Vinnan - 01.07.1962, Blaðsíða 5

innan
ORÆNLAND IDNYÆDIST - LÍFSKJÖRIN BATNA
ÞAÐ ER OKKUR ÍSLENDINGUM
vissulega til vanza, hve fávísir við er-
um um lifskjör og hagi nágranna okk-
ar í vestri — Grænlendinga.
Ekki er þó að efa, að á seinni árum
hefur áhugi íslendinga á því að kynn-
ast Grænlandi og Grænlendingum
mjög farið vaxandi. En um bein tengsl
er þvi miður ekki að ræða. Tæpast er
að öðrum heimildum að ganga en
þeim, sem dönsk stjórnarvöld láta frá
sér fara. Víst geta þær verið réttar svo
langt sem þær ná, en vafalaust yrði
þó heildarmyndin réttari, ef jafnframt
hinum dönsku skýrslum, væri hægt
að byggja á upplýsingum frá Græn-
lendingum sjálfum. En þessu er því
miður ekki til að dreifa.
Tæknistofnun Grænlands.
Það, sem hér verður sagt, er ein-
vörðungu byggt á upplýsingum, sem
yfirverkfræðingur Tæknistofnunar
Grænlands, Gunnar Rosendahl hefur
nýlega gefið tímariti danska Alþýðu-
sambandsins, „Lön og Virke“.
Hann skýrir svo frá, að síðan 1950
hafi að tillögum Grænlandsnefndar
verið unnið skipulega að því að bæta
lífskjörin og þoka þeim til meira sam-
ræmis við lífskjör verkafólks í Dan-
mörku. Þó skilst mér, að ennþá sé
langt frá því, að neinum slíkum jöfn-
uði sé náð.
Menn gerðu sér Ijóst, að uppbygg-
ingin yrði að grundvallast á bættum
framleiðsluskilyrðum og aukinni
framleiðslu, en jafnframt var það við-
urkennt, að félagslegar umbætúr,
ásamt róttækum aðgerðum í heil-
brigðismálum og skólamálum, yrðu að
haldast í hendur við tæknilegar um-
bætur atvinnulífsins.
Á seinustu 11 árum, frá 1950—1961,
er talið, að fjárfestingin í Grænlandi
hafi numið um 520 milljónum danskra
króna. En það er um 3250 milljónir ís-
lenzkra króna. Seinustu árin hefur ár-
lega fjárfestingin numið 70—80 millj-
ónum, eða upp undir 500 milljónum i
íslenzkum peningum. Hér er um mikla
aukningu að ræða á verklegum fram-
kvæmdum, því að um 1940 nam árleg
landi er haldið þannig á launamálum
af ríkisvaldinu, að flestir verkfræð-
ingar. sem voru í opinberri þjónustu,
eru gengnir úr vistinni og fjölda
margir flúnir úr landi.
Má nærri geta, hvort efnilegir, ung-
ir námsmenn telja fýsilegt að leggja
út á langa og erfiða námsbraut verk-
fræðingsins, meðan svo er á málum
haldið af stjórnarvöldum landsins.
fjárfesting í landinu ekki nema um
Vz milljón danskra króna, sem jafn-
gilda mundi rúmum 3 milljónum ís-
lenzkra króna.
Af þessum fyrrnefndu 520 milljón-
um eru um 440 milljónir frá danska
ríkinu, og er talið, að sú upphæð skipt-
ist þannig í stórum dráttum:
Til byggingar íbúðarhúsa 127 millj.
d. kr. Til heilbrigðisstofnana 4.2 millj.
d. kr. Til símakerfis og veðurþjónustu
38 millj. d. kr. Til skólabygginga 33
millj. d. kr. Til hafna og fiskvinnslu-
stöðva um 35 millj. d. kr.
Tæknistofnun Grænlands hefur á
hendi umsjón með öllum tæknilegum
framkvæmdum í landinu undir yfir-
stjórn Grænlandsráðherra.
Teikningar, kostnaðaráætlanir, efn-
isinnkaup og þess háttar er að mestu
framkvæmt í Kaupmannahöfn, en í
Grænlandi skiptist Tæknistofnunin í
4 aðaldeildir, er hver hefur sinn aðal-
verkfræðing. Hafa þeir aðsetur í (Ege-
desminde, Holsteinsborg, Godth&b og
Julianeháb. Undir fjórðungsverkfræð-
ingana heyra svo rafstöðvarstjórar,
verkstæðisstjórar. verktakar og hvers-
konar verkstjórar.
í Godtháb hefur Tæknistofnunin
aðalskrifstofu sína og ráðgjafadeild,
er vera skal landshöfðingja og lands-
Grænlenzkar blómarósir.