngri börn
Morgunblaðið/Eggert
Leikskólar Borgin fjölgar nú pláss-
um fyrir ung börn í leikskóla.
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Vestmannaeyjaferjan Herjólfur
gengur ágætlega fyrir rafmagni.
Guðbjartur Ellert Jónsson, fram-
kvæmdastjóri Herjólfs ohf., segir
að umtalsverður sparnaður og hag-
kvæmni sé af því að sigla fyrir raf-
magni í stað dísilolíu. Rafmagnið
kosti aðeins brot af verði olíu. Hann
gefur ekki upp tölur í því sambandi,
segir að reka þurfi skipið í lengri
tíma til að sjá raunverulegan kostn-
að enda sé hann breytilegur eftir
árstíma og veðri. Með lagni eigi að
vera hægt að sigla á milli hafna á
rafmagni eingöngu og því sé tak-
mörkuð notkun á olíu.
Upphaflega var hugmyndin að
útbúa nýja Herjólf sem tvíorkuskip
(hybrid) þannig að það væri með
rafhlöður en gæti skipt yfir á olíu. Á
smíðatímanum var ákveðið að stíga
skref rafvæðingar til fulls og marg-
falda stærð rafgeymanna.
Tíma tók að koma hleðsluturnum
upp í báðum höfnum og eftir upp-
færslu kerfisins nú í haust hefur
rafhleðslan gengið vel, að sögn
Hjartar Emilssonar, framkvæmda-
stjóra Navis sem veitt hefur Vega-
gerðinni ráðgjöf við þetta verk.
Skipið er hlaðið í 30 mínútur í
hvorri höfn og aðeins notuð 40-80%
af hleðslunni til að hámarka ending-
artíma geymanna.
Skipið siglir nú sex ferðir á milli
Vestmannaeyja og Landeyjahafnar.
Við góðar aðstæður siglir skipið
eingöngu fyrir rafmagni. Raf-
magnsnotkun er rúmar 100 þúsund
kílówattstundir á viku og olíunotk-
un er allt frá því að vera engin og
upp í 2.500 lítra. Ef skipið væri ekki
hlaðið með rafmagni úr landi myndi
það nota 35 þúsund lítra á viku. Til
samanburðar má geta þess að olíu-
notkun eldri ferjunnar, Herjólfs
III, er 50 þúsund lítrar. Nýja skipið
er mun eyðslugrennra þótt það
flytji meira.
„Þetta hefur heppnast mjög vel,
eftir að búið var að tengja hleðslu-
stöðvarnar og uppfæra þær,“ segir
Hjörtur um árangur rafvæðingar-
innar.
Líftími rafgeyma lengist
Dæmið lítur öðruvísi út þegar
sigla þarf til Þorlákshafnar vegna
veðurs og ölduhæðar við Landeyja-
höfn. Þá getur skipið aðeins gengið
fyrir rafmagni fyrsta hálftímann frá
Vestmannaeyjum og þarf síðan að
nota olíu það sem eftir er til Þor-
lákshafnar og alla leiðina til baka.
Stofnkostnaður við hleðslustöðv-
ar og stóra rafgeyma var verulegur.
Hjörtur segir að hann vinnist upp á
nokkrum árum. Líftími rafhlaðanna
sé óvissuþáttur í því. Telur hann að
með því fyrirkomulagi sem nú er, að
nota aðeins 40-80% af hleðslunni,
megi lengja líftíma þeirra töluvert
frá því sem miðað var við í upphafi.
Ávinningur af rafvæðingunni er
ekki aðeins minni rekstrarkostnað-
ur og að notuð er innlend orka.
Minna kolefnisspor er af rekstrin-
um, lægri viðhaldskostnaður og
þægilegri sigling fyrir farþegana.
Hjörtur segir að allar ferjur sem
smíðaðar eru fyrir ríki Norður-
landanna séu með rafgeyma um
borð. Á styttri leiðum sé miðað við
rafmagn eingöngu en á lengri leið-
um tvíorku. „Við trúum því í mínu
fyrirtæki að rafgeymar verði hluti
af staðalbúnaði mjög margra skipa,
af öllum gerðum. Óvissa ríkir um
það hver verður aðalorkugjafinn en
allsstaðar verða rafhlöður, þótt
skipin sigli ekki eingöngu fyrir raf-
orku,“ segir Hjörtur.
Mikið hagræði að notkun rafmagns
 Herjólfur siglir á milli lands og Eyja fyrir rafmagni að mestu leyti  Dregur mikið úr rekstrarkostnaði
 Ferjan notar í mesta lagi 2.500 lítra af olíu á viku en eldri Herjólfur notar 55.000 lítra á viku
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Ferja Herjólfur siglir inn til hafnar í Vestmannaeyjum á björtum degi.