Morgunblaðið - 06.11.2021, Síða 27

27
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 6. NÓVEMBER 2021
Heillandi Fregnir voru af Heklu í vikunni um að hún gæti farið að gjósa hvað úr hverju. Jarðvísindamenn vara göngufólk við að vera þar á ferðinni, enda er miklu nær að njóta Heklu úr fjarlægð.
Árni Sæberg
Það sem einkennt
hefur skipulagsstefnu
borgarinnar síðustu
árin er tillitsleysi og
yfirgangur gagnvart
íbúum víðsvegar í
borginni og rótgrónu
umhverfi þeirra. Þetta
upplifa borgarbúar,
ekki síst þeir sem
ferðast reglulega um
borgina. Nú nýlega
voru kynntar tillögur
meirihluta borgarstjórnar, sem
hann kýs að nefna „vinnutillögur á
frumstigi“, um nýja byggð við Bú-
staðaveginn, milli Grensásvegar og
Réttarholtsvegar, þ.e. um 17 bygg-
ingar þétt meðfram Bústaðaveg-
inum og ekki síst þétt við núverandi
gróna byggð á þessu svæði.
Fráleit skipulagstillaga
Hvernig dettur borgaryfirvöldum
í hug að bjóða íbúum og umhverfi
við Bústaðaveg og nærliggjandi
svæði upp á þessa frá-
leitu skipulagstillögu.
Ljóst er að meirihlut-
anum líður illa með þá
staðreynd að nánast
einungis hafa verið
byggðar háreistar
blokkarbyggingar í
Reykjavík undanfarin
ár og nú eigi að bæta
úr því með skipulags-
tillögunni við Bústaða-
veg. Einungis örfáum
lóðum hefur verið út-
hlutað eða bygging-
arréttur seldur undir
sérbýli á þessu kjörtímabili sem
senn lýkur. Fyrirliggjandi tillögur
um ofurþéttingu byggðar snúa ekki
eingöngu að Bústaðavegi. Ekki tek-
ur betra við þegar meirihlutinn sýn-
ir nú hugsanleg áform um afar
þétta uppbyggingu háhýsa meðfram
Miklubraut og Háaleitisbraut.
Alvarleg gagnrýni
Skipulagstillögur um byggingu 17
2ja hæða húsa við Bústaðaveg hafa
lítillega verið kynntar íbúum á nær-
liggjandi svæðum, sem hafa al-
mennt lagst mjög ákveðið gegn
þessum áformum borgaryfirvalda.
Fullyrt hefur verið af hálfu borg-
arinnar að aðallega einsleitur hópur
íbúa í Fossvogshverfi, 60 ára og
eldri, hafi tjáð sig um tillögur að
uppbyggingunni við Bústaðaveg og
gagnrýnt hana alvarlega. Nú eigi að
kynna hana yngri aldurshópum sér-
staklega.
Meirihluti borgarstjórnar undir
forystu þeirra fjögurra flokka sem
nú stjórna borginni ber að sjálf-
sögðu alla ábyrgð á þessum til-
lögum. Fjölmargir íbúar í Fossvogs-
hverfi hafa þegar gagnrýnt
tillögurnar alvarlega, ekki einungis
íbúar 60 ára og eldri í hverfinu. Full
ástæða er til að minna á að 60+ eru
um 30% þeirra sem hafa kosninga-
rétt í Reykjavík.
Er gagnrýni íbúa 60 ára og
eldri ómarktæk?
Það er auðvitað þýðingarlaust í
augum borgaryfirvalda að hlusta
meir á íbúa 60+ í hverfinu og nú á
sérstaklega að kynna málið fyrir
yngri íbúum. Núverandi meirihluti
borgarstjórnar hefur fram til þessa
ekkert gert með gagnrýni og and-
mæli íbúa yfirleitt. Það þekkja íbú-
arnir við Furugerði 23 og einnig
íbúar í Skerjafirði sem mótmæltu
harðlega fyrirhugaðri byggingu 700
íbúða milli flugvallar og eldri
byggðar í Skerjafirði. Ekkert tillit
var tekið til mótmæla þeirra.
Megináhersla meirihlutans á
byggingu íbúða í fjölbýli
Borgarstjóri lýsti því yfir í viðtali
við Ríkisútvarpið nýlega að met-
fjöldi íbúða væri í byggingu á þessu
ári í Reykjavík eða u.þ.b. 1.100 íbúð-
ir. Ekki kom fram á hvaða bygging-
arstigi þessar íbúðir væru en lang-
flestar þeirra í fjölbýli. Árið 1988
var lokið við að byggja 1.277 íbúðir
á höfuðborgarsvæðinu, þar af tæp-
lega 900 íbúðir í Reykjavík, sem
skiptist nokkuð jafnt í sérbýli og
fjölbýlishús. Þetta var fyrir 33 ár-
um. Frá og með árinu 1982 til og
með árinu 1994 var úthlutað lóðum
fyrir rúmlega 5.500 íbúðir undir
íbúðarhúsnæði í Reykjavík, þar af
um 2.700 í fjölbýli og 2.800 í sérbýli.
Borgarstjóri kynnti nýlega áform
borgarinnar um uppbyggingu íbúð-
arhúsnæðis í borginni næsta ára-
tuginn. Þar er fyrst og fremst um
að ræða byggingu íbúða í fjölbýli,
víða í hávöxnum íbúðaturnum og
þéttleiki byggðarinnar afar mikill,
eins og dæmin sýna þegar víða í
borginni. Á svipuðum tíma kynntu
borgaryfirvöld íbúum í Bústaða-
hverfi tillögu að ofurþéttingu
byggðar við Bústaðaveginn. Von-
andi verður þessari árás meirihlut-
ans á Bústaðaveginn hrundið. Bar-
áttan er rétt að byrja.
Eftir Vilhjálm Þ.
Vilhjálmsson »Hvernig dettur
borgaryfirvöldum í
hug að bjóða íbúum og
umhverfi við Bústaða-
veg og nærliggjandi
svæði upp á þessa frá-
leitu skipulagstillögu?
Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson
Höfundur er fv. borgarstjóri.
60+
Það þarf ekki að
fjölyrða um mikilvægi
loftslagsráðstefnu
Sameinuðu þjóðanna,
sem hófst þann 31.
október sl. og stendur
nú yfir í Glasgow, í
Skotlandi. Hún er eðli-
legt, og um leið nauð-
synlegt, framhald af
loftslagsráðstefnunni
COP15, sem var hald-
in í París árið 2015. Þar undirrituðu
þau 197 ríki, sem eru aðilar að
rammasamningi Sameinuðu þjóð-
anna um loftslagsbreytingar, hið
svokallaða Parísarsamkomulag. Í
því koma fram fögur fyrirheit um
kolefnishlutleysi og sett voru mark-
mið um að takmarka hnattræna
hlýnun við innan við 1,5°C fyrir
2050 og 2°C á þessari öld.
Ísland og Evrópusambandið
stefna á 55% samdrátt í losun fyrir
2030.
Með Parísarsamkomulaginu
skuldbundu ríki sig einnig til að
setja sér sín eigin landsmarkmið
um samdrátt í losun. Gert er ráð
fyrir að ríki uppfæri markmið sín á
fimm ára fresti. Þann-
ig var upphaflegt
markmið Evrópusam-
bandsins, sem Ísland
tekur þátt í ásamt
Noregi, 40% sam-
dráttur í losun fyrir
árið 2030, en núna
stefnir sambandið á
55% samdrátt í losun.
Mörg ríki hafa þeg-
ar kynnt langtímasýn
um hvernig þau ætla
að ná kolefnishlutleysi
og hafa uppfært losunarmarkmið
sín. Helsta áhyggjuefnið er samt
það að Kína og Indland eru ekki í
þeim hópi en þau eru ásamt Banda-
ríkjunum stærstu losendur gróð-
urhúsalofttegunda í heiminum.
Í skýrslu Sameinuðu þjóðanna
um loftlagsbreytingar (IPCC) sem
kom út í ágúst var bent á að jafnvel
þó að ríki skeri hratt niður losun á
gróðurhúsalofttegundum gæti
hnattræn hlýnun náð 1,5°C strax á
næsta áratug en þar kom einnig
afdráttarlaust fram að lausnir séu
mögulegar og að hver gráða
umframhlýnunar skipti verulegu
máli um alvarleika afleiðinga lofts-
lagsbreytinganna.
Kol og farartæki knúin af jarð-
efnaeldsneyti heyri sögunni til
Í umræðunni fyrir loftslagsráð-
stefnuna var ekki gert ráð fyrir
stórum ákvörðunum á COP26 en þó
eru bundnar vonir við að ríkin sem
taka þátt í ráðstefnunni skrifi undir
yfirlýsingu þar sem ítrekuð verði
stefna um mikinn samdrátt í losun
fyrir 2030 og mikilvægi markmiða
um kolefnishlutleysi fyrir árið 2050
verði staðfest.
Mikilvægast fyrir okkur Íslend-
inga er að mikið er rætt um að
mikilvægasta niðurstaða COP26
verði að ríkin einsetji sér að henda
kolum og að farartækjum sem
ganga fyrir jarðefnaeldsneyti verði
skipt út.
Vandamálið er þó það að allar
ákvarðanir sem eru teknar á ráð-
stefnunni þurfa að vera samhljóða
og það getur verið vatn á myllu
þeirra sem eiga mikið undir fram-
leiðslu á jarðefnaeldsneyti eins og
Sádi-Arabía, Ástralía og Rússland.
Enda hefur komið nýlega fram að
þessi lönd hafa í gegnum tíðina
þrýst á Sameinuðu þjóðirnar að
draga úr áherslunni á að ríki heims
hætti notkun jarðefnaeldsneytis.
Hreinir orkugjafar
að taka yfir
Þó að margir séu ekki bjartsýnir
á niðurstöðu loftslagsráðstefnunnar
í Glasgow hljótum við Íslendingar
að fagna því að hreinir orkugjafar
eru að taka yfir. Enda fylgir breyt-
ingunum margvíslegur ávinningur
fyrir land og þjóð. Mikill gjaldeyr-
issparnaður verður við að keyra all-
ar innlendar samgöngur á grænni
innlendri orku í stað innfluttra og
mengandi orkugjafa. Einnig hjálpa
breytingarnar okkur að standa við
alþjóðlegar skuldbindingar í lofts-
lagsmálum og tryggja að við verð-
um í farabroddi í þessum mála-
flokki á meðal þjóða heims.
Ísland í einstakri stöðu
Ísland er í einstakri stöðu til að
leggja sitt lóð á vogarskálarnar
þegar kemur að loftslagsvánni. Hér
á landi er orkan okkar stærsta auð-
lind og við höfum sýnt að við höfum
þekkingu og reynslu til að virkja
náttúruna á sama tíma og við um-
göngumst landið okkar af virðing
og varfærni.
Því er eitt brýnasta umhverf-
isverndarmál næstu ára að halda
áfram að nýta græna orku og hraða
orkuskiptum í samgöngum á landi, í
lofti og á sjó með rafknúnum bif-
reiðum og orkuskiptum í sjávar-
útveginum og flugsamgöngum. Til
þess þurfum við að hraða uppbygg-
ingu innviða um allt land og ræða
af fullri alvöru hvaðan við eigum að
fá innlendu grænu orkuna sem á að
koma í stað innflutts jarðefnaelds-
neytis. Þar eru orkuauðlindirnar
okkar, vatns-, jarðvarma- og vind-
orka, augljóslega þeir möguleikar
sem vænlegastir eru.
Við Íslendingar eigum því að
hefjast strax handa að ákveða til
framtíðar hvernig við viljum nýta
orkuauðlindirnar okkar og hraða
uppbyggingu innviða. Ef við Íslend-
ingar getum sýnt fram á árangur
þegar kemur að orkuskiptum mun-
um við leggja enn meira af mörkum
til loftslagsmála á alþjóðavísu en
við gerum í dag.
Eftir Ingibjörgu
Ólöfu Isaksen
» Ísland er í einstakri
stöðu til að leggja
sitt lóð á vogarskálarnar
þegar kemur að lofts-
lagsvánni.
Ingibjörg Ólöf Isaksen
Höfundur er 1. þingmaður
Norðausturkjördæmis.
Ísland er í einstakri stöðu