Börn og menning - 01.09.2013, Blaðsíða 16

16
Börn og menning
vera „frystikistukona": Rauða Rósa er horfin,
einungis blóðslettur marka stað hennar
( upphafi bókaflokksins. En Rauða Rósa
reynist ekki vera dáin, hún birtist seinna í
bókaflokknum sprelllifandi og margslungin
kvenpersóna sem hefur látið sig hverfa í
mikilli svikamyllu sem er sett á svið til að
græða peninga.
Annar skemmtilegur viðsnúningur
á klisju úr teiknimyndasögum er hvernig
dýrapersónurnar eru teiknaðar. Eitt sem
almennt einkennir myndtúlkun kvendýra í
teiknimyndasögum er hvernig þeim er gefið
útlit sem samfélagið skilgreinir sem kvenlegt.
Kvendýrin eru teiknuð með löng augnahár
sem ramma inn lokkandi eða mild augu,
sítt hár, brjóst og mitti, þau eru klædd í
fallega kjóla, ganga á háum hælum og með
hárslaufur í bleikum lit, rauðum eða öðrum
pastellitum, hreyfingar þeirra eru tælandi og
líkamsstaða kynþokkafull.
Karldýr í teiknimyndasögum eru hins
vegar dýr, þau eru ekki kyngerð. Teiknuð
karldýr eru ekki „karlmannleg" á sama
hátt og kvendýrin eru „kvenleg". Karldýrin
eru skopstæling á dýrinu sjálfu á meðan
kvendýrin eru skopstæling af dýrinu plús
klisjukennd einkenni sem teljast kvenleg.
Karldýrið mætti að þessu leyti skilgreina
sem normið, viðmiðið sem kvenlæg gildin
hlaðast svo ofan á. í Fables-bókaflokknum
er kyngerving dýranna ekki með þessu móti,
kvendýr eru teiknuð á raunsæjan hátt. Það
er að segja, nokkurn veginn eins og karlkyns
Ólíkt mörgum öörum
myndhöfundum teiknar Bill
Willingham ekki „kvenlegar"
kvenkyns dýrapersónur, í
lokkandi stellingum með
brjóst og mitti. Karlbangsar
og kvenbangsar eru jafn
bangsalegir I Fables: Legends
in Exile (2003).
dýr. Kvendýr og karldýr í náttúrunni eru
nefnilega ekki eins ólík og teiknimyndasögur
vilja gefa til kynna.
Kynjaímyndir í Strumpunum og
Ástríki gallvaska
Strumparnir er frægur flokkur teiknimynda-
sagna eftir belgíska teiknarann Peyo sem
segir frá bláum furðudýrum í Strumpalandi.
Fyrsta sagan í bókaflokknum kom út
1958 en síðan hefur komið út fjöldi bóka,
kvikmynda, sjónvarpsþátta og tölvuleikja um
þessi bláu dýr. I Strumpalandi er aðeins eitt
kvendýr, Strympa. Strympa er með fögur
og löng augnahár, lokkandi augnaráð,
hún er krúttlega kiðfætt, í háhæluðum
skóm, Ijóshærð í fögrum kjól. Þegar ég las
Strumpabækurnar sem barn gat ég ekki skilið
af hverju hún var ein og ég var alltaf að bíða
eftir að fleiri Strympur mættu á svæðið.
Á fullorðinsárum lærði ég að
Strympa greyið er ekki einu sinni
alvöru Strumpur. Strympa birtist
fyrst í teiknimyndasögu Peyo árið
1966. Galdrakarlinn Kjartan mótar
hana úr leir og gæðir l(fi, til þess
eins að skapa glundroða ( þorpi
Strumpanna. Strympa er ekki
fagurlega mótuð af Kjartani, heldur
lítur hún út og karlstrumpur, með
stutt svart hár en í kjól. Það er
ekki fyrr en Aðalstrumpur byrlar
henni lyf að Strympa læknast af
Ijótleika sínum, fær fallegt Ijóst hár
og kvenlegan vöxt. Að sjálfsögðu
verða allir Strumparnir ástfangnir
af Strympu og (lok bókarinnar þarf
hún að yfirgefa þorpið til að allt falli
í Ijúfa löð.
Strympa birtist við og við
í bókaflokknum næstu árin,
veldur usla í karlasamfélagi
Strumpaþorpsins, og hverfur
svo ( lok hverrar sögu. Strympa
varð ekki aðalsöguhetja fyrr en árið 1981,
í sjónvarpsþáttaröð sem gerð var eftir
bókaflokknum, og varð hún að aðalsöguhetju
í Strumpabókunum í kjölfarið.
Þegar Strumparnir fögnuðu hálfrar aldar
afmæli sínu árið 2008 lýsti stjórnandi
Studio Peyo yfir að næstu árin myndu fleiri
kvenpersónur verða skapaðar, en þær hafa
ekki enn litið dagsins Ijós. Kynjaímyndir í
Strumpabókunum eru skelfilegar og
bækurnar falla á hvaða jafnréttisprófi sem
er. Það tekur því varla að ræða Strumpana
frá jafnréttissjónarmiði, nema helst að vona
að framleiðendur bókaflokksins standi við
Strympa birtist fyrst á prenti í teiknimyndasögu
Peyos 1966, hér sést hún i enskri þýðingu
Papercutz frá 2011. Hún grætur hástöfum þvi
henni finnst hún vera Ijót.
Aðaistrumpur byrlar Strympu lyf til að lækna
hana af „Ijótleika" sínum. Strympa fær Ijóst
hár, brjóst og mitti.