Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.2003, Blaðsíða 133
Låneord i teksterne
131
stoll m. ‘bord eller stol til en kande’ DI 3:577, e. 1394 > 1639 (inv.);
gno. d.s. (DN 2:469, 1413).
kåpa f. ‘kåbe’ er meget almindeligt i måldagar. Eks.: cåpu (akk.)
DI 2:63, [1269] > 1601. Gno. d.s. (fx kapo DN 3:149, 1331; også kor-
kapo s. 148), gida. kape, fsv. kapa; < senlat. cåpa, muligvis gennem oe.
cape (ÅBM, de Vries, Hødnebø 1966a:44; jf. Thors 1957:168). NÅN,
ODS, Hq. og SAOB nævner ikke noget mellemled mellem latin og nor-
disk, og Hq. fremhæver tilmed at det næppe lader sig bestemme. ÅBM
nævner dog mnty. kappe som et muligt mellemled, men det er formo-
dentlig urigtigt; kappe stammer fra miat. cappa, en sideform til cåpa, og
er kilden til gida. kappe, yfsv. kappa, yngre isl. kappi (lånt gennem
dansk).
Følgende sammensætninger er excerperet fra måldagar. åbreiåsls-
kåpa, sandsynligvis = kantarakåpa, DI 3:123, 1358; baldrskinskåpa
‘kåbe/kappe af baldakin’’ DI 2:433, 1318-c. 1400 > 1639; fustanskåpa
‘kåbe/kappe affustan'146 DI 2:359, 1306 > apogr.; kantarakåpa ‘mes-
sekappe’ DI 7:2, [c. 1170] > 1601; svarer til oe. cantercappe < miat.
cappa cantoris ‘kordirigentens kåbe’;147 korkåpa ‘korkåbe’ DI 2:541,
[1323-1348] > c. 1363; pellskantarakåpa ‘messekappe af pell' (o: en
vis art silke, se om ordet pell nedenfor i dette afsnit) DI 1:597, [1259] >
1601; pellskåpa ‘kåbe/kappe af pell’ DI 2:433, 1318-c. 1400 > 1639;
sæikåpa ‘kåbe af sæi’ (se sæi i kapitel 7) DI 4:13, [1378] > 1601; vefj-
arkåpa ‘kåbe af et vævet stof’ DI 2:359, 1306 > apogr.; kåpuleppr m.,
kåpuslitr n. DI 5:282, 1461-1510, kåpuslitri n. DI 5:337, 1461-1510,
kåpuslitti n. (alle om dårlige kåber, “kåbepjalt”) IslDipl 103, 1392.
kassadr adj. ‘indrammet, anbragt i en ramme af træ eller i en kasse’
forekommer nogle gange i måldagar og lignende tekster, fx solarsteirn
kassadur DI 3:560, e. 1394 > 1639, også okassadr: alltarissteynar tueyr
kassader og einn okassadur DI 3:572, e. 1394 > 1639. Ordet er
perf.part. til et vb. kassa som vel er dannet til et substantiv ka.ss n., kassi
m. ‘(flettet) kurv, ketsjer; kasse’, enten et hjemligt ord eller et lån fra sla-
viske sprog (Hq.; ÅBM betvivler slavisk oprindelse), jf. gno. kassi m.
(DN 2:32, 1295, brugt om et fiskeredskab), kassafiski f. (DN 4:59, 1301
‘fangst i en kassi'), fsv. kas (best. form kassen) ‘kurv’ (Sdw. Suppl.:
146 Et slags bomuldsstof; gammelt lån fra old- eller middelengelsk, jf. me.fustane < miat.
fustanum, af arab. Fuståt, en bydel i Kairo.
147 Gno. d.s., fx DN 15:11, 1321 & 1323.