Morgunblaðið - Sunnudagur - 08.08.2021, Blaðsíða 8

ÓLYMPÍULEIKARNIR
8 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 8.8. 2021
A
ðfaranótt þriðjudags var hlaupið
langbesta 400 metra grinda-
hlaup sögunnar í karlaflokki.
Fóru þá fram úrslit í greininni á
Ólympíuleikunum í Tókýó og
vann hinn 25 ára gamli Norðmaður Karsten
Warholm til gullverðlauna. Það kom reyndar
ekki á óvart enda hafði hann bætt heimsmet
Kevins Youngs frá leikunum í Barcelona 1992
rétt rúmum mánuði áður.
Það sem kom hins vegar á óvart var að War-
holm bætti sitt eigið met, sem var 46,70 sek-
úndur, um rúmlega þrjá fjórðu úr sekúndu,
hljóp á 45,96. Af bætingunni að dæma mætti
ætla að hann hefði unnið með yfirburðum en
svo var alls ekki. Bandaríkjamaðurinn Rai
Benjamin sótti hart að Warholm á lokakafla
hlaupsins og hljóp á 46,17 sekúndum, stórbæt-
ing á meti Warholms frá því í byrjun júlí. Ekki
nóg með það því Brasilíumaðurinn Alison dos
Santos hljóp á 46,72 sekúndum, undir gamla
meti Youngs. Í einu hlaupi höfðu því þrír menn
bætt met sem hafði þar til fyrir mánuði staðið í
næstum 29 ár.
Nánast það sama átti sér stað í sömu grein
kvennamegin nóttina eftir. Dalilah Muham-
mad frá Bandaríkjunum hafði bætt 16 ára
gamalt heimsmet Yuliyu Pechonkinu árið 2019
og setti svo annað met sama ár. Stóð metið í
52,16 sekúndum þar til landa Muhammad,
Sydney McLaughlin, hljóp á 51,90 sekúndum í
lok júní á þessu ári.
Í hlaupinu aðfaranótt miðvikudags tryggði
McLaughlin sér gullið með nýju heimsmeti,
51,46 sekúndum. Eins og hjá körlunum var
ekki nóg að stórbæta heimsmetið til að vinna
örugglega því Muhammad var í forystu nánast
allt hlaupið og hljóp á 51,58 sekúndum. Þær
voru því báðar langt undir heimsmetinu sem
stóð fram að leikunum. Þá hljóp Hollending-
urinn Femke Bol á 52,03 sekúndum, hraðar en
nokkur í sögunni hafði gert þar til í júní en
fékk aðeins brons.
Nýju skórnir „kjaftæði“
Þessi tvö hlaup eru að einhverju leyti lýsandi
fyrir frjálsíþróttakeppnina á leikunum í Tók-
ýó, þá sérstaklega í styttri hlaupum. Í úrslitum
800 metra hlaups kvenna á þriðjudagsmorgun
settu fimm efstu persónulegt met og sex af
átta í heildina. Jamaíkukonan Elaine Thomp-
son-Herah hjó nærri heims- og ólympíumetum
Florence Griffith Joyner frá árinu 1988 í 100
og 200 metra hlaupum kvenna. Og þá setti Yu-
limar Rojas frá Venesúela heimsmet í þrí-
stökki kvenna, stökk 17 sentimetrum lengra
en gamla metið sem sett var árið 1995.
Ný tegund gaddaskóa, ný braut og mikill hiti
hefur verið nefnt sem möguleg ástæða þessarar
metasúpu á leikunum. Skófatnaður hefur mikið
verið í umræðunni í kringum hlaup síðustu árin.
Nýir skór með koltrefjaplötu og þykkum sóla
komu fram í götuhlaupum á seinni hluta síðasta
áratugar sem varð til þess að met í maraþoni og
öðrum slíkum hlaupum hríðféllu. Eiga skórnir,
sem Nike framleiddi upphaflega, að gefa hlaup-
urum 3-4% forskot á þá sem hlaupa í hefð-
bundnum hlaupaskóm.
Nú hefur sama tækni rutt sér til rúms meðal
gaddaskóa þar sem notast er við þykkari sóla
en áður hafa sést og fyrrnefnda koltrefjaplötu.
Á þessi samsetning að veita hlaupurum endur-
kast og þannig aukinn kraft í hverju skrefi og
bentu margir á skóna þegar heimsmet voru
slegin í 5.000 og 10.000 metra hlaupi karla og
kvenna síðasta árið.
Eins og í götuskónum hefur Nike verið
fremst í flokki í þróun þessarar nýju tegundar
gaddaskóa og gagnrýndi Karsten Warholm
fyrirtækið fyrir að setja hálfgert trampólín
undir íþróttamennina. „Ég skil ekki af hverju
þú ættir að setja eitthvað undir sprettskó,“
sagði hann eftir sigurinn í 400 metra grinda-
hlaupinu í Tókýó. Þá kallaði hann skóna „kjaft-
æði“ en Rai Benjamin hljóp einmitt í skóm frá
Nike.
Warholm hleypur sjálfur í skóm frá Puma
sem nýta sér nýju tæknina að einhverju leyti,
hafa koltrefjaplötu í sólanum. „Auðvitað verð-
ur tæknin alltaf til staðar. En ég vil líka hafa
þetta þannig að það sé hægt að bera saman
niðurstöður hlaupa því það er mikilvægt.“
Ekkert nýtt undir sólinni
Hittir Norðmaðurinn þar naglann á höfuðið
því margir spyrja sig einmitt hvort sanngjart
sé að þeir sem hlaupa í dag hafi forskot á þá
sem á undan komu og geti bætt heimsmet
þeirra án þess í raun að vera betri hlauparar.
Usain Bolt, fljótasti maður sögunnar, lét hafa
eftir sér í aðdraganda leikanna í Tókýó að
hann hefði hlaupið 100 metrana undir 9,50 sek-
úndum hefði hann hlaupið í nýju skónum en
heimsmet hans stendur í 9,58 sekúndum frá
árinu 2009. „Þetta er skrítið og ósanngjarnt,“
sagði Bolt.
Reglur um þykkt sólans á gaddaskóm hafa
verið settar til þess að sporna við þróuninni en
þær virðast ekki hafa gert nóg til að þeir sem
keppa í dag keppi á jafnréttisgrundvelli við þá
sem á undan komu.
En frjálsíþróttamenn sem uppi voru á mis-
munandi tíma hafa raunar aldrei keppt á jafn-
réttisgrundvelli hver við annan. Jesse Owens
hljóp í leðurskóm á braut gerðri úr sandi þeg-
ar hann vann gull í 100, 200 og 4x100 metra
hlaupi auk langstökks á Ólympíuleikunum í
Berlín 1936. Hans besti tími í 100 metra
hlaupi, 10,3 sekúndur, sem þá var heimsmet,
væri nokkuð langt frá því að tryggja honum
sæti á leikunum í ár.
Hitinn hjálpar
Frá því Owens var upp á sitt besta hafa bæði
skórnir sem hlauparar hlaupa í og brautirnar
sem þeir hlaupa á tekið miklum breytingum.
Er brautin sem hlaupið er á í Tókýó talin gera
ólympíuförunum kleift að hlaupa talsvert
hraðar en á öðrum brautum. Brautin er fram-
leidd af Mondo sem varði þremur árum í hönn-
un hennar og framleiðslu.
Andrea Vallauri, yfirhönnuður brautar-
innar, segir nýju brautina gera hlaupurum,
langstökkvurum og þrístökkvurum kleift að
komast allt að 2% hraðar en á brautum frá öðr-
um framleiðendum. Brautin er þunn og hefur
sexhyrningslaga gúmmíkorn sem valda því að
loftbólur myndast í undirlaginu. Það veldur því
að íþróttamennirnir fá aukinn kraft þegar þeir
spyrna frá brautinni sem virkar „eins og
trampólín,“ að sögn Vallauri.
Brautin hefur þó sína galla líka því meiðsla-
hætta er talin vera meiri á henni vegna þess
hve hörð hún er. Þó nokkuð hefur verið um
Dalilah Muhammad, Sydney
McLaughlin og Femke Bol fagna
verðlaunum sínum í 400 metra
grindahlaupi á Ólympíuleikunum
í Tókýó. Þær eru þrjár fljótustu
konur sögunnar í greininni.
AFP
Hvað er sanngjarnt?
Flest augu sem fylgst hafa með Ólympíuleikunum í Tókýó síðustu daga hafa beinst að frjálsíþróttakeppninni. Keppnin hefur
vakið ýmsar spurningar um sanngirni í íþróttum, bæði er varðar heimsmet og hverjir fái að vera með á leikunum.
Böðvar Páll Ásgeirsson bodvarpall@mbl.is
’
Forstjóri lyfjaeftirlits
Bandaríkjanna hefur kallað
bannið farsa enda hafi það í
raun engar afleiðingar fyrir
Rússa í för með sér.