Bæjarins besta - 30.07.2015, Page 12

12 FIMMTUDAGUR 30. JÚLÍ 2015
Gæti komið sér vel
að heita Snæfjörð ...
Sérhvert mannsbarn á Ísafirði
sem á annað borð er komið til vits
og ára þekkir væntanlega eða
kannast við manninn sem jafnan
er kallaður Úlfar í Hamraborg.
Margir vita að hann heitir Úlfar
S. Ágústsson en talsvert færri
vita líklega að hann heitir fullu
nafni Úlfar Snæfjörð Ágústsson.
Að baki Snæfjörðsnafninu liggja
vissar ástæður sem hann áttaði
sig ekki á fyrr en hann var orðinn
fullorðinn.
Móðir Úlfars hét Guðmundína
Bjarnadóttir. Uppruni hans að
öðru leyti er bæði sérstæður og
flókinn og kannski viðkvæmt að
ræða þau mál, segir hann. Þó að
hann sé skráður Ágústsson er
hann í rauninni Guðmundsson,
og í móðurættina átti hann átti
hann tvo afa, ef svo má segja. Frá
hvoru tveggja verður greint í
þessu viðtali.
Við Úlfar ræddum saman 3.
júlí, daginn þegar hann varð 75
ára. Það var ekki eina stórafmælið
hjá þeim hjónum Ínu og Úlfari á
þessu ári, því að hún varð líka 75
ára þann 24. janúar og 55 ára
brúðkaupsafmæli (smaragðs-
brúðkaup, næsta stig fyrir ofan
gullbrúðkaup) áttu þau 13. febr-
úar.
Úlfar fæddist á Ísafirði og ólst
upp í sárri fátækt. Um Íslands-
bersa var sagt á sínum tíma eitt-
hvað á þessa leið: Fjórum sinnum
féll á kné, í fimmta skipti stóð
hann. Úlfar hefur staðið í marg-
víslegum rekstri mestan hluta
ævinnar, tvisvar tapaði hann öllu
sínu og stóð uppi stórskuldugur,
en í bæði skiptin neitaði hann að
fara í gjaldþrot heldur hét því að
borga upp allar sínar skuldir. Og
stóð við það.
Hættur að vera leiðinlegur
– Þegar þú lítur til baka yfir
farinn veg, sem er orðinn nokkuð
langur, ertu þá sáttur við tilver-
una?
„Bæði já og nei. Ég er að eðlis-
fari mjög glaðsinna og hamingju-
samur maður. Ég er það dagsdag-
lega, en ég er alls ekkert ham-
ingjusamur yfir því hvernig
byggðarþróunin hefur verið hér í
þessum kaupstað þar sem ég
fæddist fyrir 75 árum og hef búið
alla tíð.“
– Þú hefur nú talað um einmitt
þetta í marga áratugi, sagt álit
þitt í þessum efnum tæpitungu-
laust, hvort sem einhverjum hefur
líkað betur eða verr, og ekki alltaf
verið mjög diplómatískur ...
„Það er alveg hárrétt. Ég hef
reynt að tala fólk til, en núna er
ég hættur því. Bæði er ég orðinn
of gamall og kalkaður og líka hef
ég ekkert gaman af því lengur að
vera leiðinlegur. Mér var alveg
sama þó að einhverjum þætti ég
leiðinlegur, bara ef ég taldi að
málstaðurinn væri góður. Ég tel
mig alltaf hafa verið að berjast
fyrir góðum málstað.“
Mér finnst lífið alveg
stórkostlegt undur
– En þegar þú lítur yfir þinn
persónulega veg að öðru leyti
...?
„Í raun og veru finnst mér alveg
ótrúlegt hvernig ég hef hjakkast í
gegnum þetta líf. Fæddur við
óskaplega fátækt. Þegar ég fædd-
ist var pabbi orðinn veikur af
einhvers konar lömunarveiki,
sem enginn kunni að greina á
þeim tíma. Hann var smátt og
smátt að veslast upp í eitthvað
kringum tuttugu og fimm ár
þangað til hann dó,“ segir Úlfar.
„En maður er nú alltaf að velta
tilverunni fyrir sér, og í rauninni
finnst mér hún dásamleg. Mér
finnst lífið alveg stórkostlegt
undur. Af hverju ætti lífið eigin-
lega að vera betra en það er? Er
það ekki nógu mikið sem skapar-
inn hefur lagt upp í hendurnar á
okkur? Eru það ekki bara undur
að maður skuli yfirleitt vera til?
Ættum við ekki að þakka ein-
hverjum skapara, sem við vitum
ekkert hvernig lítur út, að hafa
gefið okkur þetta líf?“
Ég hef fengið
að vera ég sjálfur
– Vildirðu núna þegar þú lítur
til baka að þú hefðir valið þér
einhverja allt aðra leið í lífinu?
Valið einhverja aðra atvinnu,
fengist við eitthvað allt annað,
að þú hefðir farið suður í stað
þess að búa alla ævi á sama staðn-
um hér fyrir vestan? Ertu sáttur
þegar þú lítur til baka?
„Já, ég er óskaplega sáttur við
að ég skuli hafa komist upp með
að fara þessa leið. Eins og ég
sagði, þá kom ég úr mikilli fátækt,
ég átti enga bakhjarla. Ég varð
bara að treysta á sjálfan mig og
Ínu gegnum lífið. Eiginlega það
eina sem ég var ósáttur við sem
ungur maður var að mér skyldi
ekki vera ætlað að fara í mennta-
skóla. Núna er ég aftur á móti
guði þakklátur fyrir að hann
skyldi hafa það af mér að fara í
menntaskóla. Ég er alveg viss
um að ég hefði aldrei orðið nema
mjög lélegur viðskiptafræðingur
ef ég hefði farið þá leið!
Aftur á móti hefur mér yfirleitt
lánast án nokkurrar menntunar
að spila þokkalega úr mínum spil-
um fyrir mig og mína. Ég hef
fengið að vera ég sjálfur, og það
er mér gríðarlega mikilvægt.
Ég hef þó átt nokkra mentora á
yngri árum, sem ég hef numið
margt og mikið af. Þar má nefna
Jóhann Snæfeld og konu hans
Höllu í Hamarsbæli, Ágúst Leós
húsbónda minn til margra ára og
eiganda Neista ásamt Júlíusi
Helgasyni. Líka má nefna Guð-
mund Gíslason, Gumma í Damm-
inum, sem kenndi mér sjómenn-
sku ásamt bræðrunum Arnóri,
Hermanni og Marinó Sigurðs-
sonum, sem ég var með öllum
samskipa á Má vertíðina 1958 til
1959.“
Amman og Jón og
Bjarni Andréssynir
– Segðu frá foreldrum þínum
og uppruna.
„Það er nú kannski talsvert
viðkvæmt að tala um uppruna
minn og ýmis atvik í kringum
hann. Þessu ber nefnilega ekki
saman við kirkjubækurnar.
Amma mín í móðurættina,
Jónína Ósk Guðmundsdóttir, var
úr Bjarnarfirði á Ströndum. Að
ég best veit og trúi sjálfur var
hún sem ung stúlka eitthvað skot-
in í frænda sínum sem hét Jón
Andrésson og átti heima á næsta
bæ, og varð ófrísk eftir hann.
En þegar hún segir Jóni að hún
sé þunguð af hans völdum, þá
reynist hann nú ekki meiri karak-
ter en svo, að hann stakk af frá
henni hingað vestur á Ísafjörð og
fór að vinna hér. Hann var hér
verkstjóri og síðan atvinnurek-
andi í fiskvinnslu. Bróðir hans,
og þar með afabróðir minn, sem
hét Bjarni Andrésson, aumkaði
sig hins vegar yfir ömmu og tók
hana að sér.
Jón Andrésson, sem samkvæmt
þessu var raunverulegur afi minn,
eignaðist konu hér á Ísafirði og
mannvænleg börn. Skilgetnar
dætur Jóns og móðir mín voru
nauðalíkar, en mamma var ekki
eins lík yngri dóttur Bjarna, sem
samkvæmt kirkjubókunum var
alsystir hennar. Bjarni og Jónína
amma mín eignuðust hins vegar
engin börn saman. Þess má geta
að þau voru systkinabörn.“
Feðurnir tveir
„Þegar móðir mín vex úr grasi,
þá kynnist hún hér á Ísafirði
manni af Ingjaldssandi, ættuðum
úr Aðalvík en fæddum á Flateyri,
sem hét Ágúst Jörundsson. Þau
felldu hugi saman og bjuggu sam-
an í nokkur ár og áttu saman dótt-
ur sem heitir Sigríður Ágústs-
dóttir.
Hér var mikil fátækt og mamma
fór til ættingja sinna í Steingríms-
firði til að vinna, og þar kynntist
hún ungum manni sem hún þekkti
reyndar aðeins frá Ísafirði,
Guðmundi Guðna Guðmunds-
syni. Hann var síðar nokkuð
þekktur í verkalýðsbaráttunni í
Reykjavík sem fulltrúi Sjálfstæð-
isflokksins, en var sem ungur
maður mjög róttækur í skoðun-
um.
Þessi kynni urðu til þess að
þau eignuðust saman barn, og
það barn er ég. Þannig var Ágúst
Jörundsson ekki raunverulegur
faðir minn þó að ég sé skráður
sonur hans, heldur Guðmundur
Guðni Guðmundsson. Þetta var
alveg augljóst, því að við Guð-
mundur vorum nauðalíkir bæði í
útliti og karakter.“
– Hann hefur þá væntanlega
verið nokkuð sérstæður karakter
og gefinn fyrir að fara sínar eigin
leiðir ...
„Já, hann hefur áreiðanlega
verið nokkuð sérstæður karakter.
Það er ýmislegt merkilegt sem
kom frá honum. Hann var mjög
drífandi á Drangsnesi þau ár sem
hann var þar barnakennari. Þar
stofnaði hann stúku, leikfélag og
verkalýðsfélag.“
Því má bæta við, að Guðmund-
ur Guðni faðir Úlfar Ágústssonar
var einnig fræðimaður og rithöf-
undur. Meðal bóka frá hans hendi
má nefna sögu Fjalla-Eyvindar.
„Ég hef aftur á móti haldið mig
við mína konu,“ segir Úlfar í fram-