Vinnan - 01.07.1962, Page 9

'innan
ÁÁRINU1961
ÁRANGUR í LAUNAMÁLUM KVENNA
Rrein þesi var rituuð áður en nýju samningarnir voru gerð-
ir í sumar. Má því yfirleitt bæta um 9% við þær tölur,
^em hér eru tilfærðar, til þess að sjá, hvað kaupið er nú.
ÞAÐ VAR ævaforn venja hér á
landi, að kaup kvenna skyldi vera
helminKur af kaupi karla.
Þannig var hetta öldum saman.
Þetta hlutfall í kaupgjaldsmálum
kvenna og karla hélzt enn, þegar
verkalýðshreyfingin hóf göngu sína
hér á landi.
Þannig var kaup kvenna hér í
Reykjavík 12 aurar á klnkkustund
fram að heimsstyrjöldinni 1914—18,
en þá var karlmannakaupið almennt
25 aurar á klukkustund.
Síðan hefur þetta smábokast í rétta
átt, en alltaf hafa íhaldsöflin stymp-
ast á móti, eins og þau hafa haft bol-
magn til.
Þetta hefur ávallt, verið tvíbætt bar-
átta. Að öðrum bræði kiarabarátta ■—
að hinu levtinu barátta fyrir jöfnum
mannréttindum kynianna.
Og bó að oft sæktist seint, gafst
verkalýðshreyfinein aldrei upp. Málið
var gert að allsherjar baráttumáli
verkalýðssamtakanna í heild — og nú
er loksins fullur sigur framundan.
Á árinu, sem leið, þokaði launamál-
um kvenna innan verkalýðssamtak-
anna nokkru meira í áttina en oftast
áður á einu ári.
í byrjun ár.sins 1961 var almennt
dagvinnukaup verkakvenna kr. 16.14
á klukkustund. Algengasta hækkunin,
sem fram fékkst á kvennakaupinu í
vinnudeilunum í fyrra, var kr. 2.81
á klukkustund. Var þá tímakaupið
komið í kr. 18.95 á klukkustund. Sam-
kvæmt lögum, sem afgreidd voru á
seinasta þingi, hækkaði hið almenna
kaup verkakvenna í viðbót frá sein-
ustu áramótum að telja, í flestum til-
fellum um 67 aura, og er þannig nú
mjög almennt kr. 19.62 á klukkustund.
— Heildarhækkunin á tímakaupi
verkakvenna er því samkvæmt þessu
kr. 3.48, en á sama tíma var algeng-
ast, að kaup verkamannsins hækkaði
um kr. 2.07. Bilið milli kvenna- og
karlakaupsins minnkaði því mjög al-
mennt úr hálfri fimmtu krónu í rúm-
ar þrjár krónur. Á sá mismunur síð-
an að hverfa á næstu 6 árum.
Hér má bæta við, að sérhvert verka-
kvennafélag og verkalýðsfélag, sem
samningsaðild hefur fyrir konur,
hefur svo nokkru hærri kaupgjalds-
ákvæði við ýms störf, og fullt karl-
mannskaup við nokkur nánar til-
greind störf.
Þstta, sem hér hefur nú verið sagt,
er það algengasta. En til eru mjög
mörg dæmi þess, að kvennakaupið sé
nú orðið hærra en kr. 19.62 og verður
nú gerð nánari grein fyrir því, þó að
tæmandi upplýsingar um það sé auð-
vitað að finna í sjálfri kaupgjalds-
skránni hér á eftir.
Þau verkakvennafélög, sem hafa
nokkru hærra kaup en 19.62 á tímann,
eru: Verkalýðsfélögin í Alþýðusam-
bandi Vestfjarða með 19 krónur 69
aura á klst. — Sama hafa einnig
Verkakvennafélagið „Sigurvon", Ól-
afsfirði og Verkalýðsfélag Kaldrana-
neshrepps á Drangsnesi.
Þá eru með 19 krónur 87 aura á
tímann Verkalýðsfélag Vopnafjarðar
og Verkalýðsfélag Djúpavogs.
Nítján krónur og 90 hefur Verka-
lýðsfélag Borgarness.
Þá eru nokkur verkakvennafélög,
sem komið hafa dagvinnukaupinu í
20 krónur og þar yfir.
Þeirra á meðal eru t. d. Verka-
kvennafélagið „Orka“ á Raufarhöfn
og Verkalýðsfélag Hafnahrepps, bæði
með kr. 20.07 á tímann. — Verkalýðs-
og sjómannafélag Stöðvarfjarðar hef-
ur kr. 20.26 á timann á alm. dagvinnu
kvenna. Verka.kvennafélagið ,.Snót“ í
Vestmannaeyjum hefur kr. 21.73-
Á Siglufirði má heita, að launajafn-
rétti kvenna og karla sé að mestu
Með því að gerast áskrifandi að
þessari bók, eignast þú ekki aðeins,
kæri lesandi, einn mestan kjörgrip
meðal íslenzkra bóka, heldur leggur
þú einnig fram þinn skerf til þess,
að hér á íslandi rísi fyrsta listasafn
í eigu alþýðusamtaka í Evrópu. Slíkt
tækifæri mátt þú ekki láta fram hjá
þér fara.
Áskriftasöfnunin er þegar hafin.
Söfnunargögn hafa þegar verið send
öllum verkalýðsfélögum landsins, og
þarf sá, sem vill gerast áskrifandi,
ekki annað að gera en snúa sér til
einhvers stjórnarmanns verkalýðsfé-
lagsins á staðnum.
Stofnun til hvíldar og mennta.
Hvarvetna ryður sér nú til rúms ný
gerð af listasöfnum. Þau vilja ekki
vera grafhýsi fyrir málverk, og láta
sér ekki heldur nægja að vera aðeins
gevmslur fyrir málverk. Þau leitast
við að sýna hvert málverk í um-
hverfi, sem fær það til að njóta sín
sem þezt. Þaup leitast við að mennta
sækjendur safnsins í listum: Halda
fyrirlestra, tónleika, h'óðskáldakvöld,
sýna fróðlegar kvikmyndir. Hinn al-
menni borgari eflir bar fegurðarskyn
sitt og kynnir sér fjársjóði mannlegr-
ar menningar,
Þar er kaffihús og bókasafn. Þar er
og sérstök stofa ætluð börnum. Þau
geta unað sér þar við að teikna og
móta í leir, meðan hinir eldri skoða
safnið. Slíkt safn er heimili til hvíld-
ar og hressingar fyrir vinnandi fólk.
Slík stofnun verður Listasafn Al-
þýðusambands fslands. Það á að gera
fólki kleift að njóta fegurðar og hvíld-
ar í aðlaðandi umhverfi. Það á að
flytja mönnum boðskap listarinnar,
kynna mönnum fjársjóði hennar.
Listasafn Alþýðusambands íslands
verður smiðja íslenzkra menningar-
verðmæta um langa framtíð, lifandi
tengiliður milli íslenzkrar þjóðar og
listmenningar hennar.
Tökum öll þátt í áskrifta-
söfnuninni.
Hér er því um mikilvægt málefni
að tefla. Framkvæmd þess er falin
verkalýðsfélögunum á hendur. I
Roykjavík hafa nokkur verkaiýðsfé-
lög þegar náð góðum árangri í á-
skriftasöfnuninni. ÖLL verkalýðsfélög
landsins þurfa að fylgja fordæmi
þeirra. M°ð samstilltu átaki allra
verkalýðsfélaga — stærstu og öflug-
ustu félagasamtaka á fslandi — verð-
ur hægt að tryggja, að bygging safn-
húss fyrir Listasafn Alþýðusambands
íslands hefjist þegar á næsta ári!
Hafið samband við skrifstofu lista-
safnsins, sem opnuð hefur verið að
Laugavegi 18 í Reykjavík (sími 19348).
Skrifstofan veitir allar nánari upp-
lýsingar og tekur einnig á móti áskrift-
um að listaverkabókinni.
Komið, símið eða skrifið!
Sýnum, að hinu dýrmæia málverka-
safni sé bezt borgið í höndum alþýðu-
samtakanna! Gerizt áskrifendur að
listaverkabókinni, og sýnið þannig
áhuga ykkar í verki!