Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.2003, Page 129
Låneord i teksterne
127
-korne, fulkum(m)en, fsv. fulkoma, fulkomin. Ordet omtales ikke af
ÅBM, de Vries eller Hq.; F&T sammenligner oldnord. fullkominn og
mnty. vulkomen, men diskuterer ikke forholdet nærmere. AJ og NAN
anser hhv. isl. fullkominn og da. fuldkommen for at være dannet efter
mnty. vulkomen. Ordet er imidlertid både almindeligt (12 belæg er regi-
streret fra diplomteksteme; ONP har over 150 belæg fra forskellige tek-
ster; ordet forekommer 22 gange i islændingesagaeme ifølge
Or5std5ulykill) og gammelt, forekommer fx i Sverris saga og Egils saga
(Sv 55, hskr. c. 1300, Eg 115, hskr. c. 1330-1370). Ældst af disse er
Sverris saga, forfattet i slutningen af 1100-tallet af abbed Karl Jonsson
(d. 1213); i sin nuværende skikkelse er sagaen dog måske fra midten af
1200-tallet (jf. IB 1:392, Sverrir Tomasson). Egils saga anses alminde-
ligvis for at være en af de ældste af islændingesagaerne (Snorri Sturlu-
son (d. 1241) er blevet nævnt som en mulig forfatter).
Til perf.part. fullkominn er dannet det inkoative vb. fullkomna ‘fuld-
ende’, belagt én gang i teksterne: ath fullkomna petta adurskrifad hiona-
band DI 6:294, 1480 > apogr. Gno. d.s. (DN 4:86, 1310), gida. fulkom-
ne, fsv. fulkomna. Æ.b.: ABpx 24 (hskr. 1696). Af samme stamme er adj.
fullkomligr ‘fuldkommen, fuldstændig’ (7) og adv. fullkomliga ‘fuld-
komment, aldeles’ (17): med fullkomlegu domsatkvæde DI 3:257,
[c. 1370] > 1600-t. (bpst.); hans bodskapur og follkomligr giorningr DI
5:485, [1467] (privatbrev); um faustur per sem eigi greinir fullkomliga
kristenn rettr DI 2:129, [1275] > c. 1320-1340 (bpst.140); eg hefi full-
komliga vppgefid pa omagavist DI 6:27, 1371 > c. 1600-1625. Æ.b.:
fullkomligr Alex 156 (hskr. c. 1280), fullkomliga Altingsvedtægt fra
1253 (DI 2:1, 1253 > c. 1320). (ONP har 60-70 belæg på adverbiet fra
forskellige tekster). Både adj. og adv. forekommer i de øvrige nordiske
sprog, gno .fullkomligr (BarlA 32) og fullkomliga (DN 1:92, 1304),
gida.fulkomelik, -like adj. og adv. (1400-tallet, se K 1:803), også ordfor-
men fuldkommelighen (Holst 1903:69; GG 4:66),141 fsv. fulkomliker,
-lika, og de svarer til mnty. vulkome{n)liken adv.
Ordstammen fullkom- er tilsyneladende betydelig ældre i islandsk end
den egentlige middelnedertyske indflydelse på de nordiske sprog, og
den er sandsynligvis hjemlig. Alle ordene, fullkominn, fullkomligti-liga
140 Ordet mangler i nogle afskrifter af statutten.
141 Om ordets sidste led siger Brøndum-Nielsen (GG 4:66) at det er “den fra Middelne-
dertysk laante Adverbialform -ligen (mnt. -Ifken), der foreligger i enkelte Exempler fra det
15. Aarh.”.