Fréttablaðið - 17.06.2021, Blaðsíða 12

thorsteinn@frettabladid.is
Lífeyrir á hvern lífeyrisþega gæti
fjórfaldast á hálfri öld og tekjur
fólks á eftirlaunaaldri verða í
mörgum tilfellum hærri en laun á
almennum vinnumarkaði í dag.
Þetta var á meðal þess sem kom
fram í erindi Benedikts Jóhannes-
sonar, fyrrverandi fjármálaráð-
herra, á fulltrúaráðsfundi Birtu líf-
eyrissjóðs í fyrradag, þar sem hann
gerði grein fyrir úttekt Talnakönn-
unar á lífeyriskerfinu.
Samkvæmt spá Talnakönnunar
verða ellilífeyrisþegar 2,5 sinnum
fleiri árið 2070 en þeir eru í dag en
yfir sama tímabil mun ellilífeyrir
tífaldast.
Það þýðir að lífeyrir á hvern
ellilífeyrisþega getur fjórfaldast á
næstu 50 árum.
„Það er tvennt sem veldur því,“
útskýrði Benedikt. „Annars vegar
að iðgjaldið er hærra en áður var
en líka kaupmáttaraukning á þessu
tímabili.“
Ellilífeyrisréttindi úr lífeyris-
sjóðum hafa ekki náð viðmiðum
um nægjanlegan lífeyri nema þegar
almannatryggingalífeyri er bætt
við, en samkvæmt úttektinni verður
breyting á því.
Ef kaupmáttur eykst áfram um
1,5 prósent á hverju ári næstu 50
árin verða tekjur á eftirlaunaaldri í
mörgum tilfellum hærri en laun eru
nú á almennum vinnumarkaði.
Í erindinu var dregin upp sviðs-
mynd af því hvað ungt fólk getur
búist við að fá út úr lífeyriskerfinu
þegar það kemst á eftirlaunaaldur.
Lífey r isréttindi þeir ra sem
nú eru að koma á vinnumarkað
munu verða milli 70 og 100 pró-
sent af meðallaunum þegar lífeyrir
almannatrygginga er meðtalinn.
„Ef það sem ég er að segja stenst,
er lífeyriskerfið býsna ásættanlegt,“
sagði Benedikt. ■
Lífeyrir nái langt upp í meðallaun
Fjármálaráðherra segir að
ríkið hafi náð öllum sínum
markmiðum í útboði Íslands-
banka. Útilokað hafi verið að
fá sama verð fyrir ári síðan,
en við verðlagninguna hafi
einnig verið horft til þess að
fá menn að borðinu. Það hafi
tekist vel.
thorsteinn@frettabladid.is
Bjarni Benediktsson, fjármála-
og efnahagsráðherra segir útboð
Íslandsbanka hafa farið fram úr
væntingum. Ríkið hafi fengið gott
verð, þátttaka almennings hafi
verið í methæðum og áhugi erlendra
fjárfesta hafi verið meiri en gera
mátti ráð fyrir. Þá segir hann að
gagnrýni á söluferlið sé áminning
um mikilvægi stefnufestunnar sem
þarf til að klára mál af þessum toga.
„Það er óhætt að segja að útboðið
hafi farið fram úr þeim væntingum
sem við höfðum þegar ferlið hófst
seint á síðasta ári. Síðan þá hefur
margt fallið okkur í hag,“ segir
Bjarni í samtali við Fréttablaðið.
„Við höfðum nokkur markmið,
einkum að fá gott verð fyrir hlut-
inn, dreift eignarhald og þátttöku
almennings. Útboðið var sérstak-
lega hannað með það í huga og
þegar upp er staðið erum við að ná
öllum okkar helstu markmiðum.“
Eftirspurn í nýafstöðnu hluta-
fjárútboði Íslandsbanka, sem lauk
á hádegi í fyrradag, reyndist vera
samtals 486 milljarðar króna og
umframeftirspurn eftir bréfum
bankans var því níföld.
Þá verður fjöldi hluthafa eftir
útboðið um 24 þúsund talsins, sem
er mesti fjöldi hluthafa allra skráðra
fyrirtækja á Íslandi. Ein ástæðan
fyrir metþátttöku í útboðinu var sú
að lágmarksupphæðin sem almenn-
ir fjárfestar gátu skráð sig fyrir, 50
þúsund krónur, hefur aldrei verið
eins lág í hlutafjárútboðum eftir
fjármálahrunið.
Í byrjun árs, þegar ljóst var að
eignarhlutur ríkissjóðs í Íslands-
banka yrði boðinn út, voru áform-
in gagnrýnd af þingmönnum í
stjórnarandstöðu, einkum Sam-
fylkingunni, og sérfræðingum sem
töldu óheppilegt að selja bankann á
„undirverði“ í djúpri efnahagslægð.
„Þetta er þörf áminning um að
það þurfi stefnufestu til að ljúka
svona málum. Það verða alltaf
einhverjar úrtöluraddir og sumir
hanga á hliðarlínunni, bíða eftir að
eitthvað fari úrskeiðis og reyna að
telja úr mönnum kjarkinn. En með
því að undirbúa sig vel, hafa trú á
að þetta geti tekist og vera með allt
uppi á borðum – við lögðum mikla
áherslu á gegnsæi í ferlinu – gátum
við klárað málið,“ segir Bjarni,
spurður hvort gagnrýni á útboðið
hafi elst vel.
Útboðsgengið endaði í 79 krónum
á hlut, sem jafngildir genginu um
0,85 miðað við bókfært eigið fé
Íslandsbanka í lok fyrsta ársfjórð-
ungs.
„Það er útilokað að við hefðum
fengið sama verð fyrir ári síðan,“
segir Bjarni, spurður hvort verðið
hafi verið ásættanlegt fyrir ríkis-
sjóð.
„Það er vandasamt verk að stilla
verðbilið. Það var ákveðið eftir langt
ferli og speglast í verði fjármála-
fyrirtækja innanlands sem erlendis.
En verðlagningin er líka hugsuð til
þess að vekja áhuga og fá menn að
borðinu, og mér finnst það hafa
tekist vel.“
Í kjölfar útboðsins mun ríkissjóð-
ur fara með 65 prósenta eignarhlut í
Íslandsbanka. Gera má ráð fyrir að
aðrir innlendir fjárfestar fari með
um 24 prósenta hlut og erlendir fjár-
festar með um 11 prósent.
„Ég hafði veika von um áhuga
að utan. Í upphafi ferlisins virtist
það frekar fjarlægt en niðurstaðan
er sú að talsverður áhugi kom frá
erlendum fjárfestum,“ segir Bjarni.
Tveir erlendir fjárfestingarsjóðir,
Capital World Investors og RWC
Asset Managament, voru horn-
steinsfjárfestar í útboðinu ásamt
íslensku lífeyrissjóðunum Gildi og
LIVE. Aðrir erlendir fagfjárfestar
tóku þátt í lokuðu útboði.
Ríkissjóður hefur skuldbundið sig
til að selja ekki frekari hluti í bank-
anum í sex mánuði eftir að bréfin
verða tekin til viðskipta á markaði.
Hefur komið til tals að gert verði
hluthafasamkomulag til að gefa
nýjum hluthöfum vægi í stjórn
bankans?
„Ég held að það sé jákvætt að eiga
í samstarfi við hluthafa um sam-
setningu stjórnarinnar. Við viljum
fyrst og fremst fá hæfa einstaklinga
í stjórn bankans,“ segir Bjarni.
Að því gefnu að valréttir verði
nýttir að fullu mun ríkið fá 55,3
milljarða króna í sinn hlut fyrir 35
prósenta hlut í bankanum. Upp-
hæðin kemur sér vel, að sögn Bjarna,
í ljósi þess að ríkissjóður er um
þessar mundir rekinn með miklum
halla.
„Hafa þarf í huga að ef ríkið er
of fyrirferðarmikið á innlendum
skuldabréfamarkaði getur það haft
áhrif á vaxtastig heimila og fyrir-
tækja. Í því samhengi er þetta mjög
mikilvægt,“ segir Bjarni.
Hvernig sérðu fyrir þér næstu
skref, að því gefnu að næsta ríkis-
stjórn vilji halda áfram að selja
eignarhlut ríkisins í Íslandsbanka?
„Við eigum að láta þetta útboð
vera hvatningu til að hafa augun
opin fyrir frekari tækifærum til
að losa um eignarhlut ríkisins að
fullu. Ef aðstæður á næsta ári leyfa
er ekki eftir neinu að bíða. Til lengri
tíma litið sé ég fyrir mér að ríkið
skrái Landsbankann sömuleiðis á
markað en verði áfram meirihluta-
eigandi.“ ■
Verðið stillt til að fá fjárfesta að borðinu
Ríkið mun fá allt
að 55,3 millj-
örðum króna
fyrir 35 pró-
senta hlutinn í
Íslandsbanka.
FRÉTTABLAÐIÐ/
ANTON BRINK
Fjöldi hlutabréfaeigenda margfaldast
Til að setja þátttökuna í útboði
Íslandsbanka í samhengi – sem
fyrr segir var fjöldi hluthafa
eftir útboðið um 24 þúsund
talsins – má nefna að fjöldinn
sem tók þátt í útboðinu var um
þrefalt meiri en fjöldi þeirra
einstaklinga sen áttu skráð
hlutabréf í lok árs 2019.
Fjöldi einstaklinga sem átti
hlutabréf í lok árs 2019 var
tæplega 9 þúsund. Hann hafði
vaxið í tæplega 17 þúsund í lok
síðasta árs og ríflega 21 þúsund
í lok maí.
Magnús Harðarson, forstjóri
Kauphallarinnar, segir mikinn
áhuga almennings í útboði Ís-
landsbanka vera ánægjulegan
og sýna traust á bankanum.
„Hann veit líka á gott fyrir
möguleika íslenskra fyrirtækja
til að fjármagna sig á hlutabréfa-
markaðnum og þar með mögu-
leika þeirra til að skapa störf og
knýja vöxt. Þá verða skoðana-
skipti á markaðnum virkari sem
gerir hann meira aðlaðandi fyrir
aðra fjárfesta, þar með talda
erlenda fjárfesta,“ segir Magnús.
Það verða alltaf ein-
hverjar úrtöluraddir og
sumir hanga á hliðar-
línunni, bíða eftir að
eitthvað fari úrskeiðis
og reyna að telja úr
mönnum kjarkinn.
Magnús
Harðarson,
forstjóri
Kauphallar-
innar.
10 Fréttir 17. júní 2021 FIMMTUDAGURFRÉTTABLAÐIÐMARKAÐURINN FRÉTTABLAÐIÐ 17. júní 2021 FIMMTUDAGUR