Fréttablaðið - 16.11.2021, Qupperneq 30

Það er mikill heiður að
fá þessi verðlaun og
gaman að fá viður-
kenningu á því að
maður sé að gera
eitthvað nýtt.
Nýlega voru Svartfuglsverð-
launin veitt og Unnur Lilja
Aradóttir hlaut þau fyrir
spennusögu sína Höggið.
KolbrúnB@frettabladid.is
Samkeppnin um Svartfuglinn er
ætluð höfundum sem hafa ekki
áður sent frá sér glæpasögu. Höf-
undarnir Yrsa Sigurðardóttir og
Ragnar Jónasson stofnuðu til verð-
launanna í samvinnu við útgefanda
sinn, Veröld.
Í umsögn dómnefndar um sög-
una segir meðal annars: „Höggið er
óvenjuleg spennusaga þar sem und-
arleg tilfinning grípur lesandann
strax á fyrstu síðum bókarinnar. Í
lifandi en látlausum texta og hnit-
miðaðri frásögn nær höfundurinn
föstu taki á lesandanum."
Mikill heiður
Höggið er þriðja skáldsaga Unnar
og fyrsta glæpasaga hennar. Fyrsta
bók hennar Einfaldlega Emma kom
út árið 2019 og í fyrra kom út Birta,
ljós og skuggar. „Báðar eru þær
dramatískar sögur þar sem meðal
annars er fjallað um ástamál,“ segir
Unnur Lilja.
Af hverju ákvað hún að skrifa
glæpasögu? „Ég var að skrifa og bjóst
við að sú bók yrði í svipuðum dúr og
þær fyrri en þegar skriftunum var
lokið hugsaði ég með mér að hand-
ritið gæti hugsanlega hentað fyrir
þessa keppni. Þetta er reyndar ekki
hefðbundin glæpasaga, það eru til
dæmis engar löggur í henni, og þess
vegna var ég í byrjun ekki alveg viss
hvort ég ætti að senda handritið í
keppnina, en ákvað að láta á það
reyna. Það er mikill heiður að fá
þessi verðlaun og gaman að fá viður-
kenningu á því að maður sé að gera
eitthvað nýtt.“
Heldur áfram að skrifa
Unnur Lilja vinnur sem sjúkraliði
á næturvöktum, en Höggið hefst
á því að ung kona vaknar á sjúkra-
húsi með höfuðáverka og hefur auk
þess misst minnið. „Þessi byrjun
er kannski eitthvað sem kemur úr
undirmeðvitundinni,“ segir hún.
Hún segir framhald af bókinni
ekki á döfinni þótt endirinn sé
opinn. „Ég held allavega áfram
að skrifa en það er spurning hvað
verður úr því, hvort það verði glæpa-
saga eða eitthvað annað,“ segir hún.
Erlendir útgefendur hafa sýnt
þeim glæpasögum sem fengið hafa
Svartfuglinn mikinn áhuga. „Það er
mjög spennandi. Ég held allavega að
þessi saga henti vel til þýðingar. Það
verður gaman að sjá hvað verður,“
segir Unnur Lilja. n
Glæpur en engar löggur
Höggið er þriðja skáldsaga Unnar og fyrsta glæpasaga hennar. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
BÆKUR
Allir fuglar fljúga í ljósið
Auður Jónsdóttir
Útgefandi: Bjartur
Fjöldi síðna: 359 bls.
Kristján Jóhann Jónsson
Skáldsagan Allir fuglar fljúga í ljósið
hlýtur að kallast ástarsaga, þó að
hún sé um margt ólík hinni stöðl-
uðu ástarsögu. Listakonan Björt
segir frá í fyrstu persónu. Björt ráfar
um bæinn og skrifar athugasemdir
um fólk. Hún er eins konar njósnari
eða bara rithöfundur. Hún verður
til í eigin vitund með því að sjá og
heyra aðra og skrifa um þá örstuttar
skýrslur. Virðist ímynda sér að hún
sé ekki að túlka. Í upphafi er sjálfs-
vitund Bjartar á núllpunkti en
smám saman er lesandi upplýstur
um þann dimma dal sem hún hefur
gengið í gengum.
Björt sleppir ýmsu til að byrja
með. Seinna skrifar hún langt bréf
til fyrrverandi elskhuga, sem les-
endur hafa vitað um, en nú er talað
til hans en ekki um hann, og það
breytir sögunni. Í lok sögunnar
vingast hún við sambýlisfólk sitt,
þar myndast trúnaður og hún segir
frá atburðum sem hún hefur leynt.
Sögumaðurinn er frá upphafi óviss
um persónuleika sinn og líklega
óöruggur um það hvaða frásögn
hann ætlar að gangast við.
Mikið er fjallað um tilfinningar.
Aðalpersónur hafa verið hraktar
í bernsku, barðar eða misnotaðar
og beittar andlegu og
líkamlegu ofbeldi. Eftir
það eru þær háðar viður-
kenningu og ístöðulaus-
ar í tilfinningamálum.
Persónan Gestur sker sig
úr en getur varla kallast
aðalpersóna.
Frásögnin af f ull-
orðnu fólki sem á undir
högg að sækja vegna
andstreymis í bernsku
hefur orðið nokkuð
algeng síðustu árin.
Sagan af hinu svikna
barni á fullorðinsárum getur orðið
erfið í skáldskap vegna þess að ef
bernskan skilyrðir fullorðinsárin
verður skáldskapurinn fyrirsjáan-
legur og skáldskapur þarf á óvissu
að halda. Raunasögur eru vissulega
mörg hundruð ára gamall þáttur í
heimsbókmenntunum en sagan
af því hvernig ömurleg bernska
mótaði efri ár, er í bili að vissu leyti
lokuð inni í gefnu orsakasamhengi.
Í skáldsögunni Allir fuglar f ljúga í
ljósið er þessi vandi að nokkru leyst-
ur með aðferðum spennusagna.
Mikilvægum atriðum er haldið
leyndum og þau síðan afhjúpuð. Að
lokum fær lesandinn að vita hvernig
í öllu liggur og hinu gefna orsaka-
samhengi hefur verið drepið á dreif.
En hvers vegna þarf að kortleggja
tilfinningar og íhuga mismunandi
skilning manna á þeim,
að ekki sé nú talað um
vandræðin sem af þeim
stafa? Tilfinningar eru
ekki einungis sértækar
og einstaklingsbundnar,
þær eru líka almennar
og hversdagslegar. Stöku
sinnum í sögunni verður
ljóst að höfundur gerir sér
grein fyrir því, mitt í til-
finningaseminni, að það
er ekki einungis stórkost-
legt og einstakt að elska
og þrá, það er líka hvers-
dagslegt og kannski þáttur í því að
verða fullorðinn að hemja tilfinn-
ingar sínar og gera upp við fortíð
sína. Þetta hefur Björt sögumanni
ekki tekist, þó að sögulokin bendi
til þess að höfundur hafi áttað sig á
því að „lífið heldur áfram“ eins og
ónefnt skáld sagði. n
NIÐURSTAÐA: Skáldsaga um
erfiða fortíð og ástarraunir sem
raktar eru ítarlega. Sögumaðurinn
er klókindalega saman settur.
Endurtekið þema þessarar sögu
er tilfinningasemi og grimmd og
samhengið þar á milli.
Ástin í klóm sjálfsmyndarinnar
FAXAFENI 5
Reykjavík
588 8477
DALSBRAUT 1
Akureyri
588 1100
SKEIÐI 1
Ísafirði
456 4566
VERÖLD
HVÍLDAR
JÓLABÆKLINGUR
BETRA BAKS
WWW.BETRABAK.IS
BETRA BAK – LEGGUR GRUNN AÐ GÓÐUM DEGI
9.900 kr.
STORMUR
HEILSUINNISKÓR
VEFVERSLUN
www.betrabak.is
OPIN ALLAN SÓLARHRINGINN
18 Menning 16. nóvember 2021 ÞRIÐJUDAGURFRÉTTABLAÐIÐMENNING FRÉTTABLAÐIÐ 16. nóvember 2021 ÞRIÐJUDAGUR