Morgunblaðið - 01.12.2021, Blaðsíða 1

M I Ð V I K U D A G U R 1. D E S E M B E R 2 0 2 1
.Stofnað 1913 . 282. tölublað . 109. árgangur .
23
dagar til jóla
Jóladagatalið er á
jolamjolk.is
VERÐUR ÞRIÐJA
STÆRSTA SKIPA-
FÉLAG LANDSINS 4:0 SIGUR Á KÝPUR
ÍSFÉLAG VEST-
MANNAEYJA
120 ÁRA Í DAG
SLAKASTI LEIKUR LIÐSINS 22 AFMÆLISBLAÐ 32 SÍÐURVIÐSKIPTAMOGGINN
Gunnhildur Sif Oddsdóttir
Ómar Friðriksson
Í fjárlagafrumvarpi ársins 2022,
sem Bjarni Benediktsson, fjár-
mála- og efnahagsráðherra, kynnti
í gær, er gert ráð fyrir um 168,5
milljarða halla á rekstri ríkissjóðs
eða um 55 milljörðum kr. minni
halla en gert var ráð fyrir í fjár-
málaáætlun sem samþykkt var síð-
astliðið vor.
Nú er útlit fyrir 288 milljarða kr.
halla á árinu 2021. Gangi áætlanir
eftir batnar afkoman því um 119
milljarða milli áranna 2021 og 2022.
Tekjuhliðin gæti orðið sterkari
Yngvi Harðarson, framkvæmda-
stjóri Analytica, segir í samtali við
Morgunblaðið að honum þyki þær
hagvaxtarforsendur sem eru lagðar
til grundvallar í frumvarpinu ekki
of bjartsýnar og heldur í svartsýnni
kantinum, jafnvel þótt 5,3% hag-
vexti sé spáð.
„Út frá því þá gæti tekjuhliðin
hugsanlega reynst sterkari heldur
en gert er ráð fyrir í frumvarpinu,“
segir Yngvi og bætir við: „Ef hag-
vöxtur verður meiri þá má alveg
búast við því að skatttekjur verði
eitthvað meiri, þannig að þá verði
hallinn eitthvað minni.“
Honum þyki verbólguforsend-
urnar aftur á móti svolítið bjartsýn-
ar. „Það gæti verið að verðbólgan
myndi reynast eitthvað meiri held-
ur en gert er ráð fyrir í forsend-
unum, en það er ekki gott að segja,
það veltur á svo mörgum þáttum.“
Beint í fangið á ríkissjóði
„Það er fátt sem kemur á óvart,“
segir Ari Skúlason hagfræðingur
hjá Landsbankanum um fjárlaga-
frumvarpið. Til að mynda komi það
ekki á óvart að staðan sé betri en
reiknað var með fyrir ári síðan, það
hafi verið vitað. „Tekjurnar eru að
aukast í samfélaginu og það kemur
beint í fangið á ríkissjóði yfirleitt.“
Þá sjáist það í frumvarpinu að
framtíðin sé ekki eins svört og hún
leit út fyrir ári. „Atvinnuleysi er
náttúrulega orðið miklu minna,
ferðamönnum hefur fjölgað og svo
framvegis. Þetta er allt saman í rétt
átt,“ segir Ari.
Hann bendir á að það sem sé í
frumvarpinu sé kannski ekki held-
ur allt saman endanlegt sökum
þess að faraldur kórónuveirunnar
sé mögulega ekki enn á enda.
Vitum ekki hver staðan verður
„Frumvarpið byggir á því að það
verði töluvert góður hagvöxtur,
sérstaklega á næsta ári og svo
áfram þokkalegur hagvöxtur á ár-
unum þar á eftir en auðvitað vitum
við aldrei hvernig staðan verður
eftir tvo mánuði miðað við þennan
faraldur,“ segir Ari og bætir við að
þar fyrir utan sé staðan sú að rík-
issjóður sé búinn að taka á sig tölu-
vert af ábyrgðum. Fjárlagafrum-
varpið og fjárlagastefnan byggi þá
kannski á því „að allt fari eins vel
og það lítur út fyrir að gera núna“.
Stærsta einstaka hækkun út-
gjalda ríkisins á næsta ári eru
framlög til heilbrigðismála, sem
aukast um 16,3 milljarða milli ára.
Framtíðin bjartari
- Fjárlagafrumvarp ársins 2022 gerir ráð fyrir 55 milljarða minni halla en upp-
haflega var spáð - Hagfræðingur segir hagvaxtarforsendur ekki of bjartsýnar
M 168,5 milljarða halli … »4 og 6
Morgunblaðið/Eggert
Nýtt frumvarp Bjarni Benediktsson, fjármála- og efnahagsráðherra, kynnti frumvarpið á blaðamannafundi í gær.
FJÁRLAGA-
FRUMVARPIÐ
168,5
milljarða halli
á rekstri ríkissjóðs
2022
55
milljarða minni
halli en gert var
ráð fyrir í vor
5,3%
áætlaður hagvöxtur
á næsta ári
Andrés Magnússon
andres@mbl..is
Katrín Jakobsdóttir forsætisráð-
herra játar að stjórnarmyndunar-
viðræður hefðu getað gengið mun
hraðar fyrir sig en raunin var, en
þar hafi kjörbréfamálið haft sín
áhrif og eins hafi formenn stjórn-
arflokkanna ákveðið að taka sér
tíma til þess að ræða málefni og
verkefni vel.
„Um leið og [niðurstaðan í kjör-
bréfamálinu] lá fyrir vorum við
snögg að ljúka verkefninu.“
Þetta er meðal þess, sem fram
kemur í viðtali við Katrínu í Dag-
málum í dag, streymi á netinu, sem
opið er öllum áskrifendum, en út-
drátt úr því má lesa í blaðinu í dag.
Forsætisráðherra telur að sá tími
hafi nýst vel og nefnir til dæmis að
lausn ýmissa af „erfiðu málunum“
eins og miðhálendisþjóðgarð, út-
lendingamál og orkunýtingu.
Katrín segir ríkisstjórnina standa
frammi fyrir miklum áskorunum
eftir heimsfaraldurinn og þar séu
efnahagsmál og ríkisfjármál efst á
blaði. Ákveðið hafi verið að grípa
hvorki til niðurskurðar né skatta-
hækkana, heldur vaxtar til velsæld-
ar.
Hún fellst á að sumt í stjórn-
arsáttmálanum beri vott um mis-
jafnar áherslur, svo sem grisjun
regluverks í einu orðinu og eflingu
eftirlitsstofnana í hinu.
„Eftirlit er mikilvægt [og] það er
töluverð eftirspurn eftir að eftirlits-
stofnanir sinni líka ákveðnu leið-
beiningarhlutverki,“ segir Katrín
og telur það einkum eiga við um
minni fyrirtæki. „Eftirlitsstofnanir
eiga fyrst og fremst að gæta að al-
mannahag og við erum með dæmi
um mikilvægar ábendingar þeirra.
[…]
En að sjálfsögðu eigum við alltaf
að vera meðvituð um það að þetta
verði ekki of íþyngjandi eða of hart
sé fram gengið.“
Kjaramál verða fyrirferðarmikil
á kjörtímabilinu og sjómannaverk-
fall mögulegt snemma á næsta ári.
Katrín segir lög á vinnudeilur vera
algert neyðarúrræði. »10
Hefði getað tekið minni tíma
- Efnahagur og ríkisfjármál í fyrrirúmi - Hvorki niðurskurður né skatthækkanir
Morgunblaðið/Hallur
Dagmál Katrín Jakobsdóttir í viðtali.
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Heildarlaun ríkisstarfsmanna eru
nú 912 þús. að meðaltali á mánuði,
án launatengdra gjalda. Af því leiðir
að það kostar ríkið að meðaltali
rúma milljón að ráða starfsmann.
Þetta má lesa úr tölum á vef fjár-
málaráðuneytisins en fjallað er um
launaþróunina hjá ríkinu í Við-
skiptaMogganum í dag.
Þar kemur meðal annars fram að
heildarlaun þjóðkjörinna félaga í
kjararáði hafa hækkað um 419 þús-
und á mánuði frá árinu 2016 og að
laun ljósmæðra hafa hækkað um 289
þúsund á sama tímabili. Af öðrum
dæmum má nefna að lögreglumenn
hafa nú nærri milljón í meðallaun.
Umfram lífskjarasamninga
Hinn 1. janúar næstkomandi
verður síðasta launahækkunin í lífs-
kjarasamningunum. Skýrsla kjara-
tölfræðinefndar bendir til að laun
hjá sveitarfélögum hafi hækkað mun
meira en hjá ríki og á almenna
markaðnum og þar með umfram
ákvæði lífskjarasamninganna.
Morgunblaðið/Golli
Vöxtur Ríkið hefur hækkað laun.
Nálgast
milljón á
mánuði
- Kjarabót ríkis-
starfsmanna