Málfríður - 15.09.1997, Síða 13

Jóhanna Björk Guðjónsdóttir:
Ritun og myndbönd
í frönskukennslu
Dagana 9.-13. júní 1997 stóðu
Félag frönskukennara og Endur-
menntunarstofnun Háskóla ís-
lands fyrir námskeiði fyrir
frönskukennara og var yfirskrift
þess Ritun og myndbönd í
frönskukennslu. I raun var um tví-
þætt námskeið að ræða og voru
fengnir tveir háskólakennarar frá
Frakklandi til að sjá hvor um sinn
þáttinn. Hér á eftir fer umfjöllun
um námskeiðið og það sem
greinarhöfundi þótti sérstaklega
athyglisvert og fróðlegt með tilliti
til frönskukennslu á íslandi.
Patrick Desmougin, kennari
við l’lnstitut Universitaire de la
Formation de Máítres (nokkurn-
veginn samsvarandi KHÍ) og við
Paul Valéry háskólann í Mont-
pellier, sá um þann hluta nám-
skeiðsins sem laut að ritun. Eins
og tungumálakennarar kannast
við getur verið snúið að sinna
þessum þætti kennslunnar og er
honum gjarnan sinnt með því að
láta nemendur svara spurning-
um úr texta á erlendu tungumáli
og því um leið þjálfa textaskiln-
ing. Desmougin fjallaði hins veg-
ar fremur um ritun sem hagnýt-
an og skapandi þátt án stuðn-
ings texta. Ræddi hann um rit-
unarfyrirmyndir, um aðferðir til
að hrinda ritunarferlinu af stað í
frjálsri ritun bæði hjá byrjend-
um og lengra komnum, um rit-
unarferlið sjálft og mismunandi
tegundir ritunar (ljóð, smásög-
ur, örsögur, endurritun texta
o.fl.). Að lokum um það hvernig
hægt er að láta nemendur fara
yfir sköpunarverkið, breyta því
og bæta það. Þó að Desmougin
hafi fjallað um ritun í frönsku-
kennslu, má vel yfirfæra þessar
leiðir á kennslu í öðrum tungu-
málum. Ég læt fylgja hér saman-
tekt á því helsta sem farið var í
á þessum hluta námskeiðsins.
A) Bundin ritun
(eftir fyrirmyndum).
1) Að lesa og skrifa: Textafyr-
irmyndir.
Nemendur þekkja flestir viss-
ar tegundir texta úr eigin tungu-
máli, t.d. stuttar fréttir, ævin-
týri, boðskort, póstkort og óska-
kort. Tilvalið er að nota slika
texta í kennslu og hefur það
verið gert nokkuð lengi. Ef kenn-
arinn hefur aðgang að þessum
tegundum texta á erlenda tungu-
málinu (t.d. í dagblöðum eða
jafnvel í persónulegum fórum
sínum) er tilvalið að sýna nem-
endum þá og gefa þeim tækifæri
til að nota þá sem fyrirmyndir,
breyta þeim með því að taka út
hluta og setja annað í staðinn
o.s.frv. Boðskorti í afmælis-
veislu má breyta í boðskort í
brúðkaup; frétt um innbrot í
bakarí í smábæ í Frakklandi
mætti breyta í frétt um innbrot í
matvöruverslun í bæ á íslandi.
Með ævintýrin má vinna á
ýmsa skemmtilega vegu; flestir
nemendur þekkja uppbyggingu
ævintýra, þ.e. kynningu, flækju,
ris og lausn mála á farsælan veg.
í þessu sambandi má t.d.:
- Færa ævintýrin til nútímans
(Þyrnirós er ung stúlka í stór-
borg).
- Segja þau frá sjónarhorni einn-
ar „sögupersónunnar" (úlfur-
inn í Rauðhettu segir frá í stað
sögumanns).
- Breyta upphafi og/eða endi
eða jafnvel miðju.
- Búa til fréttablað með smá-
auglýsingum (í dálkinum tap-
að-fundið auglýsir prinsinn í
Öskubusku eftir eiganda skós-
ins), dánarfregnum (drottn-
ingin er látin), stuttum frétt-
um (eitruð epli í umferð), aug-
lýsingum (dansleikur í höll-
inni) o.m.fl.
2) Að lesa og skrifa: Ljóða-
fyrirmyndir (chantiers poé-
tiques).
Ljóð henta mjög vel í tungu-
málakennslu til þess að nemen-
dur fái tilfinningu fyrir hrynjandi
málsins. Það hefur verið samið
margt góðra einfaldra ljóða í
frönsku þar sem höfundar nota
stuttar setningar og leika sér á
ýmsan hátt með málið. Slík ljóð
eru tilvalin til notkunar í
kennslu. Nemendur kynnast
tungumálinu á annan hátt, þeir
sjá að ýmislegt má leyfa sér í
notkun málsins og feimni við
málið getur minnkað. Des-
mougin benti á tvær aðalleiðir
til að nota slík ljóð í tungumála-
kennslu og má nota þær bæði
með byrjendum og lengra komn-
um:
a. Klippt og klístrað: Kennari
gefur nemendum frjálsræði til
að leika sér á ýmsan hátt með
þau ljóð sem þeir lesa. Hann
bendir þeim þó á þá möguleika
sem hvert og eitt ljóð býður upp
á, t.d. ef endurtekningar eru í
ljóði er tilvalið að nemendur
notfæri sér þann hluta þess.
Nemendur geta tekið út viss orð
í ljóði og sett önnur í staðinn,
þeir geta skipt á orðum/setning-
um úr tveimur eða fleiri ljóðum,
víxlað línum o.m.fl. Ég læt fylgja
dæmi um vinnu með örstutt ljóð
eftir Octavio Armand sem lítur
svona út upphaflega:
Tu n’es pas dans tes yeux.
Tu n’es pas dans ta voix.
Tu n’es pas dans ton ombre.
Tu n’es pas.
Hér væri hægt að skipta út
frumlaginu, setja t.d. elle í stað
tu. Við það breytist sagnbeyg-
ingin og eignarfornöfnin sem
nemendur þurfa að finna út