Heilsuvernd - 01.06.1993, Blaðsíða 19

FRETTIR
Vaxandi áhyggjur af út-
breiðslu kynsjúkdóma
Frændur vorir Danir hafa vax-
andi áhyggjur af útbreiðslu kyn-
sjúkdóma í landi sínu. Þrátt
fyrir mikinn og öflugan áróður
heilbrigðisyfirvalda þar sem
lögð er áhersla á að fræða al-
menning um smitleiðir og út-
breiðslu kynsjúkdóma virðist
svo sem fólk láti áróðurinn fara
inn um annað eyrað og út um
hitt. Sérstaklega er unga fólkið
tregt í taumi og samkvæmt nið-
urstöðum rannsókna er það
ótrúlega stór hópur fólks á aldr-
inum 15-25 ára sem er sýktur
eða hefur sýkst af kynsjúkdóm-
um.
Klamýdía er útbreiddasti kynsjúk-
dómurinn og sá sem verst gengur að
hemja en árlega leita 25.000 Danir
sér lækninga vegna hans. Heilbrigð-
isyfirvöld telja þó að þar sjáist aðeins
toppurinn á ísjakanum þar sem margir
gangi með sjúkdóminn án þess að hafa
hugmynd um það. Fólk getur verið
með klamýdíu án þess að hún valdi því
verulegum óþægindum og einmitt
þess vegna er hætt við að það fari
óvarlega og smiti aðra. Þess vegna
hafa yfirvöld lagt mikla áherslu á að
rekja slóðina þegar einhver greinist
með sjúkdóminn. Það hefur orðið til
þess að fólk hikar við að leita læknis
eða gefa upp hverja það hefur átt mök
við eftir að hugsanleg smitun átti sér
stað.
Á margan hátt svipar klamýdíu til
lekanda og fyrstu sjúkdómseinkennin
eru sviði eða útbrot í þvagrásinni eða í
leghálsi kvenna. Nýleg rannsókn
leiddi í Ijós að 5-15% kvenna á aldrin-
um 15-25 ára voru með sýkingu í leg-
hálsi og margar kvennanna höfðu ekki
hugmynd um að þær væru sýktar.
Mest var útbreiðsla sýkingarinnar í
borgum en minni í þorpum og í sveit-
um.
Klamýdía er bráðsmitandi og þeir
sem sýkst hafa og skipta oft um
rekkjunauta geta verið fljótir að
breiða út veikina. Smitaðir finna
venjulega til einkenna um það bil viku
eftir að þeir smituðust en einkennin
geta verið mismunandi eftir einstakl-
ingum. Helstu einkennin eru sviði við
þvaglát og hjá konum getur útferð
aukist og þvagið orðið blóðlitað.
Klamýdía er sérstaklega hættuleg
þunguðum konum og séu konur sýkt-
ar er hætt við að böm þeirra fái sýk-
ingu og þá sérstaklega í augun við
fæðinguna, rétt eins og algengt er ef
konur eru lekandasýktar. Til eru lyf
gegn klamýdíusýkingu og eru þau
gefin í töfluformi. Mjög er mismun-
andi hve stóra lyfjaskammta fólk þarf
til þess að ná fullum bata og þarf það
að vera undir læknishendi þangað til
fullvíst er að unnið hefur verið á sjúk-
dómnum.
Þótt klamýdía haldi áfram að breið-
ast út í Danmörku og heilbrigðisyfir-
völdum þar verði of lítið ágengt telja
þau að með því að auka upplýsinga-
áróður enn frekar sé líklegt að fólk
fari að átta sig. í Svíþjóð hefur klam-
ýdíufaraldur gengið undanfarin ár en
með markvissum aðgerðum telja heil-
brigðisyfirvöld þar að dregið hafi
verulega úr tíðni sjúkdómsins og gera
þau sér vonir um að unnt verði að
halda honum algjörlega í skefjum inn-
an nokkurra ára.
19