Morgunblaðið - 27.11.2021, Qupperneq 45

MENNING 45
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 27. NÓVEMBER 2021
Samsýningin Brim og bréfbátar, á
ensku Wild Waves and Paper Boats,
var opnuð 20. nóvember á Hlöðu-
loftinu á Korpúlfsstöðum. Þar sýna
saman þrjár myndlistarkonur, þær
Nikolina Ställborn, Þorgerður Jör-
undsdóttir og Hildur Margrétar-
dóttir og eru verkin á sýningunni af
ýmsum toga og má sjá innsetning-
ar, hljóðverk, málverk, skúlptúra,
teikningar og verk unnin með
blandaðri tækni.
Inntak sýningarinn er hamfara-
hlýnun, að því er fram kemur í til-
kynningu, og þær hröðu breytingar
sem sjá má á umhverfinu og þá ekki
síst á norðurslóðum.
„Sýningin leitast við að skoða
tengsl manns og umhverfis og
skilning okkar á þeim raunveru-
leika sem við búum við,“ segir í til-
kynningu. „Við búum í ímynduðum
raunveruleika og skortir skilning á
þeirri framtíð sem blasir við á
mannöld (antropocene). Veðurfars-
breytingar og dauði náttúrunnar,
tengsl fortíðar og samband okkar
við náttúruna. Við finnum í um-
hverfi okkar allt að því andstöðu og
tregðu við náttúruvernd og sjálf-
bærni á sama tíma og við stöndum
frammi fyrir gríðarlegum nátt-
úruhamförum.“
Sýningin stendur yfir til morg-
undagsins, 28. nóvember, og er hún
opin kl. 13-17 í dag og á morgun.
Hlýnun Inntak sýningarinnar er hamfara-
hlýnun og breytingar sem henni fylgja.
Brim og bréfbátar á Hlöðuloftinu
125 ár eru liðin í dag frá andláti
Gríms Thomsen og af því tilefni
verður haldin þverfagleg ráðstefna í
Hátíðarsal Háskóla Íslands sem
hefst kl. 10 og stendur yfir til kl. 16.
Bókmenntaafræðingar, sagnfræð-
ingar, fornfræðingar og heimspek-
ingar munu á henni fjalla um ýmsar
hliðar á höfundarverki, ævi og sam-
tíð Gríms og er ráðstefnan haldin á
vegum Bókmennta- og listfræða-
stofnunar Háskóla Íslands, að því er
fram kemur á vef skólans. Vegna
samkomutakmarkana mega að
hámarki 50 gestir sitja í salnum en
hægt verður að fylgjast með ráð-
stefnunni í streymi. Finna má tengil
á hana í frétt vef HÍ á slóðinni
hi.is/vidburdir/radstefna_um_grim-
_thomsen.
Dagskráin hefst með ávarpi for-
seta Íslands, Guðna Th. Jóhannes-
sonar, sem setur svo ráðstefnuna og
aðrir á mælendaskrá eru Guðmund-
ur Hálfdanarson með erindið Grím-
ur og þjóðernið, Erla Hulda Hall-
dórsdóttir með erindið Jakobína
Jónsdóttir Thomsen – eiginkona og
eigin kona og Hjalti Snær Ægisson
með erindið Grímur og Grikkirnir.
Næstur kemur Kristján Jóhann
Jónsson og fjallar um ljóðagerð
Gríms, svo Þórir Óskarsson sem tal-
ar um bókmenntafræðinginn Grím,
Ármann Jakobsson verður með er-
indið Grímur og Fornmannasögur,
Gunnar Harðarson flytur erindið
Formálar og fyrirvarar: Um hugs-
unarhátt Gríms, Svavar Hrafn Svav-
arsson flytur erindið Heimspeki
Gríms og Sveinn Yngvi Egilsson er-
indið Grímur Gríms.
Grímur fæddist að Bessastöðum
1820 og nam heimspeki og bók-
menntir. Hann var mikið skáld og
orti m.a. ljóð sem þjóðkunn lög hafa
verið samin við. Má nefna hin sígildu
„Á Sprengisandi“, „Íslands lag“ og
„Sverri konung“.
Merkismaður Grímur Thomsen.
Ráðstefna haldin
um Grím Thomsen
Fyrsti þáttur nýrrar glæpaþátta-
raðar, Svartir sandar, verður sýnd-
ur á jóladag á Stöð 2 og hefur nú
verið gefinn forsmekkur að henni
með stiklu. Glassriver framleiðir
syrpuna, Baldvin Z leikstýrir og
skrifaði handritið með aðal-
leikkonu þáttanna, Aldísi Amah Ha-
milton og lögreglumanninum
Ragnari Jónssyni. Með önnur helstu
hlutverk fara Þór Tulinius, Stein-
unn Ólína Þorsteinsdóttir, Ævar
Þór Benediktsson og Kolbeinn Arn-
björnsson. Stikluna má finna á
mbl.is í dálkinum Fólkið.
Þættirnir segja af þrítugri lög-
reglukonu, Anítu, sem tekur að sér
starf á æskuslóðum sínum sem er
það eina sem henni býðst eftir að
henni var gert að segja upp í
Reykjavík. Aníta snýr aftur í þorpið
sem hún ólst upp í en þangað hefur
hún ekki komið í 14 ár. Þorpið er
vinsæll ferðamannastaður og í
kringum það svartir sandar sem
nafn þáttanna vísar í. Lík ungrar
konur finnst í fjöru og er í fyrstu
talið að hún hafi hrapað fram af
bjargi en þegar vinkona hennar
finnst seinna um kvöldið, hrakin og
alblóðug, fara að renna á menn
tvær grímur. „Aníta sogast niður
dimman hyl fortíðar í leit að mögu-
legum fjöldamorðingja og upp-
gjörið breytist í martröð,“ segir
m.a. um atburðarásina í tilkynn-
ingu.
Morðmál Aldís Amah Hamilton á kynning-
armynd fyrir þættina, Svarta sanda.
Fyrsta stikla úr Svörtum söndum
Hæ sæti
– hvað vilt þú borða!
Bragðgott, hollt
og næringarríkt
Smáralind, Kringlunni, Spönginni, Reykjanesbæ og Akranesi – dyrabaer.is
ÚTSÖLUSTAÐIR:
Byko, Selfossi | Garðheimar | Heimkaup |Dýrabær
Fyrir tæplega 40
árum var frönsk-
um systrum
rænt hérlendis
og vakti málið eðlilega
mikla athygli. Stefán Máni
byggir glæpasögu sína
Horfnar á þessum
óhugnanlega atburði. Auk
þess fléttar hann
mannshvörfum og -látum
frá fyrri og seinni tíð í frásögnina
svo úr verður spennandi og vel
sögð saga hryllings og illsku á fá-
mennu svæði, þar sem allir vita allt
um alla, en þöggunin ræður ríkjum.
Sögusviðið á Kirkjubæjarklaustri
og nágrenni er ljóslifandi og ljóst
er að Stefán Máni hefur kynnt sér
það til hlítar. Lýsingar hans eru
nákvæmar og minna á verklag
Lees Childs í spennusögum, þar
sem Jack Reacher er í aðalhlut-
verki.
Lögreglumaðurinn Hörður
Grímsson, helsta persóna Stefáns
Mána í átta öðrum spennusögum,
er um margt líkur Jack
Reacher. Þeir eru
hávaxnari en gengur og
gerist, láta sér ekki allt
fyrir brjósti brenna, eru
viðkvæm hörkutól. Hörður
getur reyndar verið ótrú-
lega lítill í sér og skyndi-
legur skapofsi er honum
ekki til framdráttar. Hann
er líka veikur á svellinu og
þrífst ekki vel í sambandi
við aðra nema Bíbí, sem er hans
helsta stoð og stytta. Hann lætur
sér samt ekki segjast, fer sínu
fram, uppgjöf er ekki til í orðaforð-
anum og þrautseigjan kemur hon-
um þangað sem hann ætlar sér.
Rauðhærður risi, sem óþarfi er að
tíunda um þennan eftirminnilega
karakter.
Líf í fámennum byggðum á
landsbyggðinni er ekki fyrir alla og
Hörður finnur vel fyrir því að vera
aðkomumaður á Klaustri. Gróa á
Leiti fylgist með hverju spori og
ekki er á orðsporið bætandi. Vinna
getur verið erfið við þessar að-
stæður og Hörður gerir illt verra
með framkomu sinni. Honum líður
illa, en viðbrögð hans í þessari
stöðu hæfa ekki beint manni sem
þegar hefur verið færður til í
starfi. En þetta er hluti vandamáls-
ins og á því þarf að taka með góðu
eða illu.
Brenglað hugarfar leynist víða
og þöggun gerir illt verra. Í þessari
spennusögu skyggnist Stefán Máni
undir yfirborðið og dregur saman
trúverðulega frásögn af því sem
kemur upp, þegar velt er við stein-
um. Hún er langt því frá að vera
fögur, þótt yfirborðið bendi til ann-
ars, en tilgangurinn helgar meðalið.
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Skelfing Stefán Máni byggir nýjustu bók sína á óhugnanlegum atburði, þegar frönskum systrum var rænt á Íslandi.
Liðnir atburðir í
óhuggulegu ljósi
Glæpasaga
Horfnar bbbbn
Eftir Stefán Mána.
Sögur útgáfa 2021. Innb., 284 bls.
STEINÞÓR
GUÐBJARTSSON
BÆKUR