Af vettvangi - 01.07.1994, Síða 8

Umdeíld ákvörðun
um eingreiðslu
Okvörðun launanefndar ASÍ og
VSÍ um sérstaka 6.000 kr.
eingreiðslu í júní átti sér
skamman aðdraganda og kom
flestum í opna skjöldu. Ákvörðunin hefur
sætt gagnrýni margra félagsmanna VSÍ, ekki
síst í iðnaði, og telja þeir hana ekki
réttlætanlega og skýringar launanefndarinnar
ófullnægjandi. Þeir spyrja hvar sá bati sé í
iðnaði sem skapað hafi svigrúm til aukinna
launagreiðslna. Skýringamar snúist aflar um
fisk, aflaheimildir og verðlagsþróun
sjávarafurða, en á sama tíma rambi heilar
greinar iðnaðar á barmi gjaldþrots.
Ekki sé h'ðandi að örh'till
bati í sjávarútvegi
hrindi af stað aukn-
um kaupgreiðslum í
öðrum greinum sem
berjist í bökkum.
Gagnrýni af þessum toga er skiljanleg og á
fullan rétt á sér. Á hinn bóginn verða menn
að gæta sannmæhs í gagnrýni sinni og h'ta á
ákvörðunina í sínu eðlilega samhengi. í
fyrsta lagi var gerður heildarsamningur og
slíkir samningar geta eðli sínu samkvæmt
ekki tekið mið af aðstæðum einstakra
atvinnugreina. Gagnrýni á ákvörðunina er því
öðmm þræði gagnrýni á þetta heildarsamflot
og jafnframt er látið að því liggja að
hugsanlega mætti ná betri niðurstöðu fyrir
atvinnulífið með dreifðari samningum eða
jafnvel engum samningum. Við þær aðstæð-
ur sem ríkt hafa í efnahagsmálum þjóðar-
innar undanfarin ár er þó erfitt að ímynda sér
að hægt hefði verið að ná betri árangri hvað
varðar samkeppnisstöðu og hlutfallslegan
launakostnað hér á landi, miðað við erlenda
keppinauta, en núgildandi samningur leiddi
af sér. Til ávinnings af samningnum telst að
vinnufriður er tryggður í tvö ár, laun verða
óbreytt aflan samningshmann, svigrúm er til
lækkunar gengis krónunnar án viðbragða og
að án hans er vafasamt að vextir hefðu
lækkað eins og þeir hafa gert, a.m.k. ekki svo
snemma og svo mikið.
Ákvörðunin um 6.000 kr. eingreiðslu var
tekin á grundvelli þess ákvæðis samningsins
að fram skyldi fara heildarendurskoðun á
samningsforsendum í maí 1994. Þetta
ákvæði kom upphaflega inn í samninginn
vegna krafna viðsemjenda okkar um
uppsagnarheimild á þessum hmapunkti. Án
þessa samningsákvæðis hefði samningstíminn
að öllum Iíkindum orðið styttri. Ákvæðið
sagði að ef horfur um þróun
þjóðartekna væru betri í
maí 1994 en tilteknar
forsendur samnings-
ins gæfú tflefni til þá
skyldi launanefndin
veita launamönnum
hlutdeild í þeim bata
með einhverjum hætti. Þessar forsendur
sneru að útflutningsverðmæti sjávarafurða
eða því sem gjarnan er nefnt ytri skilyrði.
Það vill reyndar svo til að horfurnar eru ekki
betri en forsendurnar fólu í sér því þær gerðu
ráð fyrir nokkurri aukningu útflutningstekna,
en horfur eru á samdrætti þeirra vegna minni
afla og lækkunar afurðaverðs erlendis. Á
hinn bóginn eru horfur á þróun þjóðartekna
á þessu ári ekki eins slæmar og gert hafði
verið ráð fyrir í spám Þjóðhagsstofnunar á
síðasta ári. Þannig voru haldbær rök bæði
með og á móti einhvers konar viðbrögðum og
gátu fulltrúar vinnuveitenda í launanefndinni
með bókstafstúlkun á samningsákvæðinu
vísað röksemdum ASÍ á bug. Það var þó mat
launanefndarmanna VSÍ, með fullum
stuðningi framkvæmdastjórnarinnar, að
óhyggilegt væri að notfæra sér aðstæðurnar
með þeim hætti, því þannig yrði því
gagnkvæma trausti fyrirgert sem þessi
samningsgerð byggðist á. Jafnframt myndi
slík afstaða útiloka ákvæði í komandi
samningum sem byggjast á gagnkvæmum
skilningi og trausti.
Af vettvangi, fréttablað VSÍ, 4, tbl. 7. árgangur, júlí 1994. Blaðið fór í prentun 1. júlí. Útgefandi: Vinnu-
veitendasamband ísiands, Garðastræti 41,101 Reykjavík, sími: (91) 62 3000, bréfasími: (91) 2 84 21,
Ábyrgðarmaður: Pórarinn V. Þórarinsson, ritstjóri: Guðni N. Aðalsteinsson, hönnun og umbrot: Atómstöðin,
myndskreytingar: Ingólfur Björgvinsson, prentun: Oddi hf. Fjölmiðlum er frjálst að nota efni úr Af vettvangi
í heild sinni eða að hluta, en vinsamlegast getið heimilda í slíkum tilfellum. Þeir sem vilja koma efni í blaðið eru
beðnir að senda það á skrifstofu VSl.
Vel á minnst
Er starfsmanni heimilt að starfa í
frístundum sínum hjá sam-
keppnisaðila, eða stofna fyrirtœki
sem starfar í samkeppni og á sama
starfssviði og fyrirtœkið sem hann
starfar hjá?
Nei, ráðningarsamningur starfsmanns
og fyrirtækis byggist á gagnkvæmum
skyldum aðila. Meginskylda fyrir-
tækisins er að greiða starfsmanni
laun. Höfuðskylda starfsmanns er á
hinn bóginn að vinna í þágu
fyrirtækisins og hann verður í öllum
störfum sínum að sýna fyrirtækinu
hollustu og trúnað. Gróft brot á
trúnaðarskyldu getur leitt til
brottrekstrar starfsmanns, án greiðslu
uppsagnarfrests. Engu breyhr í þessu
sambandi þótt starfsmaður stofni
fyrirtæki og hefji samkeppni á upp-
sagnarfresh sínum.
8