Morgunblaðið - Sunnudagur - 20.06.2021, Side 22

22 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20.6. 2021
KÖRFUBOLTI
ENGINN
ÐBÆTTUR SYKUR
ENGIN
ROTVARNAREFNI
85%
TÓMATPÚRRA
VI
L
öngu áður en Skvettubræður,
þeir Stephen Curry og Klay
Thompson, gerðu allt vitlaust
í NBA-deildinni og komu Golden
State Warriors á kortið var Rick
Barry aðalmaðurinn í San Franc-
isco-flóa. Barry ólst upp í New
Jersey en lék körfubolta með
Háskólanum í Miami þar sem hann
var stigahæsti leikmaður landsins á
sínu síðasta ári í skólanum. Barry
var valinn annar í nýliðavali NBA-
deildarinnar 1965 af San Francisco
Warriors og var valinn besti nýliði
deildarinnar ári seinna.
Á öðru ári Barrys í deildinni töp-
uðu Warriors í úrslitum NBA fyrir
Philadelphia 76ers. Barry sýndi
mátt sinn í stöðu framherja og skor-
aði rúmlega 40 stig að meðaltali í
einvíginu. Hann færði sig um tíma
yfir í ABA-deildina og vann þar titil
en sneri aftur í Warriors 1972. Liðið
hafði þá fært sig yfir Golden Gate-
brúna til Oakland og tekið upp
Golden State-nafnið. Árið 1975 urðu
Warriors NBA-meistarar og var
Barry valinn mikilvægasti leik-
maður lokaúrslitanna. Hann skipti
yfir til Houston Rockets 1978 og
lagði skóna á hilluna 1980.
Barry var besta vítaskytta NBA-
deildarinnar á þessum tíma og leiddi
deildina í vítahittni sex af tíu tímabil-
um sínum í deildinni. Síðasta tímabil
sitt hitti hann úr tæplega 95% víta-
skota sinna og 90% þeirra á NBA-
ferlinum. Það áhugaverða er þó ekki
að hann hitti svo oft úr vítum sínum
heldur hvernig hann gerði það.
Svarinu kastað burt
Annan mars 1962 í Hershey í Penn-
sylvaníu, fyrir framan rúmlega fjög-
ur þúsund manns, setti annar leik-
maður mark sitt á körfuboltasöguna
í búningi Warriors. Í leik gegn New
York Knicks skoraði Chamberlain
100 stig fyrir Philadeplhia Warriors
og setti met sem líklega verður aldr-
ei slegið. Fyrir utan þann ógurlega
fjölda stiga sem kappinn skoraði,
vekur athygli að hann hitti úr 28 af
32 vítaskotum sínum.
Chamberlain var nefnilega hræði-
leg vítaskytta, hitti aðeins úr rúm-
lega helmingi vítaskota á ferli sínum,
og oft brugðu lið á það ráð að brjóta
á honum og láta hann skjóta af víta-
línunni. Gerði það honum og liðum
hans oft erfitt fyrir, sérstaklega
seint í leikjum.
En tímabilið 1961-62 hitti Cham-
berlain úr rúmlega 60% vítskota
sinna og öllum nema fjórum þetta
sögulega kvöld í Hershey. Eins og
Barry gerði allan sinn atvinnu-
mannsferil, skaut Chamberlain með
svokölluðum undirhandarstíl, sem
margir þekkja sem „ömmuskot“,
þetta tímabilið. Þá hélt hann á bolt-
anum milli fóta sér og kastaði honum
þaðan að körfunni. Hefðbundinn
vítaskotstíll Chamberlains var vand-
ræðalegur og óskilvirkur en undir-
handarstíllinn virkaði mun betur.
Niðurstöðurnar voru auðsjáanlegar.
Þrátt fyrir það tók Chamberlain
skömmu síðar aftur upp gamla ljóta
stílinn og niðurstöðurnar voru eftir
því.
Leið eins og aumingja
„Frá eðlisfræðilegu sjónarhorni er
þetta mun betri leið til að skjóta,“
sagði Barry í viðtali árið 2016. Hann
bætti við að eftir undirhandarskot
lendi boltinn mjúklega á hringnum
og eigi mun meiri möguleika á að
fara ofan í samanborið við hefð-
bundið skot. Í öðru viðtali leggur
Barry áherslu á að undirhandarstíll-
inn reiði sig á eina náttúrulega
hreyfingu sem gerir það að verkum
að minna getur farið úrskeiðis en
ella.
Í dag virðist óhugsandi að einn
besti leikmaður NBA-deildarinnar
láti sér detta í hug að taka víti með
undirhandarstíl. En Barry virðist
viss í sinni sök um að þetta sé betri
leið til að taka víti og tölurnar tala
sínu máli. Af hverju nota þá ekki
fleiri aðferðina?
„Mér leið asnalega, eins og aum-
ingja, þegar ég tók undirhandar-
skot,“ sagði Chamberlain í sjálfs-
ævisögu sinni. „Ég gat það bara
ekki.“
Shaquille O‘Neal, einn besti mið-
herji í sögu NBA, átti mjög erfitt
uppdráttar á vítalínunni og því var
mikið brotið á honum. Hann hefði
líklega verið algjörlega óstöðvandi á
vellinum með sæmilega vítanýtingu
og því mikill hvati fyrir hann að fara
óhefðbundnar leiðir. En O‘Neal lét
ekki einu sinni reyna á stílinn. „Ég
sagði við Rick Barry að ég myndi
frekar hitta 0% en að taka undir-
handarskot,“ sagði hann í viðtali árið
2017.
Viltu vera eins og Moon?
Annað dæmi um hversu mikið er litið
niður á undirhandarskotstílinn má
finna í grínmynd Will Ferrell, Semi-
Pro. Þar leikur Ferrell Jackie Moon,
eiganda, þjálfara og fyrirliða Flint
Tropics í ABA-deildinni. Moon er ar-
faslakur leikmaður og hálfgerður
trúður en á ögurstundu í mikil-
vægum leik þarf hann að taka víti
fyrir lið sitt. „Engar áhyggjur, ég er
mjög góð vítaskytta,“ segir Moon.
„Vítaskot eru líklega sá hluti leiksins
sem ég er bestur í.“ Moon býr sig
undir að taka víti með undirhandar-
stíl og liðsfélaga hans líst ekkert á
blikuna. „Hvað í andskotanum ertu
að gera Jackie,“ segir hann en Moon
lætur það ekki á sig fá og hittir.
Atriðið er fyndið en það að Moon,
sem fær aðeins að spila fyrir liðið því
hann er eigandi þess, skuli nota und-
irhandarstílinn undirstrikar við-
horfið til þeirra sem nota hann. Sá
sem gerir það á heima í hópi með vit-
leysingum eins og Moon, ekki al-
vörukörfuboltamönnum.
Fáir eru tilbúnir til að verða að at-
hlægi jafnvel þótt það geti gert þá að
betri leikmönnum. Aðeins tveir at-
vinnumenn í körfubolta, í Bandaríkj-
unum hið minnsta, hafa notað stílinn
síðustu ár. Annar þeirra hefur leikið
í varaliðsdeild NBA síðustu ár og er
sonur Barrys. Hinn er Chinanu
Onuaku sem lék nokkra leiki með
Rockets fyrir nokkrum árum. Hann
hefur hitt úr öllum fjórum vítum sín-
um í NBA-deildinni.
Þegar Rick Barry var á þriðja ári
sínu í menntaskóla hitti hann úr um
70% víta sinna. Föður hans fannst
hann geta betur og ráðlagði honum
að prófa undirhandarstílinn. Í fyrstu
var hann ekki viss. „Pabbi,“ sagði
hann. „Það munu allir gera grín að
mér.“ Pabbi hans hafði svarið á
reiðum höndum: „Þeir gera ekki
grín að þér ef þú hittir.“ Barry sló til
og varð að einni bestu vítaskyttu í
sögu NBA-deildarinnar.
Asnalegur eða góður?
Flestir sem hafa leikið
sér í körfubolta muna
eftir því að hafa tekið
„ömmuskot“ en fáum
hefur dottið í hug að
skotið gæti nýst
atvinnumönnum í
íþróttinni. Einn besti
leikmaður í sögu NBA
er á öðru máli.
Böðvar Páll Ásgeirsson
bodvarpall@mbl.is
Wilt Chamberlain í búningi
Harlem Globetrotters sem
hann lék með áður en hann
fór í NBA-deildina.
Rick Barry var besta
vítaskytta NBA-
deildarinnar á sín-
um tíma. Þrátt fyrir
það vill enginn prófa
undirhandarstílinn
sem kappinn notaði.