Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.2003, Blaðsíða 34
2 Kilder og genrer
2.1 Tekster og udgaver
Teksterne der ligger til grund for undersøgelsen, er udgivet i Diplomata-
rium Islandicum, 1.-12. bind (DI) og i Islandske originaldiplomer indtil
1450 (Stefan Karlsson 1963, IslDipl).14 Tekstmaterialet kan i grove træk
opdeles i tre hovedgrupper: 1) islandske diplomer samt nogle andre do-
kumenter af lignende karakter, bl.a. de få privatbreve der er bevaret,
samt nogle regninger for kirker, bispesæder og klostre; 2) inventarlister
(måldagar) fra kirker og klostre; 3) islandske bispestatutter samt de ær-
kebispestatutter der sandsynligvis er oversat til islandsk fra latin (disse
er dog kun sjældent brugt som kilder). Egentlige lovtekster, deriblandt
kirkelove, er derimod ikke kommet i betragtning som kilder for nær-
værende undersøgelse. Grunden er først og fremmest den at teksterne i
mange tilfælde er forfattet i Norge og oprindelig nedskrevet i norsk
sprogform. Disse teksters sprogform fortjener en særlig undersøgelse.
Nogle andre tekster der er trykt i DI er også gennemgået; de vigtigste
af disse er Grimr Holmsteinssons fortale til Jons saga baptista II, stilet til
abbed Runolfr Sigmundarson, trykt i DI 2 nr. 76 (c. 1280), Åmi Laurent-
iussons fortale til Dunstanuss saga, trykt i DI 2 nr. 340 (c. 1320) og ab-
bed Bergr Sokkasons fortale til Nikulåss saga erkibiskups, trykt i DI 2
nr. 356 (c. 1324),15 lister over navne på fjorde og afstande på havet fra
c. 1312 (DI 3 nr. 9 og 10), et stykke fra en annal, skrevet c. 1370 (DI 3
nr. 79 = Ann764 225), forskellige edsformularer fra c. 1269 (DI 2 nr.
10), en 1300-tals-formular til indledning af en fest (DI 10:433-434), en
handelsformular fra 1420 (DI 4 nr. 337), nogle edsformularer fra 1300-
tallet og fra omkr. 1430 for præster, rådmænd m.fl. (DI 2 nr. 352; DI 4
nr. 455 og 456), en tale for Olav den Helliges minde (se nedenfor) med
14 For en oversigt over det kildemateriale der foreligger til en sproghistorisk undersøgel-
se af ældre islandsk, se Kjartan G. Ottosson (1988).
15 Fra disse tre tekster er der kun excerperet få ord: makligr (s. 166, afsnit 5.3.2), tilheyra
og tilheyriligr fra Grfmrs forord, sagnameistari (s. 168, afsnit 5.3.2) og ævintyr fra Åmis
tekst; intet fra Bergrs tekst.