Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.2003, Side 29
Indledning
27
nemgået for mulige ældre belæg; også Holtsmark (1955) og glossarium
til Norges Gamle Love indtil 1387 (5. bind, 1895) med hensyn til norske
belæg.
De vigtigste ordbogsforkortelser er ÅBM : Islensk ordsifjabok (Åsgeir
Blondal Magnusson 1995), NÅN : Dansk Etymologisk Ordbog. Ordenes
Historie (Nielsen 1989), Hq. : Svensk etymologisk ordbok (Hellquist
1948), de Vries : Altnordisches etymologisches Worterbuch (de Vries
1962), F : Ordbog over Det gamle norske Sprog, 1.-3. bind (Fritzner
1886-1896) og F 4 : Ordbog over det gamle norske Sprog, 4. bind (Hød-
nebø 1972), K : Ordbog til det ældre danske Sprog (Kalkar 1881-1918
og 1976), ONP : Ordbog over det norrøne prosasprog (1.-2. bind og
seddelsamling), Sdw. : Ordbok dfver svenska medeltids-språket (Soder-
wall 1884-1918) og Sdw. Suppl. : Ordbok over svenska medeltids-
språket. Supplement (Soderwall et al. 1925-1973). Se nærmere indled-
ningen til materialesamlingen i kapitel 7, samt Kilder og litteratur.
1.4 Arbejdshypoteser og undersøgelsens formål og
resultater
Formålet med undersøgelsen har hovedsagelig været at få et klart bille-
de af nedertyske ords eksistens i et repræsentativt materiale fra det is-
landske skriftsprogs første tre århundreder. Nedertyske ord i islandsk
knyttes gerne især til 1400- og 1500-tallet (se fx Jakob Benediktsson
1964:100) til trods for at det længe har været kendt at en del sådanne ord
forekommer forholdsvis tidligt i islandsk.12 En grundig undersøgelse af
disse ord, fx hvad angår deres alder, antal, frekvens, genremæssige til-
hørsforhold, semantiske opdeling etc., er endnu ikke blevet foretaget,
men visse oplysninger om dette kan dog uddrages fra specielt Fischer
(1909) og Comolle (1986).
igen, og det er sikkert ikke blot de puristiske bestræbelser i det 19. årh., der har bidraget til
at udrydde dem, hvis de overhovedet har nogen andel deri.” Middelnedertyske lån er imid-
lertid slet ikke så mange i bogen (evt. bortset fra ord på p-) som forfatteren giver indtryk
af. Med tanke på hans store kundskab om islandsk sprog før og senere er hans ord dog sik-
kert ikke valgt uden grund, men det havde været ønskeligt at han havde uddybet dem no-
get.
12 Se fx Fischer (1909) som nævner mange middelnedertyske ord, bl.a. fra islændingesa-
gaeme, og Hødnebø (1966a:45) som opregner 53 ord som eksempler på middelnedertyske
ord som “[forholdsvis tidlig viser seg i den vn. litt.”.