Syrpa - 01.03.1949, Qupperneq 9

land, hjúpáð minningum og þrá pabba eða
mömmu, afa eða ömmu.
Það, sem hér fer á eftir, er ekki ritað til þess að
særa tilfinningar þeirra öldruðu landa minna,
sem enn eiga um sárt að binda af þessum völdum.
Eg bið þá um að setja sig í spor hinnar ungu kyn-
slóðar og reyna af fremsta megni að skilja, að
það er hvorki ótryggð né ódyggð, sem rekur hana
út á hinar nýju brautir, heldur eðlileg og djúp-
stæð þörf og skylda. Og ég bið þá einnig um að
reyna að átta sig á sjónarmiði okkar, sem ótt-
umst nú um framtíð hinnar íslenzku þjóðar og
alls þess, sem okkur og þeim sjálfum er kærast.
Ef til vill finnið þér einmitt í þessu sambandi
tækifæri til hinztu þjónustu við það land, sent
þér hafið rnisst og harmað.
Tímaritið, sem að ofan getur, hljóp af stokk-
unum skömmu eftir að Kanada fór í stríðið með
Englandi, og markmið þess virðist vera þrefalt:
1) Að hvetja fólk af íslenzku bergi brotið til
þess að átta sig á því, að það sé Kanadamenn, en
ekki íslendingar.
2) Að uppörfa æskulýðinn til að færa sönnur á
hollustu sína og ættjarðarást með því að ganga í
herinn.
3) Að vinna að því að varðveita hinn íslenzka
menningararf.
Önnur höfuðgreinin í þessu fyrsta tölublaði er
eftir W. J. Lindal, dómara. og heitir „Eívar stönd-
um vér?“ Þar segir m. a.:
. . Á þessum, timnm (þ. e. þegar nazism-
inn ógnar öllu mannkyni) verður hver sú
þjóð, er þráir sjálfstjórn af einhverju tagi, og
liver einstaklingur, sem hafa vill að ein-
hverju leyi-i sjálfur hönd í bagga með lifi
sinu og örlögum, að spyrja sjálfan sig: Hvar
stöndum vér?
Og vera má, að sumir þeirra sona þessa
lands, sem hvorki eru af frönskum né engil-
Saxneskum uppruna, hafi meiri en eina
ástæðu til þess að velta þessari spurningu
fynr sér. Feður þeirra \og mœður fluttust
hingað til Kanada úr ýmsum þjóðlöndum
Evrópu. Fyrir þá er það ekki sársaukalaust
að sjá margt af því, sem þeim er hjartfólgið,
hverfa algerlega eða renna inn i hið kanad-
iska þjóðarhaf. Þeir eru hröðum skrefum að
verða Kanadamenn; þeir eru orðnir Kan-
ádamenn. Þó eru þeir þessa stundina svo að
segjá staddir á krossgötum. Þeir hafa þvi
tvöfalda ástœðu til að spyrja: Hvar stöndum
vér?
Við, Kanadamenn af íslenzkum uppruna,
megurn þar úr flokki tala. Við höfum verið
liér rúma þrjá mannsaldra. Flestir braut-
ryðjendurnir eru látnir, fórnir þeirra og
þrekraunir lifa enn i hjörtum okkar. En við
horfum í aðra átt, áttina til okkar eigin
lands, áttina til Kanada .. .“
Það er engum vafa undirorpið, að þannig hugs-
ar meginhluti þess þjóðarhrots í vesturheimi, sem
við höfum talið íslenzkt. Og þó að mörg okkar
kunni að svíða þetta sárt, þá höfum við engan
rétt til að áfellast neinn fyrir það. Ef við ætlum
að viðhalda þeim tengslum og þeirri vináttu, sem
okkur er svo mikils virði, þá verðum við að reyna
að átta okkur til fulls á því, hvernig í þessu ligg-
ur.
Fæst þetta fólk hefur séð ísland öðruvísi en
gegnum syrgjandi augu annarra. í brjóst margra
þeirra hefur í barnæsku verið sáð aðdáun og
óljósri þrá eftir óþekktu, fjarlægu landi, og oft á
tíðum endist sú kennd til æviloka. En hitt er
sjálfsagt heldur ekki fátítt, að hinn eilífi lof-
söngur eldra fólksins um dásemdir hins horfna
lands og fastheldnin við erlenda tungu og minn.
ingar, hafi orðið til þess að vekja andúð og upp-
reisnaranda unglinganna, enda bendir sumt í
margnefndu riti til þess að svo sé. (Sjá t. d. grein
dr. Jóns Jóhannessonar í 2. hefti Syrpu 1947.)
Og þurfum við að undrast það? Ef við lítum
í eigin barm, skiljum við þetta strax. Hér á landi
er margt fólk af erlendum uppruna, og við
gerum skilyrðislaust þá kröfu til þess, þegar eftir
10 til 20 ára dvöl, að það hugsi, tali og finni til
eins og Islendingar, — hvað þá annar ættleggur-
inn, að ekki sé minnzt á þann þriðja. Þó að Tlior
Jensen væri danskur niaður og flyttist ekki til
íslands fyrr en á unglingsaldri, þá litum við á
hann eins og Islending, og engum lifandi manni
dettur í hug, að börn hans séu dönsk eða telji
sig það. Þessa tiltrú okkar höfum við sannað eins
og frekast má verða með því að fela syni
hans tímum saman æðstu völdin í landinu og hafa
hann framarlega í fylkingu í síðustu átökum okk-
ar við Dani; ég veit ekki til, að honum hafi nokk-
urn tíma verið brigzlað um það, jafnvel í hinum
illvígustu deilum, að liann drægi taum Danmerk-
SYRPA
45