Fiskifréttir - 19.12.1997, Side 20

20
FISKIFRÉTTIR föstudagur 19. desember 1997
Sjófrysting
Rússar hella sér út í
flakafrystingu á sjó
— skipum fjölgar úr einu f tuttugu
Fyrir nokkru mátti lesa um það í Fiskifréttum að í lok næsta árs mætti
búast við að um 20 flakafrystitogarar hefðu bæst við fiskveiðiflota Rússa í
Barentshafi. Þessar fréttir hafa vakið athygli í Noregi, en þar er fiskiðnað-
urinn orðinn verulega háður afla rússneskra togara. Ef frá er talið síðasta
ár hafa Rússar aukið Iandanir sínar jafnt og þétt árlega alltar götur síðan
1991. í ár verður líklega sett nýtt met þar sem um 160.000 tonnum verður
landað í norskum höfnum, reiknað í óslægðum fiski. Aflaverðmætið er
um 10 milljarðar íslenskra króna. Rúm 130.000 tonn af þessu eru þorsk-
ur. Lengi hefur ríkt nokkur óvissa um það hversu lengi megi treysta á það
að fá rússaþorsk í Noregi. Þess vegna vekja fréttir af fjölgun rússneskra
flakafrystitogara nokkurn óróa og er fylgst grannt með þróuninni.
Bergen — Magnús Þór Hafsteinsson
Á næsta ári munu fjórir nýir
flakafrystitogarar verða afhentir
útgerðarfyrirtækinu Royal Ryba.
Þetta fyrirtæki er sameign græn-
lenska stórfyrirtækisins Royal
Greenland og Sevryba í Múrm-
ansk. I haust opnaði Royal
Greenland útibú í Tromsö sem á
að sjá um útgerð þessara skipa.
Þau verða 58 metra löng og eru
smíðuð í Danmörku. Þau munu
veiða af kvóta Rússa í Barentshafi.
Fyrir gera Rússar út togarann
Sevryba I í samvinnu við Norð-
menn. Rekstur hans hefur staðið í
þrjú ár og gengið vel. Tveir eldri
flakafrystitogarar frá Færeyjum og
Noregi eru einnig í eigu Rússa. Þar
við bætast þrír togarar, þar sem
íslendingar koma við sögu, sem
kunnugt er, Örvar, Pechenga
(áður Klöru Sveinsdóttur) og
Bootes. Þá herma fregnir að til
viðbótar þessum 10 frystiskipum
hafi Rússar nú pantað 10 flaka-
frystitogara frá dönskum skipa-
smíðastöðvum. Enginn hefur hins
vegar staðfest þetta.
„Kemur ekki á óvart“
„Það kemur engan veginn á
óvart að útgerðir í NV-Rússlandi
hafi nú tekið höndum saman við
vestræn ríki um smíði verksmiðju-
togara sem koma til viðbótar hefð-
bundnum togurum sem ísa, salta
og heilfrysta aflann. Ef norsk
stjórnvöld hefðu tekið öðru vísi á
málum þegar gangast þurfti í
ábyrgðir fyrir lánum vegna ný-
smíðanna, hefði verulegur þeirra
fallið norskum skipasmíðastöðv-
um í skaut.“ Þetta sagði Frode
Nilssen, sérfræðingur í rússnesk-
um sjávarútvegi við sjávarútvegs-
rannsóknastofnunina í Tromsö, í
samtali við blaðið Fiskaren í síð-
ustu viku. Nýlega sendi hann,
ásamt starfsbróður sínum, frá sér
tvær skýrslur um þróun sjávarút-
vegs í NV-Rússlandi.
Rússar fældir í fang
keppinauta
Nilssen segir að Rússar hafi
þegar fyrir nokkrum árum haft
ákveðnar hugmyndir um það
hvernig þeir ætluðu að haga upp-
byggingu og endurnýjun fiskiveið-
iflota síns í Múrmansk. Þeir leit-
uðu hófanna um nýsmíði í Noregi,
en stjórnvöld þar gerðu harðar
kröfur um ábyrgðir. Að auki vildu
Norðmenn skipta sér af því hversu
marga frystitogara Rússar létu
smíða. Þeir vildu frekar að Rússar
fjárfestu í ísfisktogurum og togur-
um sem heilfrystu aflann og kæmu
með hann að landi til verkunar.
Rússar létu ekki bjóða sér þetta.
Margir eru þeirrar skoðunar að
með þessu hafi norsk stjórnvöld
fælt Rússa í fangið á vestrænum
keppinautum Norðmanna á sviði
sjávarútvegs og skipaiðnaðar.
Rússar leituðu samstarfs við fyrir-
tæki í Danmörk og Þýskalandi. Þar
voru kröfurnar ekki eins strangar
um ábyrgðir og menn voru reiðu-
búnir að fallast á að Rússar
greiddu skuldir sínar með fiski.
„Með þessu missti norskur iðnað-
ur bæði af skipasmíðaverkefnum
og framtíðarhráefni fyrir fisk-
vinnsluna," segir Nilssen.
Munu Rússar landa
áfram erlendis?
Nilssen segir að mikilvægt sé að
gera sér grein fyrir því hvernig
uppbyggingu útgerðar sé háttað í
Rússlandi. Þegar Sovétríkin voru
og hétu sá ríkisfyrirtækið Sevyba
um alla útgerð. Núna gegnir
Sevryba eins konar Fiskistofu-
hlutverki og ræður aðeins yfir litl-
um kvóta. Sevryba flotinn skiptist
nú á milli sex útgerða sem fá um
60% af rússneska kvótanum. Þrjú
samvinnufyrirtæki fá um 20%
kvótans og smáfyrirtæki sem eiga
eitt eða örfá skip fá afganginn. Að
sögn Nilssens verða útgerðirnar að
borga 25% skatt af öllum fjárfest-
ingum, sem stofnað hefur verið til
erlendis, þegar skipin koma heim.
Margar rússneskar útgerðir, sem
ráðist hafa í endurnýjun flotan síns
erlendis, forðast því í lengstu lög
að láta skipin landa heima til að
sleppa við þennan skatt. Þetta seg-
ir Nilssen mikilvæga ástæðu þess
að Rússar haldi áfram að landa
afla sínum í vestrænum löndum
þótt stjórnvöld í Rússlandi hafi lýst
yfir því að draga bæri úr löndunum
erlendis svo byggja mætti upp fisk-
iðnað heima fyrir.
Ert þú síðastur í röðinni að lesa FISKIFRÉTTIR?
Fáðu þitt eigið eintak sent í pósti og þú fylgist
með frá byrjun.
Nýir áskrifendur fá fyrsta mánuðinn frían, auk
þess sem handbókin SJÁVARFRÉTTIR fylgir
áskriftinni, en hún kemur út árlega og inniheldur
hafsjó hagnýtra upplýsinga.
Hafðu samband við Magnús Gunnarsson
í síma 515 5500 og ieitaðu frekari upplýsinga.
ERT ÞÚ ÁSKRIFANDI?
Áform Rússa um að stórauka útgerð flakafrystiskipa:
Þurfum ekki að óttast um
markaði fyrir sjófryst fiök
— segir Bjarni Sölvason hjá ÍS en hann telur að sam-
dráttur í veiðum Norðmanna og Færeyinga muni vega
upp á móti fyrirsjáanlegri framleiðsluaukningu Rússa
Eins og greint hefur verið frá í Fiskifréttum er fyrirsjáanleg mikil aukning
í útgerð rússneskra flakafrystiskipa á komandi árum. Til skamms tíma
gerðu Rússar aðeins út eitt flakafrystiskip til veiða í Barentshafi en nú
hafa nokkrir íslenskir togarar, sem gerðir eru út undir rússneskum fána,
bæst í hópinn og um tíu flakafrystitogarar eru nú í smíðum fyrir rússnesk-
ar útgerðir. Margt bendir til þess að í lok næsta árs verði allt að 20
rússneskir flakarfrystitogarar komnir á miðin í Barentshafi og óttast
margir áhrif þessarar miklu aukningar á markaðinn fyrir sjófryst flök.
- Þessi þróun er auðvitað ákveð-
in ógnun við okkur en á móti kem-
ur að þorskveiðar í Barentshafi
hafa dregist saman og fyrir vikið
munu bæði Norðmenn og Færey-
ingar verða að draga úr fram-
leiðslu sinni á sjófrystum flökum,
sagði Bjarni Sölvason, deildar-
stjóri sjófrystideildar íslenskra
sjávarafurða, er Fiskifréttir leit-
uðu álits hans á áhrifum fyrirsjáan-
legrar aukningar á sjórfystum flök-
um frá rússneskum frystitogurum
á komandi árum.
Bjarni sagði rökrétt að ætla að
Rússar myndu bregðast við sam-
drætti í þorskveiðum í Barentshafi
með því að auka flakafrystingu á
kostnað framleiðslu á hausuðum
og heilfrystum þorski. Fréttir af
áformum Rússa um að stórauka
útgerð flakafrystitogara styddu
þesa kenningu.
— Þessi áform Rússa hefðu
verið sýnu alvarlegri ef ekki hefði
dregið verulega úr þorskveiðum í
Barentshafi og margt bendir til
þess að frekari samdráttar kunni
að vera að vænta á komandi árum.
Norðmenn hafa gert út fjölda
flakafrystitogara til veiða í Bar-
entshafi og það er ljóst að sam-
dráttur í þorskkvótanum mun
draga úr framboði frá þeim. Hið
sama má segja um færeyska tog-
ara. Þess sjást strax merki að þessi
skip eru farin að leita annarra
verkefna og í því sambandi má
nefna úthafskarfaveiðar á Reykja-
neshryggnum, segir Bjarni en
hann bendir einnig á að um leið og
framleiðsla Rússa á sjófrystum
flökum muni aukast þá muni draga
úr framboði af flökum sem unnin
eru í landi úr heilfrystum þorski.
— Þegar öllu er á botninn hvolft
þá verður útlitið, hvað varðar sölu
á sjófrystum flökum frá íslandi, að
teljast mjög bjart. Það hefur verið
vaxandi eftirspurn eftir okkar
framleiðslu og salan hefur gengið
mjög vel. Það er ekkert til af hvít-
fiskflökum, þorski, ýsu og ufsa, í
birgðum og ég fæ ekki annað séð
en að útlitið fyrir næsta ár sé mjög
bjart, sagði Bjarni Sölvason.