Stefnir - 01.04.1994, Page 10

inum í beinu framhaldi af þessu umbóta-
starfi. En allt þetta gerist ekki í einu vet-
fangi, þar sem kerfið allt er rnjög mið-
stýrt, t.d. í launamálum, þar sem ákvörð-
unarvaldið hefur þjappast á fáar hendur
og samningagerð við launþega um leið.
Ertu að gagnrýna þjóðarsáttarstefn-
una?
Þjóðarsáttin var nauðsynleg til þess að
ná vissum markmiðum, s.s. að ná verð-
bólgunni niður, skapa traust á milli hópa
í þjóðfélaginu og þvinga fram æskileg
þjóðfélagsleg markmið. En þegar fram í
sækir er alveg ljóst að slíkir heildar-
samningar, þar sem ekki má gera neina
undantekningu, geta orðið okkur fjötur
um fót, ekki síst ef við ætlum að dreifa
valdinu eins og ég tel nauðsynlegt að
gera í ríkisrekstrinum.
Er um að ræða skilning á nútíma-
væðingu meðal starfsfólks ríkisstofn-
ana? Nú virðist oft sem vil ja skorti til
þess að taka þátt i þessmn breytingum
og jafnframt skilning á þeim.
Ég vil nú í fyrsta lagi undirstrika að
það er bábilja að starfsmenn ríkisins séu
lakari starfsmenn en þeir sem starfa á al-
mennum vinnumarkaði. Hins vegar eru
aðstæður þess fólks sem vinnur hjá rík-
inu oft lakari en annarra, ekki síst vegna
þess að þeir sem stjórna ríkinu, og þá á
ég við ríkisstjórnina og Alþingi, hafa
ekki sett nægilega skýr markmið fyrir þá
starfsemi sem stunduð er á vegum ríkis-
ins. En samstarfsviljinn er fyrir hendi og
þar bendi ég á að nýlega samþykkti
BSRB að setja upp samráðshóp ásamt
fulitrúum ríkisvaldsins, þar sem fjallað
verður um nýskipan og umbætur í ríkis-
rekstri. Þar munu fulltrúar ríkisstjórnar-
innar eiga viðræður við fulltrúa starfs-
fólksins og ég lít á það sem mjög góða
leið til að skapa það traust og þann skiln-
ing sem þarf að vera fyrir hendi þegar
breytingar eru gerðar. Það er ekkert
skrýtið að starfsfólk hjá hinum og þess-
um stofnunum hafi áhyggjur þegar
stjórnmálamenn koma óvænt einn dag-
inn fram með hugmyndir um að leggja af
einhverja starfsemi, færa hana frá ríkinu
til annarra aðila, eða gera aðrar róttækar
breytingar.
En hlýtur ekki forysta launþega-
hreyfingarinnar að vera dragbítur á
breytingar? Þeir sem þar sitja eiga
augljósra hagsmuna að gæta. Þú talar
um samstarf við BSRB. Hvað ætli séu
Alls staðar á Vesturlöndum er mikill halli
á ríkisrekstrinum og útþensla
ríkisbáknsins er vandamál.
Stjórnmálamenn standa frammi fyrir því
að þurfa að leysa það vandamál.
margar slíkar samstarfsnefndir starf-
andi sem ekkert kemur út úr? Hvernig
inyndi slík nefnd starfa?
Fyrst og fremst mun nefndin vinna að
því að skapa nauðsynlegt traust og koma
upplýsingum á framfæri. Ég hef rætt við
Ogmund Jónasson
og honum er auðvit-
að jafn ljóst og mér
að það er meirihiuti
þingsins og ríkis-
stjórn á ábyrgð þess
sem ræður ferðinni.
Það er hins vegar
mjög brýnt að fólk
sem starfar í opin-
berum rekstri fái all-
ar nauðsynlegar upplýsingar og geti
komið sínum sjónarmiðum til skila. Það
er ekki ætlunin að ganga á rétt þessa
fólks. Ég held einnig að kominn sé tími
til að breyta lögum um réttindi opinberra
starfsmanna. Þessi lög eru orðin gömul
og miðast við allt annað umhverfi en við
búum við í dag. Ég held að opinberir
starfsmenn verði að hugsa þá hugsun til
enda, að svo kann að fara í framtíðinni
að launaákvarðanir þeirra eigi sér í aukn-
um mæli stað í smærri einingum, en ekki
á vegum heildarsamtaka. Ég sé ekki að
endilega sé þörf á að opinberir starfs-
menn séu í sérstökum félögum. Ég held
að í framtíðinni geti launþegar verið í
sömu stéttarfélögum alveg burtséð frá
því hvort þeir starfa hjá hinu opinbera
eða hjá einkafyrirtækjum á markaði. Hitt
er svo rétt, að það er viss hætta á því í
okkar kerfi að forystumenn launþega-
samtaka hafi hagsmuni af kerfinu eins
og það er í dag. Slík afstaða leiðir til
kyrrstöðu. Ég vona hins vegar að for-
ystumenn samtakanna átti sig á nauðsyn
breytinganna. Ég hef átt mjög gott sam-
starf við forystumenn launþegasamtak-
anna og það hefur ekki borið á neinum
vandræðum í samstarfi þeirra og ríkis-
stjórnarinnar.
Er það ekki hættumerki að ríkis-
stjórn sem starfar undir forinerkjum
nútímavæðingar og sparnaðar eigi það
sent þú kallar gott samstarf við for-
ystumenn samtaka launþega hjá hinu
opinbera?
Samstarf þarf nú ekki að þýða sam-
komulag, en ríkisstjórnin hefur verið að
reyna að ná mikilvægum markmiðum og
þar hefur þurft að eiga góða samvinnu
við forystumenn verkalýðssamtaka.
o