Syrpa - 01.03.1949, Síða 11

boðskapur ríkisstjórnarinnar þessi: Takið her-
mönnunum eins 02' gestum.
Nú veit hvert mannsbarn í landinu hvað sú
gestrisni kostaði, svö að leiðbeiningar stjórnar-
valdanna í því efni eru óþarfar. Norðmenn vörðu
heiður sinn í hinu þýzka hernámi með því að
sjá ekki hermennina, og okkur væri sómi að taka
þá aðferð þeirra til fyrirmyndar. En því miður
stöndum við verr að vígi en þeir, a. m. k. að því
er þessi atriði snertir:
1) Þjóðverjar komu með ófrið á hendur Norð-
mönnum, og var viðnám því sjálfsagt, en Banda-
ríkjamenn munu koma hingað sem „verndarar“
og „samningsbundnir samherjar“ í hernaðar-
bandalaginu. Bæði þeir og margir íslendingar
munu því líta á komu þeirra eins og vináttubragð
og telja afskiptaleysi ókurteisi.
2) Vegna spillingaráhrifanna frá hernáms- og
her„verndar“árunum er nú fjöldi manna hér svo
blindaður af útlendingadekri og fjárgræðgi, að
tilgangslaust er að reyna að koma fyrir þá vitinu.
Þeir munu taka nýjum her tveim höndum, enda
eiga þar marga kunningja.
3) Við höfum engan her eins og Norðmenn, og
í augum æskulýðs okkar verða því yfirburðir
hinna einkennisklæddu útlendinga enn meiri en
ella og aðdráttaraflið eftir því.
4) Vestur-„íslendingar“ munu koma hingað
með herliðinu eða jafnvel á undan því og taka
upp hina sömu iðju og árin 1941—4fi.
Það er einmitt hið síðasttalda atriði, sem er
tilefni þessarar greinar. Ég efast ekki um, að
frændur og vinir vestan hafs muni líta upp stór-
um augum, ef þeir rekast á þessar línur, og það
er ekki nema von. Þeir hafa enga hugmynd um
þann raunalega þátt, sem „drengirnir“ þeirra
áttu í því að svæfa heilbrigða þjóðerniskennd
okkar á hersetuárunum, hvernig þeir vöfðu blaða-
mönnunum um fingur sér og þar með almenn-
ingsálitinu, hvað þeim tókst það undur vel að
„bæta sambúðina" og koma hér á því niðurlæg-
ingarástandi, sem nefnt er stundum „fyrirmyndar-
hernám“, — eða her„vernd“, ef það orðalag þykir
betur hæfa. Og allt heppnaðist þetta fyrst og
fremst vegna þeirrar barnalegu hjátrúar, sem hér
hefur ríkt, að þessir menn væru Islendingar í lrúð
og hár og bæru hag íslands fyrst og fremst fyrir
brjósti. Undarleg þoka hvíldi yfir þeirri stað-
reynd, að þeir uoru hér eingöngu í erindum sinn-
ar eigin þjóðar, og að þeim bar óvéfengjanleg
skylda til að inna þau samvizkusamlega af hendi
— hvað sem hagsmunum okkar leið. Góðir vinir
Valdimars Björnssonar hafa fullyrt það í mín
eyru, að aldrei muni-það hafa flögrað að honum,
að hlutverk hans hér væri óviðfelldið. Ég vil trúa
þessu, en heldur þykir mér þó lítið gert úr heil-
brigðri dómgreind þessa vel viti borna og ver-
aldarvana starfsmanns í „upplýsinga“-þjónustu
11 ernaðars tórveld is.
Dr. Richard Beck Iiafði þessf orð eftir biskupi
Islands, er liann var á ferð sinni um Ameríku
1944:
,,Hin þcegilega framkoma islenzkumœlandi
manna í her Bandaríkjanna á Islandi hefur
unnið þeim virðingu og vináttu íslenzku
þjóðarinnar. Það mœtti jafnvel segja, að hin
rótgróna andúð þjóðarinnar á einkennis-
klœddum hermönnum hefði dvínað við það,
að menn, sem klœddust einkennisfötum,
gátu mcelt á íslenzka tungu . . .“
Ég hygg, að biskup vor hafi aldrei í embættistíð
sinni liitt naglann eins vel á höfuðið og þegar
hann ávarpaði Vestur-„íslendinga“ þessum orð-
um. Skaðsemin af dvöl þeirra og starfi hér var
einmitt fyrst og fremst í því fólgin, að þeir sættu
okkur við hersetuna, veiktn vilja þjóðarinnar til
að spyrna við fæti, þar sem menning hennar og
sjálfstæði var í veði, sljóvguðu dómgreind hennar
svo mjög, að ;in þeirra tilverknaðar er Jjað öld-
ungis óvíst, hvort við sætum nú í þeim gapa-
stokki, sem raun er á orðin.
Okkur Islendinga langar til þess eins og aðra
siðaða menn að lifa í sátt og samlyndi við aðra.
En við erum svo fáir og smáir, að við þolum ekki
vinsamlega sambúð við erlendan her í landinu,
hvernig sem á veru hans stendur. Ef við veitum
okkur þann munað til lengdar, kostar það ekkert
minna en tilveru okkar. Það er því óhappaverk
gagnvart íslenzkri þjóð að „bæta“ sambúð henn-
ar við útlent setulið.
Á hernámsárunum var fjölda manna hér á
landi fyllilega ljóst það tjón, sem Vestnr-„íslend-
ingarn ir“ unnu, en vegna hinna gömlu tryggða-
banda varð enginn til að kveða upp úr uin það.
Nú verður ekki hjá þessu komizt, sagan má ekki
endurtaka sig. Þess vegna skorum við á Valdimar
Björnsson og alla samstarfsmenn hans með ís-
lenzka blóðdropa í æðum:
KOMIÐ F.KKI AFTUR!
SYRPA
47