Morgunblaðið - 10.09.2021, Blaðsíða 13

FRÉTTIR 13Erlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. SEPTEMBER 2021
IB ehf | Fossnes A | 800 Selfoss | ib.is
Nánari upplýsingar ib.is
Ábyrgð og þjónusta fylgir öllum nýjum bílum frá IB
Sími 4 80 80 80
25 ára reynsla
INNFLUTNINGUR AF NÝJUM
OG NOTUÐUM BÍLUM
VERKSTÆÐI
VARAHLUTIR
Stefán Gunnar Sveinsson
sgs@mbl.is
Um 200 manns, þar á meðal banda-
rískir ríkisborgarar, fengu að yfir-
gefa Afganistan í gær með fyrsta
flugi sem farið var frá alþjóðaflug-
vellinum í Kabúl síðan Bandaríkja-
her hætti brottflutningi sínum þaðan
hinn 30. ágúst síðastliðinn.
Flugvélin, sem var frá Qatar Air-
ways, hélt til Doha, höfuðborgar
Katar, en stjórnvöld þar hafa séð um
milligöngu milli talíbana og um-
heimsins undanfarin ár. Mutlaq al-
Qahtani, sérstakur sendifulltrúi Kat-
ara í Afganistan, sagði flugferðina
marka „sögulegan dag“ fyrir flug-
völlinn, og að smátt og smátt yrði
hægt að opna hann fyrir almennu
farþegaflugi á ný.
Talið er að um hundrað Banda-
ríkjamenn séu enn í Afganistan, og
er stefna bandaríska stjórnvalda sú
að gera þeim öllum kleift að snúa
heim við fyrsta tækifæri. Samkvæmt
heimildum Associated Press-frétta-
stofunnar áttu tveir háttsettir talíb-
anar mikinn þátt í að hægt var að
fljúga með hina 200 erlendu ríkis-
borgara í gær frá landinu, en auk
Bandaríkjamanna voru farþegar frá
Kanada, Hollandi, Þýskalandi og
fleiri vestrænum ríkjum um borð. Þá
hermdu heimildir AP að vænta
mætti þess að annað flug með um
200 manns yrði farið í dag.
Kvarta undan illri meðferð
Sjá mátti herta öryggisgæslu í Ka-
búl í gær, þar sem talíbanar reyna
nú að koma í veg fyrir fjöldamótmæli
gegn sér. Bönnuðu þeir öll mótmæli í
fyrradag, nema þau sem hefðu feng-
ið sérstakt leyfi.
Tveir afganskir blaðamenn kvört-
uðu í gær undan illri meðferð af
hálfu talíbana eftir að þeim var
sleppt úr haldi í gær. Þeir voru hand-
teknir á miðvikudaginn fyrir að fjalla
um mótmæli í Kabúl, þar sem konur
kröfðust aukinna réttinda, og fluttir
á lögreglustöð þar sem þeir voru
barðir með kylfum, rafmagnsköplum
og svipum.
Mennirnir tveir, blaðamaðurinn
Taqi Daryabi og ljósmyndarinn
Nematullah Naqdi, birtu í gær ljós-
myndir af sér, sem sýndu ljóta mar-
bletti og sár sem þeir fengu af völd-
um barsmíðanna, en þeir segja að
talíbanar hafi sakað þá um að hafa
skipulagt mótmælin. Þá hafi kvalar-
ar þeirra sagt þeim að þeir væru
heppnir að vera ekki orðnir höfðinu
styttri.
Taqi sagði að talíbanar litu á fjöl-
miðla sem óvini sína, en þeir hafa
heitið því að prentfrelsi verði virt
innan ramma sjaríalaga. Undan-
farna daga hafa hins vegar borist
fregnir af því að fjölmiðlamenn,
einkum þeir frá Afganistan, verði
fyrir áreiti af hálfu talíbana.
Neitar ásökunum um spillingu
Ashraf Ghani, fyrrverandi forseti
Afganistans, baðst í fyrradag afsök-
unar á því að hafa yfirgefið landið
með þeim skyndilega hætti sem raun
bar vitni. Sagðist Ghani hafa flúið
land, þar sem hann taldi það vera
einu leiðina til að hlífa Kabúl við
blóðugum átökum líkt og sáust þeg-
ar talíbanar hertóku borgina á 10.
áratug 20. aldarinnar.
Þá neitaði Ghani ásökunum um
spillingu, en rússnesk stjórnvöld
sögðu á sínum tíma að Ghani hefði
yfirgefið landið með svo himinháar
fjárhæðir í bandaríkjadölum, að ekki
var hægt að koma þeim öllum fyrir í
þyrlunni sem flutti Ghani á brott.
Sagði Ghani það ósannindi, og að
hann og kona hans hefðu ávallt verið
heiðarleg í fjármálum.
Aftur flogið frá Kabúl
- Um 200 erlendir ríkisborgarar fengu að yfirgefa Afganistan í gær - Aftur verði
flogið í dag - Blaðamenn saka talíbana um barsmíðar - Ghani ver hendur sínar
AFP
Í flugtaki Flugvél Qatar Airways fór frá alþjóðaflugvellinum í Kabúl í gær
með 200 farþega innanborðs og hélt til Katar. Von er á öðru flugi í dag.
inu, þrátt fyrir að Tedros Adhanom
Ghebreyesus, framkvæmdastjóri Al-
þjóðaheilbrigðisstofnunarinnar, hafi
kallað eftir því í fyrradag að ríkari
ríki heims gæfu fátækari þjóðum
bóluefni í stað þess að nýta það í örv-
unarskammta.
Jen Psaki, upplýsingafulltrúi
Hvíta hússins, sagði í gær að það
væri ekki rétt að segja að valið stæði
um annaðhvort eða, þar sem Banda-
ríkjastjórn væri stærsti einstaki
gjafi á bóluefnum til fátækari ríkja.
Rúmlega 150.000 Bandaríkja-
menn smitast nú af kórónuveirunni á
degi hverjum, og um 1.500 manns
deyja af völdum hennar. Hefur sú
tíðni hækkað mjög í sumar með til-
komu Delta-afbrigðisins, en fjölgun
tilfella og dauðsfalla hefur aðallega
verið meðal þeirra sem ekki hafa lát-
ið bólusetja sig.
Joe Biden Bandaríkjaforseti ávarp-
aði þjóð sína í beinni sjónvarps-
útsendingu í gær vegna stöðunnar í
faraldrinum. Kynnti hann þar hertar
aðgerðir alríkisins, en Biden vill m.a.
herða á kröfum um að starfsmenn
bandaríska alríkisins séu bólusettir
gegn kórónuveirunni.
Bólusetningarskyldan mun ekki
bara ná til þeirra 2,1 milljónar
manna sem starfar fyrir alríkið,
heldur einnig þeirra sem sinna verk-
takavinnu fyrir það. Er skyldan einn
þáttur af sex í nýrri áætlun Hvíta
hússins til þess að glíma við Delta-
afbrigði veirunnar, en hún hefur náð
miklum framgangi í Bandaríkjunum
í sumar. Ekki er nú gerð krafa á
bólusetningu meðal starfsmanna al-
ríkisstofnana, en þeir sem eru ekki
bólusettir þurfa að gangast undir
reglulegar skimanir gegn veirunni.
Aðgerðirnar fela einnig í sér að
heilbrigðisstarfsmenn sem vinna á
heilbrigðisstofnunum og öðrum
stofnunum sem taka þátt í Medicare
og Medicaid, opinberu sjúkratrygg-
ingakerfi Bandaríkjanna, þurfa að
vera bólusettir. Áætlað er að þetta
nái til sautján milljóna manna.
„Þetta snýst ekki um frelsi eða per-
sónulegt val, þetta snýst um að
vernda sjálfan þig og þá sem eru þér
nærri, samstarfsfólk, fólk sem þér
þykir vænt um og fólk sem þú elsk-
ar,“ sagði Biden í útsendingunni.
Hvetur til örvunarskammta
Þá hyggst Biden ýta úr vör átaki
til þess að fjölga bólusetningum og
skimunum um allt land, auk þess
sem þeir sem bólusettir eru verða
hvattir til þess að fá sér örvunar-
skammt til að verjast Delta-afbrigð-
Kallar eftir bólusetningar-
skyldu á alríkisstarfsmenn
- Um 2,1 milljón manna starfar fyrir bandaríska alríkið
AFP
Mótmæli Bólusetningar eru umdeildar í Bandaríkjunum og mótmælti þessi hópur New York-búa hugmyndum um
bólusetningarskyldu heilbrigðisstarfsfólks í upphafi septembermánaðar, sem ríkisstjóri New York-ríkis setti á.
Réttlætis- og þróunarflokkur Mar-
okkós, sem leitt hefur ríkisstjórn
landsins í áratug, beið í gær afhroð
þegar kosið var til þings. Flokkurinn
er íslamistaflokkur, og var hann með
125 þingsæti fyrir kosningarnar en
einungis 12 eftir þær.
Frjálslyndu flokkarnir RNI og
PAM, sem leitt hefur stjórnar-
andstöðuna, fengu annars vegar 97
og hins vegar 82 þingsæti, en mið-
hægriflokkurinn Istiqlal fékk 78
þingsæti af 395. Nafn flokksins þýðir
Sjálfstæðisflokkurinn og er hann
elsti flokkurinn í Marokkó.
Fyrirfram var talið að íslamistar
myndu áfram fá flest þingsæti, en
skoðanakannanir eru bannaðar síð-
ustu vikuna fyrir kjördag. Úrslitin
þykja því mjög óvænt.
Íslamistar
bíða afhroð
í kosningum
- Hafa stýrt
Marokkó í áratug
AFP
Kosið Úrslitin voru mjög óvænt.