Morgunblaðið - 19.10.2021, Page 4

4 FRÉTTIR
Innlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 19. OKTÓBER 2021
Fundur!
Anna Hrefna Ingimundardóttir,
forstöðumaður efnahagssviðs
SA, er gestur á opnum
hádegisfundi eldri
sjálfstæðismanna á
morgun, miðvikudaginn
20. október, kl. 12:00
í Valhöll.
Allir velkomnir!
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Á annað hundrað sindraskeljar hafa
fundist í Hvalfirði og við ósa Hafnar-
ár í Borgarfirði á þessu ári. Sindri
Gíslason, líffræðingur og forstöðu-
maður Náttúrustofu Suðvesturlands,
telur miklar líkur á að þessi nýbúi á
Íslandi eigi eftir að breiðast nokkuð
hratt út norður með Vesturlandi og
norður fyrir land. Hvort hægt verði
að nýta fiskinn úr skelinni, sem þykir
lostæti, segir hann að tíminn verði að
leiða það í ljós, hversu mikill þéttleik-
inn verði og hversu víða hún dreifist.
Nöfnin sótt í goðafræðina
Árið 1957 fundust tvær dauðar
skeljar af hnífskeljaætt í Lónsfirði.
Tegundin var greind sem Ensis
magnus og fékk heitið fáfnisskel sem
sótt var í norræna goðafræði. Engum
sögum fór síðan af hnífskeljum á ís-
lenskum fjörum fyrr en á gamlársdag
í fyrra þegar nokkrar dauðar hníf-
skeljar fundust í Hvalfirði. Í lok febr-
úar fann síðan Guðni Magnús Eiríks-
son líffræðingur lifandi eintak í
fjörunni við ósa Hafnarár í Borgar-
firði.
Með erfðagreiningu hefur nú verið
staðfest að nýi landneminn tilheyrir
tegundinni Ensis terranovensis, en
það er önnur tegund en sú sem fannst
1957. Landneminn hefur fengið nafn-
ið sindraskel á íslensku og er það
einnig sótt í norræna goðafræði. Það
hefur því ekkert með nafn forstöðu-
manns náttúrustofunnar að gera, en
hann hefur greinilega lúmskt gaman
af nafngiftinni.
Tegundinni var fyrst lýst við Ný-
fundnaland 2012 og þar til nú hefur
hún aðeins fundist á þeim slóðum.
Sterkar líkur eru taldar á að sindra-
skelin hafi borist til Íslands með kjöl-
festuvatni flutningaskipa, mögulega
fyrir fimm til tíu árum, að því er segir
á heimasíðu náttúrustofunnar. Rann-
sókn á tegundinni er nú samvinnu-
verkefni Náttúruminjasafns Íslands,
Hafrannsóknastofnunar, Anishin-
abek/Ontario Fisheries Resource
Centre, Matís og Náttúrustofu Suð-
vesturlands.
Hnífbeittar skelbrúnir
Að sögn Sindra hefur náttúru-
stofan þegar hafið vöktun og hafa nú
fundist á annað hundrað lifandi skelj-
ar. Einstaklingarnir eru frá 15 milli-
metrum upp í rúmlega 13 sentimetra.
Er því ljóst að um nokkra árganga er
að ræða þannig að skelin virðist vera
farin að fjölga sér við landið. Sindri
segir að litlar upplýsingar séu til um
líffræði tegundarinnar, en með vökt-
un og rannsóknum verði hulunni von-
andi svipt af frekari þáttum í líffræði
hennar. Þá nefnir hann að erfða-
fræðirannsókn sé hafin til að kanna
erfðabreytileika tegundarinnar hér á
landi. Sindri segir mikilvægt að al-
menningur hjálpi náttúrustofunni við
að fylgjast með útbreiðslunni og láti
vita finni fólk sindraskel.
Sex tegundir hnífskelja hafa fund-
ist í norðanverðu Atlantshafi. Sam-
lokurnar eru langar og mjóar og skel-
brúnirnar hnífbeittar. Þær líkjast
helst gamaldags rakhnífum og þaðan
er enska heitið „razor clams“ komið.
Hnífskeljar geta orðið 20 sm langir
síarar sem lifa á svifi.
Þær eru varar um sig og verði þær
fyrir ógn eða áreiti eru þær snöggar
að grafa sig niður á allt að 50 senti-
metra dýpi. Þannig getur verið snúið
að ná þeim.
Líklegt að land-
neminn sindra-
skel breiðist út
- Nokkrir árgangar - Þykja lostæti
Ljósmynd/Sindri Gíslason
Íslensk sindraskel Hnífskeljar
líkjast helst gamaldags rakhnífum.
Andrés Magnússon
andres@mbl.is
Eyþór Arnalds, oddviti Sjálfstæð-
isflokksins í borgarstjórn, telur að
Dagur B. Eggertsson borgarstjóri
sé á villigötum um húsnæðismál og
umferð í borginni.
„Það ríkir neyðarástand hér og
nú og allir vita af hverju það stafar.
Borgarstjóri talar eins og ekkert
megi gera fyrr en borgarlínan sé
klár, en þar að
auki sé hann eig-
inlega búinn að
leysa hann með
enn einum glæru-
pakkanum.“
Tillaga sjálf-
stæðismanna um
tafarlausa upp-
byggingu 3.000
íbúða verður tek-
in fyrir á fundi
borgarstjórnar í dag, en borgar-
stjóri gaf lítið fyrir hana í samtali
við mbl.is í gær. Hann sagði ekki
unnt að flýta uppbyggingu íbúa-
byggðar á ýmsum svæðum borgar-
innar nema framkvæmd borgarlínu
sé flýtt fyrst. „Það þarf öflugri al-
menningssamgöngur til þess að
uppbygging á þessum svæðum
gangi upp,“ sagði borgarstjóri, en
hann segir Miklubraut ekki ráða við
nýja byggð í Keldnalandi, líkt og
sjálfstæðismenn leggi til. Ekki er
áætlað að borgarlínan nái þangað
fyrr en árið 2034.
„Borgarstjóri hefur verið í meiri-
hluta nær óslitið í næstum 20 ár og
það er hrikalegur áfellisdómur, sem
hann kveður upp yfir sjálfum sér, ef
það er engin leið að vinda ofan af
heimatilbúinni húsnæðiskreppu
hans fyrr en eftir 10-15 ár,“ segir
Eyþór. „En auðvitað er það ekki
þannig, það er hægt ef menn vilja,
en hann vill það greinilega ekki.“
Eyþór segir með ólíkindum að
borgarstjóri beri fyrir sig að Mikla-
braut anni ekki meiri umferð. „Það
er eins og hann reikni ekki með því
að Sundabraut verði nokkru sinni að
veruleika.“ Hann bendir á að sam-
kvæmt umferðargreiningu muni
borgarlínan sáralitlu skila hvað
varðar umferð um Ártúnsbrekku,
en Sundabraut muni gerbreyta
myndinni. „Enn frekar fyrir það, að
samkvæmt fyrirliggjandi áætlunum
kemst hún fyrr í gagnið en borg-
arlínan.“ Hann minnir á að almenn-
ingssamgöngur hafi verið vanrækt-
ar og dregið úr þeirri þjónustu.
Ekki upp í nös á ketti
Eyþór gefur lítið fyrir orð Dags
um að Reykjavíkurborg beiti sér
fyrir byggingu 10.000 íbúða á kom-
andi árum. „Ég er hræddur um að
þau beri fyrst og fremst vott um ör-
væntingu,“ segir Eyþór. „Borgin
hefur rembst við að ná 1.000 nýjum
íbúðum á ári, en yfirleitt ekki náð
því. Samkvæmt eigin tölum komu
um 5.000 nýjar íbúðir í Reykjavík
árin 2011 til 2020 eða að meðaltali
um 500 nýjar íbúðir á ári í lang-
stærsta sveitarfélaginu. Það er ekki
upp í nös á ketti þegar það vantar
3.500 íbúðir á ári á landsvísu.“
Fyrir vikið sé mikil uppsöfnuð
þörf og hún aukist aðeins með
hverjum mánuðinum sem líður.
„Það er enginn bættari fyrir það að
borgarstjóri dragi upp enn einn
glærupakkann og boði 10.000 íbúðir.
Meðan þær eru bara á glærum er
jafnmikið að marka fyrirheit um
10.000 íbúðir og 100.000 íbúðir.
Raunveruleikinn er sá að það vantar
íbúðir strax.“
Hann bendir á að aðilar vinnu-
markaðarins séu á einu máli um
það, líkt og komið hafi fram í Morg-
unblaðinu í gær. „Borgarstjóri get-
ur afgreitt það sem hefðbundið póli-
tískt útspil, eins og hann orðaði það
af lítilsvirðingu. Eða heldur hann að
VR og Samtök iðnaðarins séu á leið
í framboð?“ spyr hann.
„Það ríkir neyðarástand í hús-
næðismálum þúsunda fjölskyldna og
það er ljótur leikur að gera lítið úr
því.“
Ljótur leikur að gera
lítið úr húsnæðiseklu
- Eyþór vísar gagnrýni borgarstjóra til föðurhúsanna
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Húsnæðismál Tillaga sjálfstæðismanna um tafarlausa uppbyggingu íbúð-
arhúsnæðis í Reykjavík verður tekin fyrir í borgarstjórn í dag.
Eyþór Arnalds
Gunnhildur Sif Oddsdóttir
Hólmfríður María Ragnhildardóttir
Neytendastofa hefur sektað fyrir-
tækið Cromwell Rugs ehf. um þrjár
milljónir króna vegna auglýsinga
sem birtust í Morgunblaðinu.
Neytendastofu bárust ábendingar
um að auglýsingar og markaðssetn-
ing fyrirtækisins væru villandi í ljósi
þeirra verðlækkana sem voru þar
boðaðar en fyrirtækið hefur ekki
starfað hér á landi áður og ekki er
leyfilegt að auglýsa afslátt hafi varan
ekki verið seld á fyrra verði.
Alan Talib, teppasali og eigandi
Cromwell Rugs, hefur vísað þessum
ásökunum á bug og segir hann að
teppin hafi verið seld á upprunalegu
verði og kvaðst hann ekki hafa
áhyggjur að sýna fram á það.
„Þau gáfu okkur einn dag“
Á vef Neytendastofu var aftur á
móti greint frá því að engar sannanir
hefðu borist um að verðlækkunin
væri raunveruleg. Hefur honum ver-
ið bannað að auglýsa með sama hætti
og sömuleiðis sektaður um þrjár
milljónir króna.
„Ég er í mjög miklu áfalli og á
sama tíma mjög ringlaður,“ segir Al-
an Talib í samtali við blaðamann.
Kveðst hann undrandi á hve langt
Neytendastofa gekk í málinu og vek-
ur athygli á að hann hafi einungis
verið að selja teppi, en ekki eiturlyf,
vopn eða annað sem geti haft slæm
áhrif á neytandann.
„Þau gáfu okkur einn dag til að
svara fyrir auglýsingarnar og að ef
við svöruðum ekki innan þess tíma
væru auglýsingarnar okkar ólögleg-
ar,“ segir Alan og bætir við að hann
hafi gefið Neytendastofu öll þau svör
sem hún hafi leitast eftir og fram-
vísað pappírum því til staðfestingar.
Í áfalli yfir sekt
Neytendastofu
- Sektaður um þrjár
milljónir vegna teppa-
auglýsingar
Ljósmynd/Ásdís Ásgeirsdóttir
Teppi Alan Talib kveðst ósáttur við
vinnubrögð Neytendastofu.