Morgunblaðið - 13.01.2021, Blaðsíða 24

24 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 13. JANÚAR 2021
NÁNARI UPPLÝSINGAR:
Katrín Theódórsdóttir
Sími: 569 1105 kata@mbl.is
Heilsa& útivist
–– Meira fyrir lesendur
Nú er tíminn til að huga að betri
heilsu og bættum lífstíl.
Í blaðinu verður kynnt fullt af þeim
möguleikum sem í boði eru fyrir þá sem
stefn
PÖNTUN AUGLÝSINGA:
Fyrir þriðjudaginn 26. janúar.
fylgir Morgunblaðinu föstudaginn 29. janúar
SÉRBLAÐ
Helgi Snær Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
Hinn nýstofnaði listhópur AFSAKIÐ
(með striki yfir) opnar kl. 17 á morg-
un, fimmtudag, sýninguna Afsakið
mig í Ásmundarsal og verður fjölda-
takmarkana gætt og gestum gert að
bera grímur. Fjöldi kvenna úr ólíkum
listgreinum kemur að sýningunni en
hugmyndina að henni áttu þær Sísí
Ingólfsdóttir og Íris Stefanía Skúla-
dóttir sem jafnframt eru listrænir
stjórnendur hópsins og báðar eiga
þær verk á sýningunni. Sísí sér um
myndlistarhluta sýningarinnar á
meðan Íris sér um sviðslistahlutann.
Stofnuðu þær listhópinn með það
markmið að taka pláss, skapa pláss
og gefa pláss, eins og þær lýsa því
sjálfar í sýningarskrá. „Við tökum
rými, sköpum aðstæður og gefum
listakonum og öðrum pláss sem hafa
ekki fengið rými til listsköpunar við
núverandi aðstæður. Við leggjum
áherslu á ungar konur í sem víðustu
samhengi,“ stendur þar.
Borðstofa, setustofa, svefn-
herbergi og skrifstofa
Afsakið mig tekur yfir allt húsið,
öll möguleg sýningarrými og er lýst
sem samfélags- og upplifunarsýn-
ingu. Gestum er boðið inn á „heimili
konunnar“ og er sýningunni skipt
niður í ólík rými þess heimilis. Þann-
ig er í salnum uppi borðstofa og setu-
stofa konunnar, búið er að dekka þar
borð en á stofuborði má sjá tómar
áfengisflöskur og glös og greinilegt
að þar hefur gleðskapur átt sér stað.
Í gangi uppi og á salerni má sjá
verk sem fjallar um tíðahringinn og
blóðmissi konunnar; í Gryfjunni er
svefnherbergi konunnar og í kjall-
aranum er skrifstofa hennar og allt
það sem konan vill ekki að aðrir sjái,
hún felur sína leyndardóma og til-
finningar þar í glærum kössum. Á
salerni jarðhæðar er konan sem kýs
að eignast ekki börn og á kaffihúsinu
er konan sem er sífellt að afsaka sig
en þar munu einnig fara fram við-
burðir tengdir sýningunni undir yfir-
skriftinni Setið við sama borð.
Þær Sísí og Íris segja flottan hóp
kvenna hafa tekið þátt í því að búa til
sýninguna en þær eru norska lista-
konan Mari Bö, Rósa María Óskars-
dóttir, Sigríður Eir Zophoníasdóttir,
svikaskáldin Þóra Hjörleifsdóttir og
Ragnheiður Harpa Leifsdóttir,
hljómsveitin Eva, hljómsveitin Post
Performance Blues Band og sam-
félagsmiðlaráðgjafinn Jewells Cham-
ber. Framkvæmdastjóri hópsins er
Guðrún Mist Sigfúsdóttir og listrænn
ráðgjafi Jóní Jónsdóttir.
„Við erum að reyna að hætta því að
afsaka okkur,“ segir Íris þegar hún
er spurð út í nafngift hópsins. „Það
fyrsta sem ég geri svo þegar ég kem
hingað er að biðjast afsökunar á því
hvað ég er sein,“ bætir hún við glettin
og Sísí tekur undir þetta. „Já, ég held
ég hafi afsakað mig fullmikið í gegn-
um ævina,“ segir hún. Þær eru sam-
mála blaðamanni í því að kynslóðir
formæðra þeirra hafi þó verið meira í
því að afsaka sig, þ.e. mæður, ömmur
og langömmur.
Það fyrsta sem blasir við, þar sem
blaðamaður hittir þær Írisi og Sísí í
sal Ásmundarsafns, er dúkað lang-
borð með útsaumuðum afsökunum
sem margir kannast eflaust við, af-
sökunum á borð við „afsakaðu þetta
smáræði“ og flestir tengja eflaust við
ömmur sínar og langömmur. Kon-
urnar sem héldu heimilunum gang-
andi, strituðu við þrif, barnauppeldi
og eldamennsku. Konurnar sem létu
borðin svigna undan kræsingum og
báðust svo afsökunar á þeim og eigin
frammistöðu.
Grátur og fullnægingarljómi
„Þetta er ekki söguleg sýning en
þú finnur samt að það er mismunandi
tíðarandi eftir rýmum, þetta er ein-
hvers konar þróunarsaga konunnar
án þess þó að vera sú saga,“ útskýrir
Sísí. Á sjónvarpsskjá má sjá tvær
konur úr hópi Svikaskálda að lesa
upp ljóðabálkinn Eftirvænting sem
saminn var fyrir sýninguna. Hann
horfir til framtíðar og er fullur bar-
áttuanda. Í stofunni erum við stödd á
tímum rauðsokkahreyfingarinnar,
bendir Sísí á. En þó árið sé 2021 held-
ur baráttan áfram og ljóðskáldin tala
um „þriðju vaktina“. „Þær eru báðar
mæður og tala inn í það mengi. Það
er sama hversu æðislegan mann þú
átt – ef þú ert í heterósexúal sam-
bandi – það er alltaf ætlast til þess,
einhvers staðar í samfélaginu, að það
sé meira í eðli konunnar að taka til,
laga púðana, elda, kaupa gjafirnar og
panta læknatíma,“ bendir Íris á.
Í Gryfjunni er rúm, rauðvínsglas
til hliðar, titrari og sæng í kuðli. Á
vegg eru sjálfsmyndir af konum,
sælum á svip, með fullnægingar-
ljóma. Myndirnar tóku konurnar af
sér að nýlokinni sjálfsfróun. Íris
nefnir þessu tengt hljóðverk eftir
hana sjálfa með frásögnum kvenna af
sjálfsfróun. Frásagnirnar má líka
finna á bók. „Svo verður líka hljóð-
verk á salerninu niðri þar sem ég hef
verið að safna sögum kvenna sem
kjósa að eignast ekki börn, sem er
ennþá tabúumræða sem er svo
merkilegt og eiginlega bara fyndið.
Þær eru að tala um hvernig það er að
vera kona í þessu samfélagi og kjósa
að eignast ekki börn,“ segir Íris. Hún
segir þetta mikið og viðkvæmt mál
hér á landi og svo virðist sem Íslend-
ingar séu þarna fastir í ákveðnum
hjólförum.
Á gangi má sjá verk unnið út frá
tíðahring norskrar listakonu, blóð-
missir hennar í fjölda tíðahringja
skráður með málningu á vegg. Konan
er ekki lengur á afsakanastiginu hér,
nú erum við komin inn í líkama henn-
ar og upplifun hennar af honum, ef
svo mætti að orði komast. Í dimmu
kjallaraherbergi er svo kafað ofan í
vitund konunnar. Sísí líkir því rými
við skápinn sem öllu draslinu er sóp-
að inn í þegar gest ber óvænt að
garði. „Allt draslið er þarna og þarna
er líka vídeóverk eftir Sigríði Eiri,
sem er í hljómsveitinni Evu, þar sem
hún tók sig upp að gráta og hún er að
gráta í raun og veru,“ segir Íris.
Vöfflugjörningur við opnun
Blaðamaður spyr þær Sísí og Írisi
að því hvort Afsakið mig sé sýning
með tilgang, þ.e. hvort þær séu að
reyna að uppfræða fólk eða ná
ákveðnu markmiði með henni. „Já, á
mjög mildan hátt,“ svarar Sísí og Íris
bætir við að þær séu að reyna að
ramma inn þetta konsept, meðvirku
konuna sem sé að afsaka sig. „Fárán-
leikinn í öllum afsökununum er svo
mikill en svo margar og mörg sem
tengja við þetta,“ segir hún og að
konur átti sig á því, þegar þær sjái
sýninguna, að þær séu alltaf að af-
saka sig og hafi notað sömu afsakanir
og sjá megi í nokkrum verkum. Sísí
segir fólk tengja við þetta umfjöll-
unarefni. „Að vera alltaf að minnka
sig og afsaka sig,“ bætir hún við.
Á morgun, við opnun sýningar-
innar, verður hægt að fá sér kaffi og
vöfflur og segja Sísí og Íris að Post
Performance Blues Band, hljómsveit
skipuð Sögu Sigurðardóttur, Hrefnu
Lind Lárusdóttur og Álfrúnu Örn-
ólfsdóttur, muni standa fyrir vöfflu-
gjörningi. „Þær eru algjörir meist-
arar,“ segir Íris um tríóið. Þær Sísí
benda að lokum á viðburði sem boðið
verður upp á á sýningartímanum.
„Þar erum við að bjóða konum að
taka plássið. Samfélagsmiðlaráðgjaf-
inn okkar er frá Bandaríkjunum og
mun fjalla um hvernig er að vera
dökk kona á Íslandi og mun fá fleiri
með sér í það,“ segir Íris. Fekari
upplýsingar um sýninguna og við-
burðina má finna á vefnum asmund-
arsalur.is og á Facebook og Insta-
gram.
Fáránlegar afsakanir
 Gestum sýningarinnar Afsakið mig er boðið inn á heimili konunnar  Hópur listakvenna tekur,
skapar og gefur pláss  Afsakanir, tíðahringurinn og fullnægingarljómi meðal umfjöllunarefna
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Samstarfskonur Íris Stefanía Skúladóttir og Sísí Ingólfsdóttir við langborðið í salnum í Ásmundarsafni.
Gryfjan Svefnherbergi konunnar
og vídeóverk eftir Mari Bö á vegg. Afsakanir Útsaumuð verk eftir Sísí á vegg í kaffihúsi safnsins.