Fréttabréf Ættfræðifélagsins - Sep 2020, Page 17

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í september 2020
http://www.ætt.is aett@aett.is17
Maddama Anna Þorleifsdóttir var merkiskona og
skörungur mikill. Hún var af efnuðum komin og
hagur hennar blómgaðist mjög á Siglunesi. Hún
og seinni menn hennar höfðu mikinn útveg, bæði
á árabátum og seinna þilskipum til hákarlaveiða.
Dánarbú hennar var skuldlaust virt á 4668 rd.,
sem skiptist nokkuð jafnt varðandi verðgildi á
milli jarða og skipakosts. Önnu erfðu börn bróð-
ursonar hennar og Jón Jónsson eiginmaður. Af
skiptunum sést m.a. að Anna átti hlut í jörðunum
Reykjum í Ólafsfirði, Lambanesi í Fljótum,
Arnarstöðum í Sléttuhlíð, Ráeyri og Skúta auk
hluta Sigluness. Þá var talinn upp hlutur hennar
í hákarlaskipinu Stormi, sem smíðað var 1858,
auk annarra skipa og báta.
Önnu Þoreifsdóttur og dánarbúi hennar er lýst
hliðstætt í bókinni Svarfdælingar II eftir Stefán
Aðalsteinsson og Frá Hvanndölum til Úlfsdala
(FHU) eftir Sigurjón Sigtryggsson. Hver var þessi
merkiskona, sem hafði með útveg að gera og and-
aðist auðug? Aðeins sextán ára gömul var Anna
Þorleifsdóttir orðin prestsfrú á Siglufirði. Hún var
fædd árið 1789 á Siglunesi við Siglufjörð og giftist
séra Þórarni Sigfússyni (1758-1814) aðstoðarpresti
á Hvanneyri við Siglufjörð árið 1805. Anna var
yngst systkina sinna, en þau komu frá miklu dugn-
aðar og myndarheimili á Siglunesi, þannig að ekki
var það sökum lélegs efnahags að hún var ung gef-
in að heiman. Faðir hennar Þorleifur Jónsson (1719-
1808) var þekktur sjósóknari og útgerðarmaður sem
og bóndi og varð hann fjörgamall. Seinni kona hans
og móðir Önnu var Ólöf Ólafsdóttir (1747-1830) frá
Stórubrekku í Fljótum.
Anna var seinni kona séra Þórarins Sigfússonar,
en fyrri konuna missti hann árið 1803. Liðlega 30
ár skildu hjónin Önnu og Þórarinn að í aldri. Séra
Þórarinn þekkti eflaust vel til heimilis Önnu, þar sem
hann var aðstoðarprestur föður síns, séra Sigfúsar
Sigurðssonar, á Hvanneyri á Siglufirði í ein tólf ár.
Óneitanlega vaknar sú spurning hvort hann hafi feng-
ið veglegan heimanmund með ungu stúlkunni? Ekki
síst dettur manni þetta í hug, vegna þess að gögn sýna
að hann var mjög skuldugur í Siglufjarðarversluninni.
Þá seldi séra Þórarinn Magnúsi bróður Önnu arfshlut
hennar í jörðinni Siglunesi, sem hún fékk við andlát
föður þeirra árið 1808. Konur réðu litlu um líf eða
Sigrún Magnúsdóttir:
Anna Þorleifsdóttir frá Siglunesi
Prestsmaddama 16 ára!
eignir á þessum árum. Eiginmaðurinn var sá sem fékk
valdið yfir fjármálum heimilins, líka eignum konunn-
ar, nema sérstakir samingar væru gerðir. Prestshjónin
Anna og Þórarinn fluttu að Tjörn í Svarfaðardal árið
1807 en þá var prestsfrúin orðin átján ára. Ekkja varð
Anna aðeins 25 ára gömul, en hörkutól eins og hún
átti kyn til – tíundaði hún búskapinn á Tjörn um 11
hndr. árið sem hún hélt Tjarnarjörðinni sem ekkja.
Þetta stendur í bókinni Svarfdælingar II. Hún gerði
betur en eiginmaðurinn!
Heim til Sigluness...
Heim til Sigluness fór Anna aftur, annað hvort árið
1815 eða 1816, þá orðin ekkja en barnlaus. Greinilega
hafði hún þar fljótlega búsforráð því að hún hafði
m.a. vinnumanninn Magnús Magnússon (1794-1833)
frá Hálsi í Eyjafirði í sinni þjónustu frá árinu 1821.
Stundum hafði hún fleira vinnufólk og verður að telja
það raunhæft að hún hafi rekið nokkurskonar félagsbú
með bræðrum sínum, Þorleifi og Magnúsi. Magnús
hafði keypt jörðina Vatnsenda í Ólafsfirði og bjó þar
um áratug, en stundaði útgerð frá Siglunesi. Þorleifur
rak búið með Ólöfu móður þeirra, eftir lát föður þeirra.
Um það leyti sem Anna snýr aftur á heimaslóðir verða
breytingar hjá ættinni og félagsbúskapnum. Móðirinn
flytur að Kvíabekk til séra Ólafs, en rétt er að geta
þess að séra Ólafur átti ætíð sjóbúð á Siglunesi og
gerði út á hákarl. Magnús, bróðirinn á Vatnsenda,
ákveður hins vegar að halda aftur heim til Sigluness
með konu og þrjú börn. Því miður andaðist Magnús
rúmlega þrítugur.
Erlendir gestir á Siglunesi
Við erum svo heppin að til eru nokkrar frásagnir
Á Siglunesi var samnefndur bær og var margbýlt þar
fyrr á öldum og allt fram yfir miðja 20. öld. Þar var
mikil útgerð. Þar var lengi höfuðból sveitarinnar,
kirkjustaður og prestssetur.