Bæjarins besta - 05.05.1999, Síða 10

Bergljót
hættir
s
BergljótV. Jónsdótt-
ir, t'yrrv. skólastjóri í
Súðavík og núverandi
skólastjóri Hrafna-
gilsskóla í Eyjatjarð-
arsveit hefur ákveðið
að láta af störfum
skólastjóra t vor.
Ástæða þess að hún
hættir eftir aðeins eins
árs starf við skólann
mun vera örðugleikar
í samskiptum við
kennara skólans.
Frásfign
leiðrétt
§
Tvær missagnir
slæddust inn í frásögn
af uppskeruhátíð KFÍ
fyrir tveimur vikum.
Bikarinn sem Elísa-
bet Samúelsdóttirfékk
var gefinn af fsfirð-
ingafélaginu í Reykja-
víkenekki íshúsfélagi
ísfirðinga.
Þá var það stuðn-
ingsmenn KFÍ og leik-
menn, en ekki félagið
sjálftsem sæmdi Flosa
og Kristínu bílnúm-
eraplötum með áletr-
uninni KFÍ I.
Tilboð í
vegagerð
Fyrir stuttu voru
opnuð tilboð í hækkun
vegar á Steingríms-
fjarðarheiði á um eins
kílómetra löngum
kafla, frá Norðdals- }
brúnum að sæluhúsi.
Lægsta tilboð átti
Fylling ehf. á Hóima- 5
víkkr. 12.784.100, þá
kom Þróttur ehf. á
Akranesi meðálíkatil-
boðkr. 12.785.750, þá
Árni Helgason á Ól-
afsfirði sem bauð kr.
12.838.000 og Græðir
sf. á Flateyri sem bauð
kr. 16.302.000. Hæsta
tilboð kom frá Klæðn-
ingu ehf. í Garðabæ,
kr. 19.953.000.
Á æ 11 u n Vegagerðar-
innar var hins vegar
upp á kr. 14.882.591.
Samkvæmt áætlun á
verkinu að vera lokið
að fullu 15. október á
þessu ári.
hann ásamt Sigurjóni Svein-
björnssyni og Ásgeiri Bene-
diktssyni mörg af stærstu hús-
unum í Bolungarvík, þar á
meðal Félagsheimilið. Síðar
var Geir líka eina tvo-þrjá vet-
ur í múrverkinu.
Hjá Einari Guðfinnssyni
Sumarið 1961 réðst Geir ti I
starfa hjá Einari heitnum Guð-
fmnssyni og vann síðan hjá
honum um þrjátíu ár, að heita
má í öllu. „Ymist var ég við
saltfisk-, harðfisk- eða skreið-
arverkun, vöruafgreiðslu ým-
iskonar, skipaafgreiðslu,
löndun á loðnu og margt
fleira. Á fyrstu árum mínum
hjá Einari var hann með bæði
sement og kol. Sú afgreiðsla
lenti mikið á þeim mönnum
sem voru í saltfiskinum. Þá
voru kolin ekki aflögð og þó
nokkuð af húsum sem voru
með kol. Maður þurfti að
moka þeim í poka og koma
þeim í stíur fyrir fólk. Pokarnir
voru bornir á bakinu. Ósjaldan
þurftum við líka að fara með
kol á ísafjörð í hús þar. Þetta
var ákaflega óþrifaleg vinna
en maður vandist þessu og
vann það eins og hvað annað.
Öll árin sem ég vann hjá Einari
rak hann sláturhús á haustin.
Eftir að búið var að koma fisk-
inum til suðlægari landa var
húsið gert hreint og málað og
útbúið sem sláturhús. Hjá Ein-
ari var slátrað þetta frá átján
hundruð og allt upp í rúmlega
fimm þúsund fjár á hausti.“
Síldarlöndunin
„Ekki verður annað sagt en
það hafi verið fjölbreytt vinna
sem maður fékk að kynnast
þama. Ekki máheldurgleyma
því, að Einar var fyrstur til
þess að flytja síld af fjarlægum
miðum. Það var með olíuskip-
inu Þyrli, sem hann keypti síð-
an og nefndi Dagstjörnuna.
Sfldarlöndunin var ákaflega
óþrifaleg og erfið vinna.
Þrælahelvítisvinna. Það tók
yfirleitt upp undir þrjá sólar-
hringa, dag og nótt, að Ianda
úr skipinu. Dælurnar sem not-
aðar voru til að dæla síldinni í
land voru ekki eins góðar og
þær eru í dag. Síðan mátti
helst ekki brúka neinn sjó í
sfldina til þess að gera hana
léttari svo að dælan réði betur
við hana. Ef sjór var saman
við sfldina gekk illa að bræða
hana. Það veiktist aldrei neinn
við þetta hjá okkur. Það kom
fyrir á Haferninum frá Siglu-
firði að það leið yfir menn
þegar þeir voru að fara ofan í
tankana. Eg hafði það alltaf
fyrir sið, þegar skipið var
komið hér að bryggju, að ég
lét opna allar lúgur og hleypti
engum niður fyrr en dælan
var búin að malla og dæla
lofti í að minnsta kosti hálf-
tíma áður. Það var nú enginn
sem aðvaraði mann á þeim
tíma en ég áttaði mig á hætt-
unni.
Ég tel mig hafa verið ákaf-
lega heppinn þessi 30 ár sem
ég vann hjá Einari Guðfinns-
syni. Samstarfsfólkið var
þrælduglegt og samvisku-
samt. Iðulega var glatt á hjalla,
því að þar sem margir duglegir
menn koma saman getur oft
verið kröftugur gleðskapur.“
Einar Guðfinnsson
„Einar hafði það alltaf fyrir
sið, þegar hann var hér í pláss-
inu (hann fór nú ekki mjög oft
til Reykjavíkur), að hann kom
að minnsta kosti þrisvar sinn-
um og oft fjórum eða jafnvel
fimm sinnum á dag á hvern
vinnustað. Fyrst kom hann
venjulega um áttaleytið á
morgnana, síðan kom hann
oft rétt fyrir hádegið og svo
aftur um tvöleytið eftir að
hann hafði lagt sig eftir mat-
inn. Yfirleitt kom hann svo
upp úr fimm á daginn þegar
hann var á leiðinni heim. Einar
var þá að athuga hvernig
vinnan hefði gengið og reynd-
ar þurfti maður ekki að segja
honum neitt um það. Hann
þekkti störfin vel því að hann
hafði stundað þau sjálfur á
sínum yngri árum. Þegar við
vorum að fletja fisk vissi Einar
nákvæmlega hvort fiskurinn
var góður eða farinn að láta á
sjá. Hann vissi það jafnvel
þótt hann væri ekki búinn að
sjá hann. Hann fann það á
lyktinni. Líka þurfti hann ekki
annað en rétt að líta á fiskinn
til að sjá hvort farið hefði verið
vel með hann eða ekki eða
hvort farið væri að koma los í
hann.
Einar Guðfinnsson var ein-
staklega glöggur á alla vinnu
og fylgdist vel með öllu. Hann
hafði ákaflega mikinn áhuga
áöllusemframfórhjáhonum.
Hann sá alveg hverjir unnu
vel og hverjir ekki. Hann var
aldrei að rexa neitt í manni en
oft vildi hann fá skýringar á
hlutunum - af hverju maður
gerði þetta svona en ekki hin-
segin."
Losa skal hér
í Bolungarvík
„Þegarég byrjaði hjá Einari
lagði hann á það ríka áherslu
við mig, að helst öll þau skip
sem kæmu með vöru væru
losuðhérí Bolungarvík. Hann
vildi ekki að skipin færu til
ísafjarðar og losuðu vöruna
þar, þannig að höfnin hér tap-
aði hafnargjöldunum. Ég var
honum innilega sammála í
þessu. Ég verð nú að segja að
kannski gekk maður stundum
heldur langt, þegar maður var
að reyna að pína skipstjóra
hér upp að í vondum veðrum.
En alltaf lánaðist þetta nú.
Væru einhverjir bátar hér við
Brjótinn, þá var mjög algengt
að maðurfæri til skipstjóranna
og bæði þá að færa sig frá rétt
á meðan skipið kæmist að og
urðu þeir í flestum tilvikum
góðfúslega við því.“
- Segðu mér meira frá Ein-
ari heitnum...
„Það var nú stundum sagt
að Einar væri ráðríkur en á
það get ekki fallist. Ef einhver
í plássinu keypti bát sem Einar
átti ekkert í, þá fylgdist hann
ekkert síður með þeim bát en
sínumeiginbátum. Áhugamál
hans var fyrst og fremst að
plássið í heild gengi.
Eitt af því sem mér fannst
best í fari Einars Guðfinns-
sonar var að maður gat treyst
því fullkomlega að allt stóð
sem hann sagði. Það þurfti
ekki neina skriflega eða vott-
festa samninga."
Bjarni Eiríksson
Frá Einari Guðfinnssyni
berst talið að öðrum máttar-
stólpa Bolungarvíkur á fyrri
tfð, Bjarna Eiríkssyni, útgerð-
armanni og kaupmanni. „Það
má ekki gleyma því, að á tíma
6-8 tonna bátanna var Bjarni
ekki með færri báta en Einar.
Hann gerði út Flosa þegar ég
var á honum. Ég kunni óskap-
lega vel við Bjarna Eiríksson
sem útgerðarmann. Það er al-
rangt sem stundum heyrðist,
að hann hefði stundum haldið
í við menn með veiðarfæri.
Hann fór vissulega vel með,
en það er allt annar hlutur. Á
þessum árum sem ég var á
Flosa og fram um 1950 var
allur fiskur slægður um borð í
bátunum ellegar hér á Brjótn-
um. Það var ekkert verið að
fara með hann upp í hús.
Bjarni kom alltaf á morgnana
milli fimm og sex, þegar hann
vissi að við vorum að vinna,
slægja eða annað, og færði
okkur öl og kex. Hann hugsaði
mjög vel um sína menn.
Bjarni varskemmtilegurmað-
ur.“
Fjölskyldao og
Þúrhildaroafoið
Eiginkona Geirs Guð-
mundssonar er Una Halldóra
Halldórsdóttir, skólaritari við
Grunnskóla Bolungarvíkur.
Þau gengu í hjónaband síð-
sumars árið 1955. Dóttir
þeirra er Sólrún kennari, eig-
inkona Jónasar Guðmunds-
sonar sýslumanns í Bolung-
arvík. Dætur þeirra eru Hall-
dóra og Þórhildur Bergljót.
Síðan á Jónas eldri dóttur,
Helgu Theodóru. Geir segir
að Þórhildarnafnið á dóttur-
dóttur hans eigi sömu rætur
og nafn Margrétar Þórhildar
Danadrottningar. SéraTómas
Sæmundsson, einn Fjölnis-
manna, átti dóttur sem hét Þór-
hildur, en hún var móðir Jóns
Helgasonarbiskups. Þegarátti
að fara að skíra prinsessu
Dana og íslendinga var bisk-
upinn beðinn að velja henni
íslenskt nafn og hann gat ekki
ímyndað sér neitt fallegra en
nafn móður sinnar. „Jónas
tengdasonur minn er af þessari
ætt og þaðan er komið nafnið
á dótturdóttur minni. Hún
heitir reyndar í höfuðið á
ömmu J ónasar en hún hét aftur
í höfuðið á dóttur Tómasar
Sæmundssonar.“
Þau Una Halldóra og Geir
búa í einbýlishúsi að Vitastíg
16. Það var árið 1956 sem
Geir byrjaði að byggja húsið.
Þau fluttust inn í mars 1958
og hafa því búið á þessum
stað meira en fjörutíu ár.
Byrjaði soeoioia að safoa
Skyldi Geir hafa lengi haft
áhuga á sögulegum verðmæt-
um?
„Ég held að það hljóti nú að
vera. Sennilega hef ég verið
fimm ára þegar frændi minn,
Konráð að nafni, tók mig með
sér upp í Stúkuhús á hluta-
veltu. Ég man að ég hékk á
bakinu á honum og þegar hann
var búinn að draga miðana lét
hann mig draga þrjá miða úr
lófanum á sér. Ég fékk tvö
núll og eitt númer, og númerið
vardufl. Þetta þótt feiknadrátt-
ur þá. Upp úr þessu varð það
eins konar árátta hjá mér þegar
árin liðu að safna allskonar
dóti. Það er ekkert nýtt. Og
þegar maður fer að safna, þá
er maður kannski fljótari en
aðrir að sjá hvað eru safngrip-
ir. En það sem hefur háð mér
um dagana að hafa ekki nóg
pláss. Þess vegna hef ég verið
ósínkur að gefa hluti.“
Þess má m.a. geta, að tölu-
vert af gripum frá Geir má líta
á Sjóminjasafninu á Isafirði.
„Og þegar menn voru að finna
hluti, þá komu þeir oft með þá
til mín.“ Geir sækir tóbaks-
horn allgamalt, útskorið með
höfðaletri og mynd af bónda-
bæ. „Þetta fann ég hér á götu
á stríðsárunum. Það var aug-
lýst en það gaf sig ekki neinn
fram.“ Geir neitar því að hafa
tekið í nefið. „En ég tók í
vörina. Það var helvíti gott að
taka í vörina. Manni hitnaði
svo mikið ef manni var kalt.
En svo hélt ég að ég myndi
skemma svo mikið í mér tenn-
urnar að ég hætti því.“
Vestfirsk krambúð?
Enn áGeirfjölmargtmerki-
legra gripa í fórum sínum,
einkum í bílskúrnum. „Já, ég
hef nú verið að halda í sitthvað
af þessu ef einhver tæki sig til
hér á Vestfjörðum og kæmi
upp krambúð. Síðan er ég hér
með ýmislega gripi varðandi
stríðið, eins konar stríðs-
minjasafn. Ég hef stundum
verið að hugsa um að senda
þetta austur á stríðsminja-
safnið á Seyðisfirði."
Úsvörio og vegurioo
Verbúðin sem nú er í Osvör
var fyrst í Lambhaganum inni
í plássinu sjálfu, rétt þar sem
sundlaugin er nú. Margt af
því sem nú getur að líta í Os-
vör eru hlutir sem Geir hafði
safnað. Meðal annars safnaði
hann snemma seilingarnálum
af ýmsum gerðum. Þegar ver-
ið var að breyta veginum um
Oshlíðina, þá átti að ryðja ofan
í Osvörina og leggja veginn
þar yfir. Geir undi því ekki að
Osvörin yrði eyðilögð og
beitti sér fyrir því að gerður
var sá hlykkur á veginn sem
enn getur að líta ofan við vör-
ina.
Gleymska Úla Kitt
Geir telur það lán að Ólafur
Kristjánsson skuli hafa verið
bæjarstjóri þegar Ósvörin var
byggð upp. „Fyrst var bara
samþykkt að byggja þar ver-
búð, en Ólafur „gleymdi“ að
segja frá því að hann ætlaði
að láta byggj a þar bæði salthús
og hjall og setja upp spil. Ég
er ekki að segja að bæjarfull-
trúar hafi ekki allir verið sam-
þykkir þessu, en þetta var í
rauninni gert þegjandi og
hljóðalaust, ef svo má segja.“
Samtal okkar Geirs er miklu
lengra. Það sem hér hefur ver-
ið skráð á hundavaði er aðeins
lauslegt og fátæklegt ágrip af
því sem þar kom fram. Nauð-
synlegt er að úr því verði bætt
með einhverjum hætti.
- Hlynur Þór Magnússon.
10 MIÐVIKUDAGUR 5. MAÍ 1999