Bæjarins besta - 29.01.1997, Blaðsíða 7

MIÐVIKUDAGUR 29. JANÚAR 1997 7
Framleiðir gæða-
vöru í neytenda-
pakkningum
Þingmaðurinn skrifar
Enn um fiskveiðistjórnun
Að leiða eða vera leiddur
Það hefur lengi viljað loða
við okkur Ísendinga að
skiptast í hatrammar fylk-
ingar eftir aftstöðu til ein-
stakra mála sem upp hafa
komið. Meðal slíkra mála má
nefna riðumálið svo nefnda
sem kostaði Jón Sigurðsson
forsetastól Alþingis, afstöð-
una til ritsímans, deilan um
Keflavíkurflugvöll og er-
lendan her, ESB og EFTA,
EES, álver þá og nú, fisk-
veiðistjónunarkerfi eða kvót-
ann svo nefnda og svo nú
hugmyndir um veiðileyfa-
gjald. Þegar frá líður og litið
er til baka er ljóst að þjóðin
hefur ekki hagnast á slíkum
illdeilum nema síður sé, en
e.t.v. eru slíkar uppákomur
nauðsynlegur fylgifiskur
fámennrar þjóðar þar sem
afkoman er mæld á mælistiku
þess hvernig menn telja að
nágranninn hafi það.
Fiskveiðistjórnun
og gróði
Það er meira en lítið skyni-
þeirra byggðarlagi. Hinir eru
þó miklu fleiri sem ergja sig á
sögum um gróða einstakra
manna sem selt hafa frá sér
atvinnutæki sín skip og veiði-
heimildir. Fólk á ólíklegustu
stöðum sem flest hvert hefur
aldrei á sjó komið stendur á
öndinni af vandlætingu yfir því
að einhver sé að græða á kvóta.
Í sölum Alþingis hneykslast
m.a.s. einn þingmaður Kvenna-
lista á því , “að kvóta sé út-
hlutað til útgerðarmanna “ (en
ekki háskólakennara eða hvað
?) Það gleymist í umræðunni
að þegar útgerðarmaður selur
frá sér heimild til að stunda
veiðar þá er annar útgerð-
armaður að greiða út þessa
sömu peninga. Greinin í heild
sinni hefur hvorki orðið ríkari
eða fátækari á þessum við-
skiptum sem er grundvallar
atriði.
Ruglingsleg umræða
Umræðan er orðin allt of
ruglingsleg og öll í einum
graut, fiskveiðistjórnun, leyfi
sjávarþorpa og sjómanna til
kerfi hentaði best. Nú þegar
menn eru að átta sig á, að
það er sitt hvað fiskveiði-
stjórnun og úthlutun afla-
heimilda, á byggðakvóti sér
vaxandi fylgi. Sú leið er þó
ekki gallalaus fremur en
aðrar. Svara verður þeirri
spurningu hvernig veiði-
heimildum skuli úthlutað
innan byggðarlaga og hvaða
forsendur lagðar til grund-
vallar við úthlutun til ein-
stakra byggðarlaga því ekki
viljum við að fólksfjöldi
verði lagður þar til grund-
vallar.Vestfirðingar ættu að
taka frumkvæðið í efnislegri
og vitrænni umfjöllun um
lagfæringar á úthlutun veiði-
heimilda innan núverandi
fiskveiðistjórnunarkerfis og
sýna þannig að þeir leiði
umræðuna í stað þess að vera
leiddir.
skroppinn maður sem ekki
skynjar að meðal þjóðarinnar
ríkir nú gríðarleg gremja út í
það sem menn kalla “kvótann”
. Gremjan er af mismunandi
toga spunnin eftir því hvar
menn búa eða eftir því hvort
menn hafa atvinnu af fisk-
veiðum og vinnslu. Á land-
svæðum sem byggja allt sitt á
veiðum og vinnslu er ríkjandi
gremja yfir því að fá ekki að
sækja sjó óheft af boðum og
bönnum eins og menn hafa gert
um aldir og svo óttinn við að
þeir sem eiga skip og veiði-
heimildir selji þær burt úr
byggðarlaginu. Þessi gremja er
skiljanleg í ljósi þess að
viðkomandi eiga allt sitt undir
því að áfram verði gert út frá
sjálfsbjargar, kvótasala og
veiðileyfagjald. Það kemur
ekki fram í umræðunni að
veiðileyfagjald verður ekki lagt
á nema í formi leigu á kvóta
eða aflaheimilda. Eigi að koma
á veiðileyfagjaldi fara kvóti og
gjaldtaka hönd í hönd. Samt
leyfa sumir stjórnmálaflokkar
sér að boða afnám kvótakerfis
og upptöku veiðileyfagjalds. Er
nema von að almenningur
ruglist í rýminu þegar stjórn-
málamenn komast upp með
slíkan tvískinnung. Boðendur
veiðileyfagjalds forðast einnig
að nefna þá staðreynd að
veiðileyfagjaldi verður ekki
komið á nema að fella gengi
íslensku krónunnar um leið. Sú
gengisfelling yrði af stærðar-
gráðu eins og gengisfellingar
voru hér á árunum áður og voru
eingöngu til þess fallnar að
flytja kaupmátt frá launþegum
og yfir til atvinnulífsins. Er
það virkilega þetta sem launa-
fólk er að biðja um ?
Að sýna frumkvæði
Mörgum er tamt að tala um
réttlæti í sambandi við veiði-
leyfagjald. Réttlætið á að felast
í því að greitt sé fyrir heimild
til að nýta takmarkaða auðlind.
Gott og vel það eru viss
hagfræðileg rök sem styðja slík
sjónarmið. Í mínum huga er þó
meira réttlætismál að tryggt sé
að þær byggðir sem um aldir
hafa grundvallað tilveru sína á
sjósókn fái að gera það áfram
án þess að greiða fyrir gjald í
botnlausan ríkiskassa suður í
Reykjavík. Ég er sáttur við
aflamarkskerfið sem tæki til
fiskveiðistjórnunar en ég er
ekki sammála því hvernig
veiðiheimildum innan kerfisins
er úthlutað án tillits til þeirra
sem í landi eru. Ég boðaði
byggðakvóta fyrir síðustu
kosningar þegar aðrir fram-
bjóðendur voru enn að deila
um hvaða fiskveiðistjórnunar-
Gunnlaugur
M. Sigmundsson.
Mörgum er tamt að
tala um réttlæti í
sambandi við veiði-
leyfagjald. Réttlætið
á að felast í því að
greitt sé fyrir heim-
ild til að nýta tak-
markaða auðlind
Íshúsfélag Ísfirðinga
Íshúsfélag Ísfirðinga
hefur nú um tveggja ára
skeið unnið að vinnslu
neytendapakkninga sem
fara m.a. á markaði í
Frakklandi og þýskalandi.
Um 10% þorsks og um
60% karfa fiskvinnslunnar
að magni til, er unnið á
þennan hátt og að sögn
Bjarna Traustasonar,
framleiðslustjóra, eru
miklir framtíðarmöguleikar
fólgnir í fullvinnslu sjávar-
afurða. Bjarni segir að
dýrasti hluti þorskflaksins,
þ.e. hnakkinn, sé notaður
í framleiðslu neytenda-
pakkninga sem fari
aðallega til sölu í verslanir
í Frakklandi þar sem þessi
vara sé mjög eftirsótt.
Karfinn er aftur á móti
seldur til Þýskalands og er
þar um að ræða lausfryst
roðrifin karfaflök sem fara
í eins kílóa pakkningar
beint til verslana þar-
lendis. Einnig hefur verið
unnið að þróun pakkninga
með hjálp vélar sem
pakkar í loftþéttar um-
búðir og segist Bjarni
vongóður um að sú vinna
eigi eftir að skila sér.
Einnig eru framleiddar
neytendapakkningar fyrir
Bandaríkjamarkað, þó í
minna mæli sé, og er þar
um að ræða vöru fyrir
veitingahúsakeðjur. Hann
Bjarni Traustason með karfaflök í neytendaumbúðum.
segir að vöruþróunin sé
unnin í samstarfi við
þróunardeild Sölumið-
stöðvar hraðfrystihúsanna
sem er söluaðili Íshús-
félagsins en það selur
vörur sínar undir vöru-
merkjum Sölumiðstöðv-
arinnar. Að sögn Bjarna
virðist sem vöruþróunin sé
sífellt að færast meira til
fyrirtækjanna sjálfra og að
varan sé þá þróuð út á
markaðinn en áður hafi
þetta verið fyrirspurnir frá
markaðnum til söluaðila
sem aftur beindi þeim til
fyrirtækjanna. „Nú erum
við meira í því að reyna að
finna út ýmsa möguleika
sem eru fyrir hendi hér
sem við síðan reynum að
koma á markað. Það eru
mjög margar hugmyndir
sem við höfum verið að
skoða í því sambandi og
kemur pakkning í loftþétt-
ar umbúðir og íblöndun
með sósum þar við sögu.
Menn eru að nálgast
viðskiptavininn meira með
þessu móti og þar af
leiðandi verður vöruvönd-
un að vera mun meiri og
gæðaeftirlit og meðhöndl-
un skiptir orðið gífurlegu
máli.“
Bjarni segir að ekki sé
ætlunin hjá Íshúsfélaginu
að selja undir sínu eigin
vörumerki ennþá, og
bendir á að þróun vöru frá
grunni fylgi mikill kostn-
aður m.a. við hönnun
umbúða. Hann segir að
áfram verði lögð áhersla á
að vera í nánu samstarfi
við þróunardeild SH en
kröfurnar séu orðnar þess
eðlis að framleiðendur
verði að koma með
hugmyndirnar, leggja þær
fyrir og vinna vel úr þeim
áður en varan er sett á
markað. „Ef um aukningu
í þorskveiðiheimildum
verður að ræða, þá mun
hún koma fram í fisk-
vinnslunni í formi aukinnar
vinnslu á neytendapakkn-
ingum því eftirspurn eftir
hefðbundnum afurðum er
tiltölulega jöfn og ég held
að hún komi ekki til með
að aukast. Markaður fyrir
fullunnar vörur er hins-
vegar til staðar,“ sagði
Bjarni Traustason
að lokum.
Sýnishorn af þorskhnökkum sem fara á Frakklandsmarkað.