Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.2003, Blaðsíða 167
Låneord i teksterne
165
(Plåcitus drapa, AM 673 b 4to, c. 1200) tyder dog på at lånesproget er et
andet, muligvis oldsaksisk.
korr m. ‘kor’ (den del af en kirke hvor alteret står): riolld vm kor
DI 2:473, 1318-c. 1400 > 1639 (inv.); korenn DI 3:702, 1405 > apogr.
Gno. d.s. (Streng 4), gida. kor, fsv. kor, < mnty. kor < lat. chorus (< gr.
khoros) ifølge ABM og de Vries. Hq. tager ikke direkte stilling til mel-
lemleddet (“mity. kor, fhty. chor (ty. chor) osv.”), og det gør ODS heller
ikke (NÅN omtaler ikke ordet). Ordets alder (korpili i Homlsl, c. 1200)
taler mod at mellemleddet er middelnedertysk. Bet. ‘gruppe syngende
personer’ er i de undersøgte tekster kun belagt i sammensætningen engla-
korr ‘englekor’ DI 3:186, 1363 > apogr. (testamente); jf. gida. ængle-
kor. - Andre sammensætninger der er registreret: korbak n. ‘korets bag-
væg’ DI 6:469, 1483 > apogr.; korbjalla f. ‘korklokke’ DI 4:57, 1397 >
1600-t. (inv.); kordyrr f.pl. ‘kordør’ DI 2:378, [1313] > 1598 (inv.);
korsdyrr DI 4:478, 1431 (JE kop.); både kordyrr og korsdyrr forekom-
mer i Mariu saga (MarD 811, MarL 618); gida. korsdyr, fsv. kordyr,
korkåpa f. ‘korkåbe’ DI 2:541, [1323-1348] > c. 1363 (æbpst.);
DI 6:688, 1489 > c. 1490 (kirkeregning); gida. korkape, fsv. korkapæ,
æ.b.: Sv 156 (hskr. c. 1300); korpsaltari m. ‘korpsalter’ DI 3:213, 1367
> 1598 (inv.); korsbrodir m. ‘korherre, kannik, medlem af et domkirke-
råd’ (i Norge) DI 2:253, 1285 > c. 1400 (pavebrev, oversat fra latin); Isl-
Dipl 30, 1357 (norskpåvirket ortografi, jf. Stefan Karlsson 1963:xxvi
f.); gno. d.s. (OH619 120; DN 1:6, 1220), gida. korsbrother, fsv. kors-
brodhir; korsongvabok f. ‘hymnale’ (muligvis ‘breviar’) DI 2:460,
1318-c. 1400 > 1639 (inv.); kortjald n. ‘forhæng i kor’ DI 2:62, [1269]
>1601 (inv.).
[kosta, kostnadr, kostr se kapitel 7]
[kruna ‘tonsur’ se kapitel 7]
kærr adj. ‘kær’: kærazsta sinum syni DI 2:252, 1285 > 1400 (pave-
brev, oversat fra latin); vår kiær son IslDipl 159, 1405. Gno. d.s.
(OH619 112; DN 1:73, 1292), gida. kær, fsv. kær, < middelnedertysk (jf.
mholl. caer, care) < ofra. ker < lat. edrus ifølge NÅN og Hq. (“från ett
icke uppvisat mity. ord” Hq.) mens ÅBM og de Vries synes at gå ud fra
et lån direkte fra oldfransk. I hvert fald viser ordets alder i islandsk (fo-
rekommer i et digt af Sighvatr Lordarson, d. c. 1045, samt i Homlsl,
c. 1200) at mellemleddet ikke er middelnedertysk. ONP har knap 150
belæg på ordet fra de fleste tekstgenrer, dog ingen fra lovtekster, statut-
ter og islandske diplomer og kun få fra norske diplomer. - kærleiki,