Bændablaðið - 11.02.2021, Síða 2

Bændablaðið | Fimmtudagur 11. febrúar 20212
Í endurskoðuðum rammasamn­
ingi á milli ríkis og bænda, um
almenn starfsskilyrði landbún­
aðarins, sem staðfestur var með
undirskriftum á fimmtudaginn er
kveðið á um að svokallað mæla­
borð landbúnaðarins verði sett á
fót og að Bændasamtök Íslands
hafi umsjón með útfærslu á sér­
stöku búvörumerki fyrir íslenskar
búvörur.
Í samningnum er tiltekið að frá
og með þessu ári renni fjármunir
til Bændasamtaka Íslands ár hvert
sem eru hugsaðir til að standa straum
af kostnaði við gerð, kynningu og
atkvæðagreiðslur um búvörusamn-
inga en einnig varðandi verkefni sem
samtökum er falin með lögum eða
öðrum stjórnvaldsfyrirmælum. Eitt
af slík um verkefnum er útfærsla og
gerð búvörumerkis fyrir íslenskar
búvörur sem verði unnið í samræmi
við sérstakt samkomulag atvinnu-
vega- og nýsköpunarráðuneytisins
og Bændasamtaka Íslands.
Betri merkingar matvæla
Í skýrslu samráðshóps um betri
merkingar matvæla, sem skil að var
til atvinnuvega- og nýsköpunar-
ráðuneytisins (ANR) 9. september
2020, er ein af tillögunum hug-
myndin um sérstakt búvörumerki
fyrir íslenskar landbúnaðarvörur. Þar
er bent á að eitt helsta umkvörtun-
arefni neytenda á Íslandi varðandi
matvælamerkingar sé að það geti
verið erfitt að átta sig á því hvort
búvara sé úr innlendu eða erlendu
hráefni. Ekki sé skylt að merkja
unnar kjötvörur og tilbúna rétti með
upprunalandi og skyldumerkingar á
matvælum oft í smáu letri á mismun-
andi stöðum á pakkningum. Sumir
framleiðendur hafi brugðið á það ráð
að hanna eigin upprunamerki fyrir
matvörur úr innlendum búvörum.
Hugmyndin, sem sett er fram í
samráðshópunum, er að slíkt merki
yrði notað á matvörur sem innihalda
að lágmarki 70–80 prósent af inn-
lendu hráefni. Sambærileg norræn
merki sem notuð eru fyrir Noreg,
Svíþjóð og Finnland verði höfð til
hliðsjónar.
Mælaborðið verður stafrænn
upplýsingavettvangur
Í rammasamningnum kemur fram
í umfjöllun um mælaborð land-
búnaðarins að nauðsynlegt þyki að
hafa yfirsýn yfir framleiðslu, sölu
og birgðir í landinu – meðal annars
vegna fæðuöryggis – auk þess sem
slíkur gagnagrunnur muni auka
gagnsæi.
Samkvæmt upplýsingum úr ANR
verður mælaborð landbúnaðarins
stafrænn vettvangur sem safnar
gögnum frá gagnaveitum og birtir
upplýsingar á gagnvirkan og skil-
merkilegan hátt. Auk upplýsinga
um framleiðslu, sölu og birgðir
helstu landbúnaðarafurða verður þar
haldið utan um inn- og útflutning,
framleiðsluspár, rekstrarumhverfi
landbúnaðar og framkvæmd búvöru-
samninga. Þar verða dregnar saman
hagtölur landbúnaðarins sem meðal
annars snerta framleiðslu og rekstr-
arumhverfi landbúnaðar og þeim
haldið við á sjálfvirkan hátt.
Þegar eru til sambærileg mæla-
borð fyrir ferðaþjónustuna og
sjávarútveginn á Íslandi
Gunnar Þorgeirsson, formaður
Bænda samtaka Íslands, segir að
ekki sé tímabært að gefa út hvenær
búvörumerkið verði tilbúið. Samráð
verði haft við afurðastöðvar í land-
búnaði og verkefnið sé í raun rétt að
fara af stað. Hann segir að væntingar
hefðu verið um að mælaborð land-
búnaðarins yrði kynnt fyrir síðustu
áramót, en það verði væntanlega
til umræðu á næsta fundi fram-
kvæmdanefndar búvörusamninga.
/smh
FRÉTTIR
FOSSAR EINBÝLISHÚS Viltu lækka byggingar-
kostnað?Fossar einbýlishús eru útfærð í
einingakerfi Landshúsa. Eininga-
kerfið okkar hefur undanfarin ár
fengið afar góðar viðtökur og hafa
húsin okkar risið um allt land með
góðum árangri.
Markmið okkar er að bjóða upp
á lausn sem gerir fólki kleift að
byggja traust hús á einfaldan og
hagkvæman hátt.
Val á gluggum:
Timbur
Ál/timbur
PVC
Hús á mynd er Foss 5 - 211 fm - Verð kr. 28.341.000.-
Efla verkfræðistofa sér um tæknilega hönnun á öllum húsunum okkar
samkvæmt íslenskri byggingarlöggjöf.
STYRKUR - HAGKVÆMNI - HÖNNUN
LANDSHÚSLandshús - Sími 553 1550 - landshus.is
Endurskoðun rammasamnings ríkis og bænda lokið:
Tollar eru hluti af starfsumhverfi
landbúnaðarins á Íslandi
– Mælaborð landbúnaðarins og búvörumerki fyrir íslenskar búvörur
Fimmtudaginn 4. febrúar lauk
formlegri endurskoðun ramma­
samnings ríkis og bænda og þar
með hafa allir fjórir búvöru­
samningarnir sem tóku gildi 1.
janúar 2017 verið endurskoð­
aðir.
Meðal helstu atriða samningsins
má nefna að í honum er kveðið
á um að íslenskur landbúnaður
verði alveg kolefnisjafnaður árið
2040, ný landbúnaðarstefna verði
grunnur endurskoðunar búvöru-
samninga 2023, mælaborð land-
búnaðarins verði sett á fót og útfært
verði búvörumerki fyrir íslenskar
búvörur.
Kristján Þór Júlíusson sjávar-
útvegs- og landbúnaðar ráð herra,
Bjarni Benediktsson, fjármála-
og efnahagsráðherra og Gunnar
Þorgeirsson, formaður Bænda-
samtaka Íslands, undirrituðu
samkomulagið um breytingar á
ramma samningnum um almenn
starfsskilyrði landbúnaðarins sem
gildir út árið 2026.
Bændasamtökum Íslands verð-
ur falið að útfæra búvörumerkið,
en slíkt merki er að norrænni fyr-
irmynd. Fjármunir úr rammasamn-
ingnum renna til samtakanna til að
standa straum af kostnaði við þá
vinnu. Í samningnum er ákvæði
um tollvernd þar sem kveðið er á
um að hún sé hluti af starfsskil-
yrðum landbúnaðarins.
Tollar eru hluti af starfsumhverfi
landbúnaðar
Gunnar Þorgeirsson, formaður
Bændasamtaka Íslands, segir
í tilefni undirritunarinnar að
það sé ánægjulegt að loks hafi
verið lokið við endurskoðun-
ina, en tæknileg atriði hafi verið
umfangsmikil og nýstofnaður
Matvælasjóður hafi haft áhrif á
samninginn.
„Einnig er mikilvæg grein í
samningnum þar sem fram kemur
að tollar séu hluti af starfsum-
hverfi landbúnaðar og þar að
auki verður tekið tillit til þró-
unar á þeim vettvangi. Í hluta af
framlagi samningsins, sem renn-
ur beint til Bænda samtakanna,
er viðurkennd sú ábyrgð sem
samtökin bera gagnvart opin-
berum aðilum á grundvelli laga.
Stuðningur við þróun búvöru-
merkis fyrir íslenska framleiðslu
er einnig hluti rammasamnings-
ins sem er mikilvægt skref fyrir
íslenska matvælaframleiðslu,“
segir Gunnar.
Breytingar á starfsskilyrðum
Í tilkynningu frá atvinnuvega- og
nýsköpunarráðuneytinu er haft eftir
Kristjáni Þór að um ánægjulegan
áfanga sé að ræða.
„Að baki er mikil vinna með
umfangsmiklum breytingum á starfs-
skilyrðum íslensks landbúnaðar til
hins betra. Í samkomulaginu sem nú
var undirritað er að finna ákvæði sem
ég er sannfærður um að muni styrkja
undirstöður land búnaðarins, m.a.
ákvæði um að ný landbúnaðarstefna
fyrir Ísland, sem mun liggja fyrir í
vor, verði grunnur að endurskoðun
búvörusamninga árið 2023.
Um leið verður mælaborð land-
búnaðarins skref í að skapa betri yfir-
sýn yfir stöðu greinarinnar á hverj-
um tíma og útfærsla búvörumerkis
fyrir íslenskar landbúnaðarafurðir
að norrænni fyrirmynd verður mik-
ilvægt verkefni í að tryggja sérstöðu
íslenskra vara á markaði, til hagsbóta
fyrir framleiðendur og neytendur,“
segir Kristján Þór. /smh
Frá undirrituninni: Unnur Brá Konráðsdóttir, formaður samninganefndar ríkisins, Kristján Þór Júlíusson sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra, Gunnar
Þorgeirsson, formaður Bændasamtaka Íslands, Bjarni Benediktsson fjármála- og efnahagsráðherra. Mynd / Golli
Íslenskt búvörumerki og mælaborð landbúnaðarins
Norrænu búvörumerkin sem verða
höfð til hliðsjónar við útfærslu á
því íslenska. Nyt Norg er merki fyrir
norskan mat og drykki. Það á að auð-
velda neytendum að velja norskar
matvörur í verslunum. Merkið stað-
festir að hráefnið sé norskt, bóndinn
eða framleiðandinn fylgi norskum
reglum um framleiðslu og geti sýnt
fram á það að maturinn sé framleidd-
ur og pakkaður í Noregi og að kjöt,
mjólk og egg séu af 100 prósent
norskum uppruna. Fyrir samsettar
vörur er krafan um að 75 prósent
innihaldsefna, að minnsta kosti, séu
af norskum uppruna. Matmerk hefur
umsjón með Nyt Norge.
Á bak við sænska merkið Från Sver-
ige standa Swedish Food Feder-
ation, Svensk Daglig varu handel og
Samtök sænskra bænda. Merkið er
valfrjálst og í eigu Svenskmärkn-
ing AB, sem sér um merkið, sinn-
ir eftirliti, gefur út leyfi til að nota
merkið og sinnir markaðssetningu
á merkingu. Merkið staðfestir að
öll dýr eru fædd, alin og slátruð í
Svíþjóð, ræktun fer fram í Svíþjóð,
vinnsla og pökkun í Svíþjóð og kjöt,
egg, fiskur, skelfiskur og mjólk 100
prósent sænskt. Sérstakar reglur
gilda um samsettar/unnar vörur en
að minnsta kosti 75 prósent af inni-
haldi þeirra verður að vera sænskt,
til dæmis pylsur, brauð og ávaxta-
jógúrt.
Finnska merkið Hyvää Suomesta
gildir fyrir pökkuð matvæli frá Finn-
landi. Það staðfestir að varan er
framleidd og pökkuð í Finnlandi,
inniheldur að minnsta kosti 75 pró-
sent innihaldsefni frá Finnlandi og
að kjöt, fiskur, egg og mjólk eru 100
prósent finnsk. Merkið er valfrjálst
og í eigu Ruokatieto Yhdistys ry,
sem eru samtök þeirra fyrirtækja
sem nota merkið.