Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.2003, Side 27
Indledning
25
menter er skilt fra, trods alt nærmer sig det daglige sprog mere end store
dele af den skønlitteratur der blev skrevet i perioden. Man må imidlertid
være opmærksom på at diplomskriveme kan have været mere uddanne-
de end den øvrige befolkning, og sandsynligvis har nogle af dem op-
holdt sig i udlandet (Norge); nogle af dem har sågar været udlændinge
(norske). Deres brug af låne- og fremmedord viser derfor sandsynligvis
ikke et helt neutralt billede af den almene sprogbrug. Endvidere er breve
uden tvivl ofte skrevet efter diktat, og når det gælder breve udstedt af
udenlandske embedsmænd på Island kan man forvente fremmede ord og
udtryk, som ikke nødvendigvis har hørt til skrivernes hverdagsordfor-
råd.
1.3.1 Notationsprincipper m.m.
I afhandlingen bruges gennemgående følgende notationsprincipper: Be-
læg fra Diplomatarium Islandicum og Islandske originaldiplomer indtil
1450 (Stefan Karlsson 1963) markeres i reglen (i materialesamlingen al-
tid) med henholdsvis DI + bindnummer + side + årstal og IslDipl + side
+ årstal. Hvis den pågældende tekst ikke er bevaret i original, påpeges
det derved at der efter årstallet følger et “>” + håndskriftets datering,
som er den der gives i registerbindet til Ordbog over det norrøne prosa-
sprog (ONP 1989), i nogle tilfælde med en mindre modificering. En for-
mulering som fx “DI 3:95, 1354 > c. 1570” ved et belæg betyder derfor
at belægget er hentet i Diplomatarium Islandicum, 3. bind, side 95, tek-
sten er fra 1354, men bevaret i en afskrift fra omkr. 1570. Hvis oprindel-
sesåret ikke kommer frem i selve teksten, men er tilføjet af udgiverne,
står det i firkantet parentes (fx “DI 2:408, [1317] > 1601”). Et e. før års-
tallet, fx “e. 1394”, står for efter. Belæg fra statutter markeres med
“bpst.” (bispestatut) og “æbpst.” (ærkebispestatut), belæg fra inventarli-
ster markeres med “inv.”. Undertiden pointeres det at et belæg stammer
fra et testamente, privatbrev, pavebrev, bispebrev o.s.v. Belæg fra breve
skrevet af notarius publicus Jon Egilsson (se afsnit 2.2), markeres med
“JE” eller “JE kop.” (d.v.s. brevene fra den del af biskop Jon Vilhjålms-
sons kopibog, Bps. B 11,3, som Jon Egilsson skrev 1429-1434). Belæg
fra norske diplomer markeres undertiden på lignende måde; dog angives
i reglen ikke om teksten er bevaret i en afskrift eller ikke.
Alle eksempler fra udgaver gengives bogstavret. Rettelser af teksten
(mest tillæg af udeladte bogstaver eller enkelte ord) gengives i udgaver-