Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.2003, Page 70
68
Middelnedertyske låneord
3.2 Islands kontakt med udlandet
Efter midten af 1200-tallet var der få skibe tilbage på Island som kunne
klare rejsen over havet. Dog nævnes der nogle skibe i annalerne, og det
nævnes sågar at man så sent som i 1338 byggede et skib som samme
sommer sejlede til Norge (Skålholtsannåll, Storm 1888:208). I overens-
komsten fra 1262-1264 havde islændingene fået slået fast at i hvert fald
6 skibe skulle sejle fra Norge til Island hver sommer.66 Denne overens-
komst blev imidlertid ikke altid holdt, bl.a. fordi det ikke var særlig ef-
tertragtet at sejle den lange tur til Island hvor købmændene kun fik varer
som der ikke var stort marked for i Norge (skind, vadmel, svovl og fal-
ke, og tørfisk sidst i århundredet). Med de skibe som man havde rådig-
hed over i 1200-1300-tallet, kunne en rejse til Island tage over et år
(Bjom Porsteinsson 1970:35). Rejsen begyndte så tidligt som vejret gav
lov til og skibene var ofte først på Island så sent at købmændene måtte
overvintre hvis de ville gøre en god handel i landet.
I 1306 blev det lovfæstet at kun nordmænd havde lov til at sejle til Is-
land og handle. Det ser ud til at hanseaterne holdt disse love og overlod
det til norske handelsmænd at sørge for varer til Island. Men handelen
med Norge og de lovbundne sejladser fra Norge til Island var yderst ure-
gelmæssige hele 1300-tallet. Mange år kom der ingen skibe til landet,
således fx i året 1350 hvor man i annaler får at vide at vinforsyningen i
landet var så begrænset at “lagdist messo songr at ollum utkirkivm aa
landinv” (‘messesang blev opgivet i alle annekskirker i landet’, Gott-
skålksannåll, Storm 1888:355).
Efter pesten i Norge i midten af århundredet oplevede man på Island
et drastisk fald i antallet af skibe som sejlede til landet. I århundredets
sidste årtier kom der dog igen et opsving i sejladsen. Således vides det at
der i 1383 kom 7 skibe en sommer i HvalfjorSur, den vigtigste handels-
plads i landet på den tid, og samtidig var der i fjorden tre andre skibe fra
året før (Bjom Porsteinsson 1978b:22). Men sejladsen mindskedes igen
66 “Skulu .vj. skip ganga af Noreigi til Jslandz .ij. sumr enu næstu. en f>a5an j fra sem
konungi og hinum beztum Bændum landzins pikiR hentazt landino” (DI 1:620, 1262 > c.
1550, jf. forskellige afskrifter af kontrakterne fra 1262, 1263 og 1264, fx s. 624,635,637).
I et brev til kong Erik af Pommern fra 1419 nævnes denne aftale: “worar rettar beøtr giora
suo raaøh firer ath oss skyldæ koma sæx skip af noreghi arligha: huat sem æi hefuer komit
vpp a langha tima” (IslDipl 215). - Konrad Maurer tolkede dog bestemmelsen således at
den skulle sikre at kongen aldrig måtte forbyde sejlads af op til seks skibe mellem Island
og Norge (Porvaldur Thoroddsen 1892-1896:102-103).