Morgunblaðið - 16.04.2021, Síða 16

16 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 16. APRÍL 2021
Vinsælu stillanlegu sandalarnir
frá Ten Points eru komnir
ýmsar gerðir og litir
Garðatorg 4 | sími 551 5021 | www.aprilskor.is
Ten Points
16.990 kr.
Ten Points
17.990 kr.
Ten Points
16.990 kr.
Ten Points
18.990 kr.
Við minnum á vefverslunina okkar
www.aprilskor.is
Ten Points
16.990 kr.
Ten Points
17.990 kr.
Ten Points
16.990 kr.
Ten Points
17.990 kr.
Til viðbótar eru síðan alls
kyns alhæfingar um Kína og
Kínverja sem eru undirrót for-
dóma. Þær eru sérstaklega hjá-
kátlegar í ljósi stærðar og fjöl-
breytni þjóðarinnar. Kínverjar
eru meira en tvisvar sinnum
fleiri en allir Evrópubúar og
Rússar samtals. Auk þess er
kínverska þjóðin samsett af að
minnsta kosti 56 þjóðernisbrot-
um („ethnic groups), Han-Kín-
verjum og 55 minnihlutahópum,
hver með sína sögu og menn-
ingu. Þótt ritmálið sé nánast eitt og það
sama skipta tungumál og mállýskur í Kína
hundruðum. Það sem við í daglegu máli köll-
um kínversku er mandarín, ríkismálið sem
kennt er í öllum skólum og gerir Kínverjum
kleift að eiga innbyrðis samskipti.
Vissulega er mjög margt þar með öðrum
brag en við eigum að venjast hér heima.
Margt sem má bæta hjá þessari fjölmenn-
ustu þjóð veraldar eins og hér heima og alls
staðar annars staðar – einnig hvað varðar
lög og reglur og ákvarðanir stjórnvalda.
Eitt af því sem kínversk stjórnvöld hafa
lengstum verið hvað harðast gagnrýnd fyrir
er bann þeirra, sem nú hefur að vísu verið að
fullu aflétt, við því að pör ættu fleiri en eitt
barn. Ástæða þessa banns var viðleitni
stjórnvalda til að tryggja að fólksfjöldinn yrði
ekki meiri en þjóðin gæti brauðfætt, að ná
jafnvægi milli efnahagslegrar þróunar og
fólksfjölgunar og sporna við ágengni á um-
hverfi og náttúrulegar auðlindir landsins. –
Þessari eins barns reglu var formlega komið
Íslendingar sem koma í
fyrsta skipti til Kína lýsa jafn-
an undrun sinni á hversu allt
er þar með öðrum brag en
þeir ætluðu. Kona ein, sem
hóf Kínaævintýri sitt fyrir
nokkrum árum í Peking,
sagðist hafa búist við mikilli
mannþröng og troðningi alls
staðar og að allir klæddust
maójökkum og væru með
grímu vegna mengunar. Það
sem við henni blasti hins veg-
ar var heiður og blár himinn, frjálslegt og
fallega klætt fólk á gangi í rólegheitum og
hún sá engan með andlitsgrímu. Hún sagði
enga aðra skýringu á þessum ranghug-
myndum sínum en ófullnægjandi og oftast
neikvæða umfjöllun fjölmiðla hér heima um
Kína og Kínverja.
Þá rifjaðist enn og aftur upp frásögn vin-
ar míns, fyrrverandi fréttamanns í Finn-
landi, sem hafði búið í Kína í áratugi, rekið
byggingafyrirtæki og alið þar upp og
menntað tvö fósturbörn sín og sambýlis-
manns. Hann sagði mér að ávallt er hann
færi í heimsókn til Finnlands og hitti gamla
vini og skólafélaga væri einhver sem spyrði
hvernig honum líkaði að búa í Kína. – Hon-
um fannst jú svarið liggja í augum uppi enda
hafði hann búið þar stærstan hluta ævinnar.
Þegar hann svaraði því til að honum líkaði
það vel fékk hann oftar en ekki þau viðbrögð
beint eða ýjað var að því að hann hefði aug-
ljóslega verið heilaþveginn. Þessi reynsla
hans fannst okkur vera mjög gott dæmi um
hversu vestrænn og sérstaklega bandarísk-
ur fréttaflutningur og and-kínverskur áróð-
ur áratugum saman hefur gegnsýrt allt við-
horf til Kína og skapað fordóma meðal al-
mennings á Vesturlöndum. – Við þetta bæt-
ist síðan hversu Kínverjar hafa lengi látið
hjá líða að svara ýmiss konar rangfærslum
með rökum og staðreyndum.
á 1980, en eftir því sem frá leið fjölgaði und-
antekningum frá henni. Þannig var til dæmis
pörum sem bæði voru einbirni heimilt að eiga
fleiri en eitt barn. Þeim sem gátu sýnt fram á
að hafa fjárhagslega burði til að ala önn fyrir
fleiri en einu barni var það heimilt, enda
sýndu þau fram á það með greiðslu fyrir eins
konar borgararéttindi barna umfram eitt.
Öll ríflega þrjátíu árin sem þessi skipan
var á um barneignir í Kína var um 8% hluti
þjóðarinnar undanþeginn reglunni. Það eru
rúmlega 100 milljónir manna eða öll 55 þjóð-
ernisbrotin, þar með taldir Uyghur-
Kínverjar, sem nýlega hafa verið til umfjöll-
unar í fjölmiðlum. Þeir telja um 12 milljónir
manna og síðustu um 10 árin hefur þeim
fjölgað um 25% meðan fjölgun Han-Kín-
verja er aðeins um 2%.
Ekki aðeins hafa Uyghur-Kínverjar og
önnur minnihlutaþjóðernisbrot verið und-
anþegin skipaninni um eitt barn, heldur er
það bundið í stjórnarskrá Kína að þau njóti
jafnframt ýmissa forréttinda og hlunninda
umfram Han-Kínverja. Þessu er ætlað að
styðja við og tryggja sterkari félagslega,
efnahagslega og fjárhagslega stöðu þeirra.
Þannig greiða þau að einhverju leyti lægri
skatta og til nemenda sem þessum þjóðern-
isbrotum tilheyra eru gerðar minni kröfur,
bæði hvað varðar inngöngu í háskóla og
frammistöðu í námi.
Af þessu síðastnefnda heyrði ég út undan
mér fyrst nýlega eftir að hafa þó dvalið í
Kína í nokkur ár. Það er því ekki eins og kín-
versk stjórnvöld séu almennt að berja sér á
brjóst yfir því hvað gert er til sérstakra
hagsbóta fyrir minnihlutaþjóðernisbrot eða
að gæta að því að halda á lofti staðreyndum
hvað þetta varðar.
Ef einhver skyldi nú ætla að það sem ég
segi frá hér að ofan sé merki um heilaþvott
minn, samanber reynslu hins finnska vinar
míns, leyfi ég mér að vísa hinum sama á
www.vikipedia.org um þessi málefni og ýmis
önnur sem varða Kína og Kínverja. Sú
heimildasíða verður seint sökuð um að
ganga erinda þeirra.
Kína og fordómar
Eftir Jónínu Bjartmarz
» Alls kyns alhæfingar um
Kína og Kínverja eru
undirrót fordóma. Þær eru
hjákátlegar í ljósi stærðar
og fjölbreytni þjóðarinnar.
Jónína Bjartmarz
Höfundur er framkvæmdastjóri og formaður
ÍKV.
jonina@joninabjart.is
Áætlun Gunnars hljóðaði upp á að
þegar hann hætti að vinna hefði
hann um 80% af núverandi
tekjum. Nú er hann 72 ára og því
lengur sem hann dregur það að
sækja um ellilífeyri, því trygg-
ingafræðilega verður upphæðin
hærri. Best væri að bíða til átt-
ræðs. Jóna skellihló þegar hann
hélt þessu fram. „Þú veist ekkert
hvað þú ert að tala um, ástin mín.
Þú færð svo sem áfram 300 þús-
und frá lífeyrissjóðnum, en hann
Bjarni vinur þinn mun fá upp í hít-
ina sína hundrað þrjátíu og fimm
þúsund krónur af ellilaununum þínum auk tekjuskattsins,
það er mestan hluta ellilífeyrisins, til að eyða í eitthvað ann-
að, sem honum dettur í hug. Þú endar með um 60% af tekj-
unum núna.“ „Hvernig veistu þetta?“ spurði Gunnar. Nú
var Jóna búin að skoða almannatryggingalögin og var með á
hreinu hvernig tekjuskerðingarnar eru löglegar hunda-
kúnstir. „Af því að þú ert með eftirlaun frá lífeyrissjóði
færðu ekkert frítekjumark frekar en ég. Þú færð reyndar
25 þúsund í almennt frítekjumark á mánuði, en síðan taka
embættismennirnir hans Bjarna til við að skera niður elli-
launin um 45% af lífeyriseftirlaununum, fjármagnstekj-
unum og bara öllu sem mögulega kallast tekjur til þín. Þeir
hætta reyndar þegar ekkert er eftir til að skerða af þessum
rúmlega 260 þúsund krónum sem ellilaunin eru.“
„Þessi draumur þinn, elskan, um að halda 80% núverandi
tekna þegar þú hættir að vinna er kannski ekki vonlaus,“
sagði Jóna eftir stundarþögn. „Grái herinn er búinn að
höfða dómsmál og telur þessar tekjuskerðingar á ellilaun-
unum ólöglegar.“ Hún sá á svipnum á Gunnari að hugurinn
hvarflaði. Að draumurinn væri ef til vill brostinn um að selja
landkrúserinn og fjárfesta í Teslu Y. „Tesludraumurinn lifir
ef orrusta Gráa hersins vinnst. Hinn möguleikinn er að
Bjarni láti verða af því, sem hann setti í öndvegi í kosninga-
baráttunni 2013, að afnema tekjutengingar ellilífeyris fengi
Sjálfstæðisflokkurinn umboð kjósenda til að leiða rík-
isstjórn. Betra er seint en aldrei. Kannski með einu penna-
striki fyrir kosningarnar í haust.“
Tómas Láruson, hliðarsjálf ellilaunaþega.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12.
Tómas Láruson
Grái herinn er búinn
að höfða dómsmál